Prema statističkim podacima za april 2023. godine (penzija isplaćena u maju 2023. godine), Fond PIO isplaćuje prava za ukupno 124.556 korisnika prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, koji su to pravo ostvarili shodno Zakonu o PIO ili primjenom međunarodnih sporazuma o socijalnom osiguranju zaključenim od strane Crne Gore.
„Navedeni broj obuhvata 114.220 korisnika prava u Crnoj Gori i 10.261 korisnika prava u inostranstvu. Od ukupnog broja korisnika prava u Crnoj Gori, 110.224 je penzionera, a 3.996 korisnika ostalih prava iz PIO (tjelesno oštećenje, tuđa pomoć i njega, naknada invalidima rada, dodatak na spomenicu). Strukturu ukupnog broja penzija u Crnoj Gori čine starosne 64.848 ili 58,83 odsto, invalidske 17.152 ili 15,56 odsto i porodične 28.224 ili 25,61 odsto“, saopštili su nam iz Fonda PIO.
Van Crne Gore isplaćuje se 10.261 penzija i 75 ostalih prava.
„Struktura penzija po vrstama ovog prava smatra se povoljnom, s obzirom na višegodišnji trend porasta udjela starosnih i smanjenja udjela invalidskih penzija u ukupnom broju korisnika ovog prava. Takođe, konstantno je i smanjenje broja korisnika ostalih prava, s obzirom da se radi o stečenim pravima koja se, od primjene novog Zakona o PIO, ne ostvaruju u Fondu PIO Crne Gore“, objašnjavaju u Fondu PIO.
Najniža i najveća penzija
Na šitanje koliko iznosi najniža penzija, u Fondu PIO ističu da najniža vrijednost ličnog koeficijenta može iznositi najmanje 0,5.
„Shodno navedenom, najniža penzija u Crnoj Gori na današnji dan iznosi 282,07 eur, a prema statistici za april 2023. godine (penzija isplaćena u maju 2023. godine) najnižu penziju prima oko 40.000 penzionera u Crnoj Gori“, ističu oni.
Prema njihovim podacima najviši iznos penzije, shodno Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju, definisan je limitiranom vrijednosti ličnog koeficijenta osiguranika, koji ne može biti veći od četiri.
„Ovo znači da bi, na primjer, osiguranik koji ima limititiran koeficijent četiri i 40 godina penzijskog staža, na današnji dan primao penziju u iznosu od 1.513,95 eura. Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju nije ograničena dužina penzijskog staža koji utiče na visinu penzije, tako da se prilikom izračuna uzima i penzijski staž duži od 40 godina“, kažu u Fondu PIO.
U odnosu na region, dodaju iz Fonda, kao i kod iznosa prosječne penzije, iznos najniže penzije u Crnoj Gori je među najvišima u regionu.
Deficit Fonda PIO
Budžetom Fonda PIO Crne Gore za 2023. godinu planirano je 537,54 miliona eura za finansiranje ukupnih izdataka u Fondu.
„Tokom perioda januar-maj 2023. godine, Fond je izvršio rashode u iznosu od 224,1 miliona eura ili oko 42% od ukupno planiranih sredstava. Sredstva su obezbijeđena iz izvornih-namjenskih prihoda, odnosno doprinosa, u nominalnom iznosu od 183,11mil. € ili 81,72%, dok je iz opštih prihoda budžeta obezbijeđen iznos od 40,95 mil. € ili 18,28%. U poređenju sa istim periodom prošle godine, namjenski prihodi (prihodi od doprinosa) nominalno su veći za oko 50,00 mil. €, odnosno za 37,71%“, tvrde u Fondu PIO.
Navedeni nivo izvornih prihoda, odn. prihoda od doprinosa, doveo je do značajnog smanjenja deficita Fonda.
„Naime, u izvještajnom periodu januar-maj 2023. godine deficit iznosi 40,95mil. € ili 18,28%, a za isti period prošle godine on je iznosio nominalno 51,36 mil. € ili 27,86°%. Ukoliko upredimo podatke za prethodne tri godine, takođe možemo konstatovati konstantan pad deficita: u 2020. godini on je bio 23,62 odsto, u 2021. godini 21,74 odsto, a u 2023. godini deficit je bio 17,56 odsto. U nekom ranijim periodima, deficit Fonda je dostitao i do skoro 40 odsto na godišnjem nivou“, ocjenjuju oni.
Smatraju da je ovakvom rastu prihoda od doprinosa doprinijela primjena modela “Evropa sad”, zbog povećanja minimalne zarade, a samim tim i bruto osnovice na koju se plaćaju doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje po propisanim stopama, kao i zbog promjene poreskih propisa i povećanja stepena naplate poreskih obaveza.
„Smanjenje deficita nastalo je zbog povećanja izvornih prihoda koji su u skladu sa gore prezentovanim podacima: izvorni prihodi u 2020. godini činili su 76,38 odsto ukupnih prihoda Fonda, u 2021. godini 78,26 odsto, a u 2023. godini 82,44 odsto. Ukoliko se izvrši analiza mjesečnih prihoda od doprinosa u tekućoj godini, može se utvrditi njihov konstantan rast. Za očekivati je da će se taj rast i dalje bilježiti, imajući u vidu predstojeću turističku sezonu i povećanu zaposlenost, a samim tim i povećanje obaveza poslodavaca za uplatu doprinosa za penzijskog i invalidskog osiguranja“, detaljno su pojasnili.
O reformi kad dobiju informacije
Ipak, još uvijek ne mogu da komentarišu najave ukidanja doprinosa za Fond PIO, kao i njegovu najavljenu reformu.
„Fond nije u mogućnosti odgovoriti na ovo pitanje zbog neposjedovanje informacije o planiranoj reformi penzijskog sistema“, kratko su odgovorili.
Izvor: ADRIA
