Više evropskih medija je juče objavilo imena 130.000 ljudi, iz 170 zemalja, koji koriste 10 poreskih utočišta.
Podatke je otkrio Međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara, mreža reportera iz više od 60 država, sa sjedištem u Vašingtonu.
Londonski Gardijan, minhenski Zidojče cajtung i nemačka televizija NDR objavili su podatke o oligarsima, biznismenima i političarima sa spiska.
Posjedovanje računa u poreskim rajevima ne mora biti nezakonito, ali su dokumenti bacili svjetlo na tajne kanale koji se koriste za osnivanje fondova i kompanija, čiji je cilj prikrivanje bogatstva.
Objavljeno je 2,5 miliona dokumenata. Potiču iz dvije kompanije specijalizovane za formiranje ofšor investicionih fondova.
Novinari angažovani na tom poslu tvrde da je materijal mjesecima tajno analiziran, da bi bio potvrđen, javlja DPA.
“Mnoge najveće svjetske banke su agresivno radile kako bi svojim klijentima obezbijedile tajne kompanije na Britanskim Djevičanskim Ostrvima i u drugim ofšor skrovištima”, saopštio je Međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara.
Evropski komesar za poreze Algirdas Šemeta je izjavio da se svake godine u Evropskoj uniji zahvaljujući izbjegavanju plaćanja poreza izgubi oko 1.000 milijardi eura. To je ne samo skandalozan gubitak toliko potrebnog prihoda, već i prijetnja poštenom oporezivanju, ocijenio je Šemeta. Svojim državama članicama je EU preporučila da naprave crne liste poreskih utočišta i zatvore zakonske rupe koje kompanije koriste kako bi izbjegle plaćanje poreza.
“Kao 500.000 Biblija“
U Njemačkoj je za istraživanje bio zadužen minhenski nadregionalni dnevnik Zidojče cajtung koji čitav događaj ovako opisuje:
“Početak je bio analogan. Upravo putem pošte je stigao disk na kome su se nalazili ‘procurili’ podaci o ofšor-uslugama u poreskim oazama. Podaci su zapremili 260 gigabajta – što, kada bi svi ti dokumenti bili odštampani, odgovara količini od 500.000 Biblija. Nema čovjeka koji bi to mogao da pročita dok je živ. Pijre početka novinarskog istraživanja, stvar su najprije uzeli u ruke računarski forenzičari. Količina podataka je ogromna: 150 puta je veća od poslednjeg paketa procurelih diplomatskih depeša koje je objavila platforma Vikiliks. Osim toga, sve te depeše su bile u istom formatu, a ovaj disk sadrži sve moguće formate: elektronska pisma, slike, šifrovane datoteke, Majkrosoft-vord kao i PDF dokumente.“
U igri samo odabrani mediji
“Programeri su napravili i programe po uzoru na one koje koriste ofšor-firme kako bi mogli da imitiraju registre tih firmi i tako odgovore na mnoga pitanja: ko je osnivač ovog ili onog trusta? Ko su partneri sa kojima komunicira? Da li je neki račun već poslat, i ako jeste, na koju adresu? Samo tako je bilo moguće dešifrovanje kompleksnih konstrukcija ofšor-firmi. Najveći dio računarskog posla su obavili specijalisti za obradu podataka Sebastijan Mondijal iz Nemačke, Metju Fouler iz Velike Britanije i Rigoberto Karvahal i Matju Karuana iz Kostarike. Kada je taj posao obavljen, ICIJ je odlučio da istraživanje razdijeli na mnoge medijske kuće u čitavom svetu – jer inače tolika količina podataka ne bi mogla da se savlada.“
U Njemačkoj su se aktivirali Zidojče cajtung i NDR (javni servis), u SAD – Vašington post, u Francuskoj Le mond, u Velikoj Britaniji – Gardijan. ICIJ je koordinisao rad svih – iz Vašingtona.“
Prvo ime iz Njemačke: Gunter Zaks
Uz ovo objašnjenje, Zidojče cajtung je na svom internet-portalu objavio i veliki grafički prikaz strukture porodice i poslovnih odnosa jednog od najpoznatijih nemačkih poreskih “grešnika“, Guntera Zaksa. Bivši plejboj i multimilioner, nekadašnji suprug francuske glumačke dive Brižit Bardo, Njemac Zaks (umro 2011) koji se nekada zvao Gunter Zaks fon Opel, bio je industrijalac sa švajcarskim pasošem, bob-vozač, fotograf, režiser, sakupljač umjetnina i astrolog, a najpoznatiji je kao legendarni plejboj. Svojevremeno je nasledio imetak od 470 miliona švajcarskih franaka a po svijetu je imao čitavu mrežu firmi koje su bile registrovane u poreskim oazama.
Ostala imena – zasad štedljivo dozirana
Osim Guntera Zaksa, kako prenosi Špigel, magazin takođe blizak organizaciji ICIJ, na listi poreskih prestupnika su i Mihail Fridman, „ruski top-oligarh“, zatim Ime Markos, guvernerka filipinske provincije Ilokos Norte i najstarija kćerka bivšeg diktatora Ferdinanda Markosa. Tu su i Lejla i Arzu Alijeva, kćerke azerbejdžanskog predsednika Ilhama Alijeva, predsednik parlamenta Mongolije Bajartsort Sangajav, pa španska baronica i umjetnička kolekcionarka Karmen Servera, a Špigel navodi da „grčki vlasnici ofšor-firmi – njih 107 – potiču iz svih slojeva društva, od stanovnika najbogatijih atinskih četvrti pa do onih koji žive u udaljenim selima na sjeveru zemlje.“
Političari već traže od medija podatke
Njemačko ministarstvo finansija je zatražilo od Zidojče cajtunga da mu stavi na raspolaganje dokumenta iz ovog skandaloznog „paketa“. Tu su sada mediji zauzeli moćnu poziciju, jer nisu u obavezi da predaju sve podatke kojima raspolažu: ICIJ strahuje da bi time mogli biti ugroženi i mnogi ljudi koji se dovode u vezu sa prestupnicima, ali sami nisu prekršili zakone. U svakom slučaju, inicijativa ICIJ se poklapa sa političkim procesom suzbijanja poreskih oaza koji je upravo u toku, a u kome bitnu ulogu ima Njemačka, čija privreda trpi zbog takvih pojava, kao uostalom i globalna ekonomija. Katalog prestupnika je očigledno utvrđen – i on će, ovjenčan oreolom „velike akcije istraživačkog novinarstva“, u toj borbi biti podjednako koristan i za politiku i za pomenute medije.
b92.net.
