Dok broj turista širom svijeta nastavlja da raste, glavne evropske destinacije prave velike korake kako bi kontrolisale masovni turizam i njegov uticaj stavili pod kontrolu.
Turističke takse su jedan od alata koji se uvode ili proširuju u gradovima koji se najviše bore sa prevelikim brojem posjetilaca. Naknade za noćenje i dolazak kruzera postaju norma, povećavajući troškove međunarodnih putovanja.
Nakon više nego udvostručenog broja turista širom svijeta između 2000. i 2019. godine, Svjetska turistička organizacija UN-a je rekla da bi ova godina mogla da postavi nove rekorde za međunarodne dolaske širom svijeta.
Prekomjerni turizam dovodi do mnogih problema, od vidljivih poput pretrpanosti ulica i javnog prevoza, do dugoročnih za lokalno stanovništvo.
U gradovima poput Amsterdama i Barselone, popularnost kupovine nekretnina za izdavanje i iznajmljivanje tokom odmora stvorila je nestašicu stanova i povećala cijene najma, što je u nekim slučajevima prisililo stanovnike da se isele.
Od uvođenja ili povećanja turističkih taksi, do ograničavanja broja dozvoljenih posjetilaca na turama istorijskih lokaliteta, glavne evropske destinacije prave velike promjene za 2024. godinu.
Amsterdam se fokusira na lokalni život
Holandska prijestonica dugo je patila od reputacije prijestonice žurki. Nakon mješovitog uspeha prošlogodišnje međunarodne medijske kampanje da se oslobodi ove slike, turističke vlasti grada pokušavaju nešto novo u 2024. godini.
Nova strategija pod nazivom „Obnovi svoj pogled“ ima za cilj da poboljša kvalitet života za stanovnike, podstičući posjetioce da dožive grad iz perspektive lokalnog stanovništva. To uključuje smanjenje privlačnosti za one koji traže noćnu zabavu po kojoj je grad dugo bio poznat.
Početkom 2024. godine, Amsterdam je implementirao nove propise za prioritetno stanovanje za studente, nastavnike i policijske pripravnike, ograničio broj privatnih iznajmljivanja za odmor i smanjio maksimalni kapacitet smještaja u pansionima sa doručkom za 30 odsto.
Takođe, grad ograničava dozvole za prodavnice suvenira usmjerene na turiste u korist lokalnih preduzeća kao što su knjižare, saloni i teretane. Ova inicijativa, koja traje do početka 2025. godine, ima za cilj da sačuva šarm grada i osigura autentičnije iskustvo za posjetioce.
Turističke takse Amsterdama takođe su značajno povećane, što ih čini jednim od najviših u Evropi.
Dnevna naknada koju plaćaju kruzeri za dnevne posjetioce skočila je na 14 evra (15 dolara) po osobi, dok je noćna taksa ugrađena u cijene hotelskih soba porasla na 12,5 odsto od cijene sobe. Ovo povećanje se odnosi na sve vrste smještaja, od luksuznih hotela do jeftinih kampova.
Barselona podiže turističku taksu
Još od svoje transformacije za Olimpijske igre 1992. godine, katalonski grad doživio je procvat turizma.
Kao jedan od prvih evropskih gradova koji je proglasio problem prekomjernog turizma, lideri Barselone su u proteklih 10 godina probali razne strategije, sa različitim uspjesima.
Prethodne administracije odlučile su da ograniče broj hotelskih kreveta u gradu, zabrane otvaranje novih hotela u istorijskom centru, uvedu sistem licenciranja za vlasnike nekretnina koji planiraju da iznajmljuju svoje stanove kao kratkoročne apartmane za odmor i ograniče broj učesnika na vođenim šetnjama u starom gradu.
Nedavno su se zvaničnici grada okrenuli turističkim taksama. Pored već postojeće turističke takse koja važi za sve noćne posjetioce, Barselona sada naplaćuje taksu za dolazak putnika na kruzerima, koju plaćaju kompanije za krstarenje.
Sredstva prikupljena od taksi biće usmjerena u lokalne projekte razvoja, od turističkih ruta do kulturnih znamenitosti do javnih toaleta na plažama.
Dodatne mjere usmjerene ka brodovima za krstarenje uključuju zatvaranje nekadašnjeg pristaništa za kruzere u centru grada, prisiljavajući velike brodove da se usidre dalje. Ovaj potez takođe je smanjio maksimalan broj kruzera koji mogu da pristanu u Barselonu sa osam na sedam.
Venecija ograničava broj turista
Ljepota i romantika Venecije su neosporni, ali lideri grada se suočavaju sa više problema nego bilo koji drugi evropski grad. Venecija se bukvalno urušava, sa štetom od poplava koja se povećava iz godine u godinu.
Dok je turizam porastao na nevjerovatnih 30 miliona godišnje, broj stanovnika oštro je pao sa 175.000 na samo 53.000 u poslednjih 70 godina.
Preostali stanovnici grada uključeni su u dugoročnu borbu protiv turizma na kruzerima. Protivnici krstarenja tvrde da su brodovi oštetili vijekovima staru infrastrukturu i da su negativno uticali na delikatni ekosistem lagune.
Većini velikih kruzera je sada zabranjeno da pristane u samoj Veneciji, a neke kompanije za krstarenje biraju da se usidre sat vremena ili više od grada.
U 2024. godini, Venecija uvodi dvije značajne mjere kako bi ublažila prekomjerni turizam. Prvo, počevši od 1. juna, veličina grupa na turama u istorijskom centru i ostrvima poput Murana i Burana biće ograničena na 25 ljudi.
To je otprilike polovina kapaciteta standardnog turističkog autobusa, što će primorati turističke operatere da preispitaju svoj pristup. Ovo pravilo ima za cilj da olakša pješački saobraćaj i smanji buku, uz zabranu prenosivih zvučnika i podsticanjem na upotrebu slušalica.
Drugo, Venecija će implementirati naknadu za dnevne posjetioce tokom Festa di San Marko koji se održava krajem aprila. Ovo probno razdoblje, koje ima za cilj da smanji gužvu u gradu bez profitnog motiva, zahtjeva od dnevnih posjetilaca da se registruju onlajn i kupe ulaznicu od pet eura, dostupnu putem QR koda.
Određeni izuzeci postoje, ali osnovni cilj je promovisanje održivog turizma i zaštita krhke infrastrukture Venecije od štetnih efekata prekomjernog turizma i ekoloških izazova.
Masovni turizam izvan velikih gradova
I pored velike medijske pokrivenosti, prekomjerni turizam nije samo problem koji muči glavne turističke destinacije.
Norveški živopisni Lofoten je još jedno područje gdje broj turista daleko prevazilazi broj lokalnih stanovnika, stvarajući glavobolju maloj lokalnoj administraciji.
Suočeni sa nedostatkom sredstava za plaćanje osnovnih turističkih objekata poput novih parking mjesta i dodatnih resursa za upravljanje otpadom, zvaničnici Lofotena dobili su zeleno svjetlo da probaju turističke takse.
Stanovnici slikovitih sela duž italijanske rivijere već dugo moraju da trpe turiste koji se odjednom zaustavljaju ili parkiraju nepristojno kako bi napravili fotografije.
Gradonačelnik Portofina, jednog od najpoznatijih lijepih mjesta, uveo je zabranu čekanja tokom ljetne sezone. Ljudi koji se zadržavaju na keju tokom dnevnih sati rizikuju da budu kažnjeni novčanom kaznom od skoro 300 dolara.
Autor teksta: Dejvid Nikel, novinar Forbes
