Crnogorski operatori mobilnih elektronskih komunikacionih mreža i usluga Crnogorski Telekom, One Crna Gora i M:tel u potpunosti primjenjuju odluku Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost (EKIP) o smanjenju cijena usluga rominga u javnim mobilnim komunikacionim mrežama u regionu Zapadnog Balkana (Albanija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Sjeverna Makedonija, Srbija i Kosovo), saopšteno je Pobjedi iz ove regulatorne agencije. Niže cijene rominga u regionu (“roming kao kod kuće) primjenjuju se od jula 2021. godine, a iz EKIP-a ističu da u postupcima redovne kontrole po osnovu primjene navedene odluke nijesu utvrđene nepravilnosti.
“U postupcima kontrola nije uočeno da operatori vrše naplatu dodatnih naknada za usluge rominga, već je korisnicima omogućeno korišćenje usluga rominga po uslovima kao da su u domaćoj mreži”, kazali su iz EKIP-a.
Žalbe
Iz EKIP-asu istakli da se od stupanja na snagu odluke o smanjenju cijena usluga romingau državama Zapadnog Balkana i početka novog sistema naplate – “roming kao kod kuće mali broj korisnika obraćao Agenciji žalbom na obračun uslugakorišćenih u pomenutom regionu.
“Samo u dva slučaja je Agencija uočila nepravilnost u primjeni predmetne odluke i naložila operatoru da ispravi grešku u obračunu”, rekli su iz EKIP-a.
Predstavnici EKIP-a su dodali da su se korisnici češće obraćali pitanjima o svojim pravima i količini saobraćaja koje mogu koristiti u regionu Zapadnog Balkana, a da se isti tarifira bez uvećanja troška rominga, odnosno da se naplati u skladu sa uslovima i cijenama iz tarifnog paketa koji koriste u svojoj matičnoj mreži. Iz EKIP-a su, odgovarajući na pitanje Pobjede da li ima izuzetaka odnosno da li tokomboravka u državama Zapadnog Balkana postoje usluge koje se plaćaju po cijenama većim nego u svojim matičnim mrežama, saopštili da ne postoje izuzeci već da je način obračuna regulisanih usluga rominga u regionu Zapadnog Balkana potpuno definisan aktima Agencije. Eventualne situacije u kojima je moguća primj ena dodatnih naknada su, kako kažu predstavnici EKIP-a, takođe precizno definisane u navedenim aktima, a u skladu sa regulativom koja se primjenjuje u članicama EU.
“U skladu sa regulativom koja reguliše pružanje mobilnih elektronskih usluga u romingu u regionu Zapadnog Balkana, operatori imaju pravo da pod jasno definisanim pravilima koje je propisala Agencija, a koja su u skladu sa pravilima koja se primjenjuju u EU, korisnicimakoji prekrše uslove ‘politike fer korišćenja’, naplate dodatnu naknadu za korišćenje usluga rominga u mrežama operatora koji svoje usluge pružaju u regionu Zapadnog Balkana. U takvim slučajevima operatori su dužni da na odgovarajući način obavijeste korisnike o naplati dodatnih naknada”, saopštili su iz EKIP-a.
Oni su naveli dasu detalji, koji se odnose na precizno tumačenj e navedenih slučaj eva i uslovi pod kojima operatori mogu primijeniti dodatne naknade za korišćenj e usluga rominga u mrežama operatora koji svoje usluge pružaju u regionu Zapadnog Balkana, navedeni u smjernicama za maloprodajni roming u regionu Zapadnog Balkana.
“U svim slučajevima u kojima operatori odluče da primijene dodatne naknade za korišćenje usluga rominga u mrežama operatora, koji svoje usluge pružaju u regionu Zapadnog Balkana, dužni su da na odgovarajući način obavijeste korisnike o naplati dodatnih naknada”, kazali su iz EKIP-a.
Kršenje “politike fer korištenja”
Iz EKIP-a su podsjetili da “politika fer korišćenja” treba da omogući operatoru koji pruža usluge rominga da spriječi zlonamjerno ili prekomjerno korišćenjeuslugarominga, kao što je korišćenje rominga u svrhe koj e nij esu periodična putovanja.
“Neki od slučajevi u kojima operator, u skladu sa regulativom, može da utvrdi kršenje “politike fer korišćenja” su sljedeći: korisnik usluga rominga nema prebivalište i /ili stabilne veze sa Crnom Gorom; kriterijumi koji se odnose na preovlađujuće korišćenja i prisustvo u romingu/domaćoj mreži, kao i duga neaktivnost SIM kartice i njeno skoro isključivo korišćenje u romingu; slučajevi sa otvorenim paketima prenosa podataka i to: tarife sa neograničenim obimom prenosa podataka, kao i tarife kod kojih je implicitna domaćajedinična cijena za uslugu prenosa podataka niža od maksimalne regulisane veleprodajne cijene u romingu”, naveli su iz EKIP-a.
Ipak iz regulatorne agencije tvrde da crnogorske telekomunikacione kompanije za sada nijesu odlučivale da naplate dodatnu naknadu za korišćenje usluga rominga u mrežama operatora koji svoje usluge pružaju u regionu ZapadnogBalkana ni u situacijama kada korisnici prekrše uslove “politike fer korišćenja”.
Oni su podsjetili da su se u prethodnoj fazi prije 1. jula 2021. godine cijene usluga rominga u regionu Zapadnog Balkana obračunavale na način što se na domaću maloprodajnu cijenu za pojedinu uslugu dodavala tzv. dodatna naknada za korišćenje usluga u romingu.
“Počev od 1. jula 2021. godine, regulisane usluge u romingu u regionu Zapadnog Balkana se naplaćuju na isti način kao kada korisnik navedene usluge koristi u matičnoj mreži. Pri tome želimo da naglasimo daje primijenjeni režim naplate usluga u romingu identičan režimu koji se primjenjuje u državama Evropske unije, koje su nekoliko godina ranije primjenili tzv. RT,AH režim naplate usluga u romingu za zemlje EU”, kazali su iz EKIP-a.
Regulisane usluge
Usluge koje su obuhvaćene potpisanim sporazumom i odlukom Agencije, ili tzv. regulisane usluge obuhvataju: odlazne telefonske pozive koje korisnik rominga uputi iz posjećene mreže u regionu Zapadnog Balkana prema elektronskim komunikacionim mrežama u regionu Zapadnog Balkana, dolazne telefonske pozive koje korisnik rominga primi, a upućeni su iz elektronskih komunikacionih mreža iz regiona Zapadnog Balkana. Iz EKIP-a dodaju da su potpisanim sporazumom i odlukom obuhvaćene i odlazne i dolazne SMS poruke koje korisnik rominga uputi ili primi kada se nalazi u posjećenoj mreži u region Zapadnog Balkana, a upućene su ili primljene iz elektronskih komunikacionih mreža iz regiona Zapadnog Balkana. Ovim sporazumom i odlukom obuhvaćena je i usluga pristupa internetu koju korisnik rominga koristi u posjećenoj mreži u regionu Zapadnog Balkana. Iz EKIP-a podsjećaju daje sporazumom o smanjenju cijena usluga rominga u javnim mobilnim komunikacionim mrežama u regionu Zapadnog Balkana, koji je zaključenje 4. aprila 2019. godine u Beogradu, na drugom Digitalnom samitu ZapadnogBalkana između ministarstava nadležnih za oblast elektronskih komunikacija Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Sjeverne Makedonije, Srbije i Kosova, dok se druga faza u smanjenju cijena usluga rominga primjenjuje od 1. jula 2021. godine.
“Glavna karakteristika ove faze smanjenjacijenauslugarominga u regionu Zapadnog Balkana j e primjena takozvanog roming kao kod kuće sistema naplate (eng. “roaming lake at home – RLAH) rekli su iz EKIP-a. Iz EKIP-a su naveli daje, u cilju implementacije ove faze u smanjenju cijena usluga rominga, Agencija sprovela sve aktivnosti koje su predviđene sporazumom o smanjenju cijena uslugaromingaujavnimmobilnim komunikacionim mrežama u regionu Zapadnog Balkana. To znači daje Agencija, u koordinaciji sa regulatornim tjelima iz regiona, donijela odgovarajuće akte koji su neophodni za punu implementaciju ove faze, u skladu sa potpisanim sporazumom i odgovarajućim propisima Evropske komisije”, kazali su iz EKIP-a.
Odluka, pravilnik i smjernice
Iz EKIP-a su podsjetili da su donijeli odluku kojom je Crnogorskom Telekomu, Telenoru (sadašnjem One Crna Gora) i M:telu naloženo da od 1. jula 2021. godine, primijene sljedeći korak u smanjenju cijena usluga rominga u državama Zapadnog Balkana. Donešen je pravilnik o utvrđivanju detaljnih pravila o primjeni “politike fer korišćenja”, o metodologiji procjene održivosti ukidanja dodatnih naknada za regulisane maloprodajne usluge rominga i o zahtjevu koji podnosi operator za potrebe te procjene, kojim su precizno propisane situacije u kojima operatori mogu da odstupe od mehanizma naplate koji je propisan odlukom. Iz EKIP-a dodaju da su donešene i smjernice za implementaciju navedene odluke i pravilnika na nivou maloprodaje (smjernice za maloprodajni roming u regionu Zapadnog Balkana), sa ciljem jednostavnije primjene ovih propisa.
“Odluka, pravilnik i smjernice su usklađeni sa odredbama sporazuma o smanjenju cijena usluga rominga u javnim mobilnim komunikacionim mrežama u regionu Zapadnog Balkana, kao i relevatnim propisima Evropske komisije i BEREC-a (Tijelo evropskih regulatora elektronskih komunikacija), na osnovu kojih se navedeni princip naplate primjenjuje u članicama Evropske unije”, naveli su predstavnici EKIP-a.
Proces smanjenja cijena rominga sa EU započinje od 1. oktobra
Iz EKIP-a je saopšteno da su tokom prošle godine dodatno intenzivirane aktivnosti koje su započete tokom 2021. godine, a koje za cilj imaju smanjenje cijena usluga rominga između regiona Zapadnog Balkana i članica EU. Predstavnici EKIP-a su podsjetili da je u organizaciji Savjeta za regionalnu saradnju (RCC) održano više sastanaka na kojima je razmatrana Mapa puta za smanjenje cijena usluga rominga između regiona Zapadnog Balkana i članica EU, kao i najbolji modeli za njeno sprovođenje. Na sastancima su učestvovali predstavnici ministarstava i regulatora zemalja regiona, predstavnici Evropske komisije i BEREC-a, predstavnici operatora iz regiona i EU. Kao rezultat tog procesa, operatori iz regiona Zapadnog Balkana i EU su potpisali 6. decembra 2022. godine u Tirani Deklaraciju o romingu, koja će omogućiti smanjenje cijena usluga rominga između EU i Zapadnog Balkana.
U skladu sa potpisanom deklaracijom proces smanjenja cijena će započeti od 1. oktobra ove godine, dok bi plan za postepeno smanjenje cijena u narednim godinama trebalo da bude poznat do 1. maja ove godine precizirali su iz EKIP-a i dodali da, za razliku od smanjenja cijena u regionu Zapadnog Balkana, koji je realizovan na osnovu potpisanog sporazuma između nadležnih ministarstava, ovaj proces je baziran na dobrovoljnosti i komercijalnim dogovorima između operatora.
“Takođe, ovaj proces smanjenja cijena usluga rominga između regiona Zapadnog Balkana i EU će biti praćen komplementarnim mjerama, odnosno odgovarajućim reformama politika koje se odnose na sektor elektronskih komunikacija u državama Zapadnog Balkana”, poručeno je iz EKIP-a.
Pobjeda
