Na početku samo želimo napomenuti da, kao i u prethodna 2 dijela analize, naš predmet interesovanja po svim segmentima su bile kompanije koje postoje tri i više godina.
PRESS CLIPPING
Pres kliping (engl. Press clipping) je servis koji svakodnevno, uz naknadu, pregleda različite medije i pri tome izdvaja članke koji su interesantni ili od važnosti za njegove korisnike. Različite organizacije ovaj tip servisa koriste kao osnovni alat za praćenje objava svojih saopštenja za javnost u različitim medijima, kao jednu od aktivnosti odnosa sa javnošću. U Crnoj Gori trenutno postoje 3 kompanije koje se bave pres klipingom.
U poslednje 3 godine, prihodi od prodaje pres kliping kompanija su porasli za skoro 45%, što pokazuje da na crnogorskom tržištu postoji značajna tražnja i za ovom vrstom usluga, jer kao što je gore navedeno, velike organizacije ovaj alat koriste prvenstveno za praćenje svojih saopštenja za javnost, a u Crnoj Gori ih je svakako dovoljno, posebno koje su dio stranih grupacija, što omogućava pres kliping kompanijama ostvarivanje solidnog nivoa prihoda. Ukupni prihodi od prodaje ove 3 kompanije u 2022. godini su iznosili oko 723 hiljade eura i bili za više od 185 hiljada eura veći nego godinu ranije. Dvije pres kliping kompanije su ostvarile veće prihode od prodaje nego godinu ranije, dok je jedna ostvarila neznatan pad svojih prihoda.
Najveće prihode od prodaje zabilježila je kompanija Arhimed. Prihodi ove kompanije su na godišnjem nivou porasli za 34% i dostigli nivo od 548 hiljada eura. Na drugoj poziciji je Ninamedia koja je takođe zabilježila rast prihoda od 42%, te uspjela ostvariti skoro 159 hiljada eura prihoda. Press Clipping je na poslednjoj poziciji kada su prihodi u pitanju sa uknjiženih preko 16 hiljada eura prihoda.
Među pres kliping kompanijama, samo jedna kompanija, Arhimed, ostvaruje nešto značajnije ostale prihode, koji su na kraju 2022. godine iznosili 12.500 eura, tj. nešto iznad 2% od ukupno ostvarenih prihoda.
Gledajući profitabilnost ovog segmenta medijskog biznisa, može se zaključiti da kompanije koje ostvaruju značajnije prihode posluju profitabilno, ali sa skromnom dobiti. Tako, neto dobit cjelokupnog sektora u 2022. godini je iznosila svega 17 hiljade eura, što predstavlja svega 2,4% ostvarenih prihoda od prodaje. Sektor je tokom 2022. godine zabilježio pad dobiti od preko 38% u odnosu na godinu ranije. Najveći pad dobiti se desio kod kompanije Arhimed koja je proknjižila 16 hiljada eura neto zarade (manje za 37% u odnosu na godinu ranije kada je ostvaren neto dobitak u iznosu od 25.600 eura). Ovo je ujedno i najveća ostvarena neto dobit u pres kliping segmentu. Ninamedia je godinu završila sa skoro 3.800 eura neto dobiti, a Press Clipping je ostvario gubitak u iznosu od 2.400 eura.
Ono što je dobro pomenuti je da je tokom prethodne godine broj zaposlenih u pres kliping kompanijama osnažen za 9 novih radnika, tj. 33% više u odnosu na prethodnu godinu. Broj trenutno zaposlenih radnika je tako došao do 36, a najviše zaposlenih ima kompanija Arhimed – njih 25, zatim Ninamedia – njih 10, dok treća pres kliping kompanija Press Clipping broji samo jednog zaposlenog.
KOMPANIJE KOJE SE BAVE TV PRODUKCIJOM (PRODUKCIJSKE KUĆE)
Prosto rečeno, TV produkcija predstavlja zapravo sve ono što će se snimati i prikazivati na TV-u i srodnim kanalima. To podrazumijeva snimanje igranih I dokumentarnih serijala, filmova, zabavnih programa, informativnih emisija I priloga, sportskih programa i ostalog. U Crnoj Gori se 2 kompanije bave ovom vrstom djelatnosti, međutim, jedna od njih, PR & MEDIA CONSULTANCY-PRIME CONSULTANCY Upravi prihoda i carina nije dostavila finansijske iskaze za 2022. godinu, pa ćemo u narednom dijelu analizirati poslovanje samo jedne od njih, Media Biro.
U 2022. godini, prihodi od prodaje produkcijske kuće Media Biro su porasli za skoro 2 puta. Ukupni prihodi od prodaje ove kompanije u 2022. godini su iznosili oko 282.500 eura i bili za 134.500 eura veći nego godinu ranije.
Gledajući profitabilnost ove kompanije, može se zaključiti da ista ostvaruje visoke prihode i uz to posluje sa visokim profitom. Tako neto dobit kompanije Media Biro u 2022. godini je iznosila 32 hiljade eura, što predstavlja preko 11% ostvarenih prihoda. Ovo preduzeće je tokom 2022. godine zabilježilo rast dobiti od preko 7,5 puta u odnosu na godinu ranije, te u poslednje 3 godine uspjelo ostvariti neto profit od preko 83 hiljade.
Broj zaposlenih u Media Biro produkcijskoj kući je ostao na stabilnom nivou, te je na kraju 2022. godine ovo preduzeće zapošljavalo 7 radnika, tj. jednog više u odnosu na kraj 2020. godine.
NOVINSKE AGENCIJE
Reporteri bez granica su u ovogodišnjem izvještaju konstatovali da u Crnoj Gori postoji samo jedna novinska agencija, a to je Infomont – MINA. Novinska agencija je posrednička informativna ustanova koja vlastitim i iznajmljenim kadrom, svakodnevno prikuplja informativni materijal iz matične zemlje i inostranstva i uz naplatu ga dostavlja na korištenje domaćim i inostranim sredstvima informisanja (štampi, radiju, televiziji), te drugim domaćim i inostranim korisnicima (državnim organima, privrednim, finansijskim, kulturnim i drugim organizacijama i ustanovama).
U posljednje 3 godine, prihodi od prodaje gorenavedene novinske agencije su porasli za skoro 17,5%, što pokazuje da je ova djelatnost i dalje važna na crnogorskoj medijskoj pozornici. Ukupni prihodi Infomont – MINA u 2022. godini su dostigli cifru od skoro 188 hiljada eura i bili za 32 hiljade eura veći nego godinu ranije.
Preduzeće Infomont – MINA ostvaruje i značajne ostale prihode, koji su na kraju 2022. godine iznosili 95.300 eura, tj. nešto iznad 33% od ukupno ostvarenih prihoda.
Što se tiče profitabilnosti poslovanja novinske agencije Infomont – MINA, ista posluje sa solidnom neto dobiti. Tako, neto dobit ove kompanije u 2022. godini je iznosila skoro 15.300 eura, što predstavlja 8% ostvarenih prihoda od prodaje. Neto dobit je bila skoro 3 puta veća u odnosu na godinu ranije.
Tokom prethodne godine broj zaposlenih u novinskoj agenciji Infomont – MINA je iznosio 13.
OUTDOOR AGENCIJE
Outdoor agencije se bave spoljnim oglašavanjem. Ove agencije održavaju i eksploatišu reklamne panoe (bilborde).
Na prostoru Crne Gore najznačajnija outdoor agencija je Montenegro Metropolis Media, koja je osnovana 2001. godine i maltene drži monopol u ovom segmentu.
U posljednje 3 godine, prihodi od prodaje ove agencije su porasli za skoro 25%. Ukupni prihodi Montenegro Metropolis Media u 2022. godini su dostigli cifru od skoro 3,02 miliona eura i bili za 446 hiljade eura veći nego godinu ranije.
Što se tiče profitabilnosti poslovanja agencije Montenegro Metropolis Media, ista posluje sa visokom neto dobiti. Tako, neto dobit ove kompanije u 2022. godini je iznosila skoro 2,5 miliona eura, što predstavlja čak 79% ostvarenih prihoda! Uz to, neto dobit je bila za skoro 200 hiljada eura veća u odnosu na godinu ranije. Sve ranije navedeno pokazuje da je ova kompanija uspjela iskoristiti svoj monopolski položaj za ostvarivanje veoma visokih prihoda i enormno visoke neto dobiti.
Tokom prethodne godine broj zaposlenih u outdoor agenciji Montenegro Metropolis Media je iznosio 13, a kolektiv je bio oslabljen za jednog zaposlenog tokom iste.
MEDIA BUYING & PR AGENCIJE
Čitaoci zaslužuju da objasnimo šta je to media buying – fraza prilično nepoznata široj publici. Media buying se odnosi na nabavku oglasnog materijala na medijima kao što su televizija, novine, radio, časopisi, web stranice, mobilne aplikacije itd. U suštini, media buying predstavlja posrednika koji u ime nalogodavca (klijenta – primjer banka, operater, kladionica…) pregovara i vrši kompletan marketing putem različitih oglasnih kanala. U Crnoj Gori trenutno posluje 11 kompanija koje se bave ovom djelatnošću, pojedine od njih nude obje vrste usluga (media buying & PR) kao što su Direct Media, Universal Media, Creative Group Aquarius…, dok su pojedine više koncentrisane na oblast PR, kao što su kompanije OR, Prizma, DAA Montenegro…
U poslednje 3 godine, prihodi od prodaje media buying agencija su porasli za skoro 35%, što pokazuje da na crnogorskom tržištu postoji značajna tražnja za ovom vrstom usluga, jer su velike i uspješne kompanije fokusirane na obavljanje svoje primarne djelatnosti, dok bavljenje marketingom prepuštaju profesionalnim agencijama. Ukupni prihodi od prodaje ovih 11 kompanija u 2022. godini su premašili cifru od 9,4 miliona eura i bili za skoro 800 hiljada eura veći nego godinu ranije. Čak 9 media buying agencija je uspjelo da ostvari veće prihode od prodaje nego godinu ranije, dok su ostale 2 agencije imale nešto niže prihode.
Najveće prihode od prodaje zabilježila je kompanija Direct Media. Prihodi ove kompanije su na godišnjem nivou pali za oko 3,2% i dostigli nivo od 3,1 milion eura. Na drugoj poziciji je Universal Media koja je zabilježila blagi rast prihoda od 3,5%, te uspjela ostvariti skoro 2,4 miliona eura prihoda. Media Point je na trećoj poziciji kada su prihodi u pitanju sa uknjiženih preko 1 miliona eura prihoda.
Izuzetak od našeg “pravila” analiziranja poslovanja firmi starijih od 3 godine je kompanija Publikum medijska kuća, koja je osnovana tokom 2021. godine, ali koja je i ranijih godina bila prisutna na našem tržištu posredstvom poslovnih veza sa kompanijom Cremaco M, koja je već duže vrijeme u blokadi i nije predala finansijske izvještaje za prethodnu godinu.
Kada je u pitanju profitabilnost ovog segmenta medijskog biznisa, stvari nisu baš najsjajnije. Media buying agencije i pored solidnih prihoda posluju sa skromnom dobiti. Tako, neto dobit cjelokupnog sektora u 2022. godini je iznosila svega 332 hiljade eura, što predstavlja svega 3,5% ostvarenih prihoda od prodaje. Međutim, ono što je dobro je da je sektor tokom 2022. godine zabilježio rast dobiti od preko 40% u odnosu na godinu ranije.
Najveći rast dobiti ostvarila je kompanija Prizma sa proknjiženih 12.600 eura neto zarade (značajno više u odnosu na godinu ranije kada je ostvaren gubitak u iznosu od skoro 58 hiljada eura). Najbolji rezultat ostvarila je kompanija Direct Media (koja ujedno ostvaruje i najveće prihode), a slijede je Represent Communications i Universal Media. U tabeli u nastavku su prikazani rezultati poslovanja prije odbitka poreza na dobit za prethodnu godinu.
Takođe, bitan pokazatelj poslovanja svake kompanije je i njihov broj zaposlenih, te je tokom prethodne godine broj zaposlenih u media buying kompanijama ojačan za 4 nova radnika, tj. skoro 7% više u odnosu na prethodnu godinu. Broj trenutno zaposlenih radnika je tako došao do 62, a najviše zaposlenih ima kompanija Direct Media – njih 12, zatim Universal Media – njih 10, dok ostale media buying agencije broje jednocifren broj zaposlenih.
