Program restrukturiranja “Montenegro Airlinesa”, koji pet i po godina kupi prašinu u nekoj vladinoj fioci, postao je ove jeseni ponovo aktuelan. Vlada je zvanično saopštila da će se nacionalni avio prevoznik MA restrukturirati i po tom programu. Program predviđa konvertovanje duga MA prema Aerodromima i Kontroli letenja u akcijski kapital i njihove nove međusobne odnose. Budući da je od pisanja Programa, koji je nazvan i Plan spasa MA, prošlo skoro šest godina, i da se situacija u pojedinim segmentima dramatično promijenila, izvjesno je da će neke mjere biti redizajnirane, uz neophodnost novih poput subvencija, otpuštanja makar 80 radnika, smanjivanja plata zaposlenih i donošenja novih zakonskih rješenja…
Naime, potpredsjednik Vlade Milutin Simović izjavio je tokom nedavne posjete Zatrijepču da je u toku sprovođenje programa restrukturiranja “Montenegro Airlinesa”.
„Ne treba pojašnjavati ono što je svima jasno, a što je neko u međuvremenu zaboravio, da je program restrukturiranja “Montenegro Airlinesa” usvojen 2012, a da je potvrđen u februaru ove godine i da još važi sadržaj tog restrukturiranja, kao i finansijski izraz koji je trebao da obezbijedi program restrukturiranja, uključujući i dio koji je predmet posljednje odluke Vlade”, naveo je Simović.
nteresantno je da se Vlada sada dosjetila da ponovo aktivira taj dokument, iako je protok vremena učinio svoje i veliko je pitanje da li su sva rješenja iz ovog plana sada realno izvodljiva.
Glavni problemi MA
U Programu restrukturiranja “Montenegro Airlinesa” čije djelove objavljuje Portal Analitika, kao glavni interni razlog loše situacije u MA su navedeni cijena avionskog goriva – kerozina i nerealno visoke cijene aerodromskih usluga Aerodroma Crne Gore.
Drugi problem sa kojim se u domenu upravljanja finansijama suočava MA je problem likvidnosti, ali i činjenica da avio kompanija nema zadovoljavajuću finansijsku strukturu.
“U strukturi pasive dominiraju pozajmljeni izvori koji čine 74% ukupnih izvora finansiranja. Koeficijent ukupnog rizika je značajno visok tako da svaka 1% promjena prihoda od prodaje dovodi do smanjenja neto finansijskog rezultata za cca 15%. Visok nivo zaduženosti ugrožava nezavisnost u vođenju poslovne politike kompanije”, konstatuje se u Planu.
I zaista, pet godina godine kasnije, i dalje važi problem sa aerodromskim taksama, ali to više nije problem sa kerozinom, budući da je cijena tog goriva u posljednje vrijeme – na rekordno niskom nivou.
Međutim, MA i dalje ima ogroman problem sa dugovima. Naime, na kraju prošle godine, kompanija je imala akumilirani gubitak od 71,9 miliona eura, dok su joj dugoročne obaveze, prije svega za lizing otplatu aviona i kredite – 43,3 miliona eura i prispijevaće do 2024. godine.
Dug se pretvara u akcije, Aerodromi i SMATSA akcionari MA
Upravo problem dugova MA se pojavjuje kao ključni element faznog restrukturiranja nacionalne avio kompanije.
U Programu restrukturiranja se predlaže da se dug “Montenegro Airlinesa” prema Aerodromima Crne Gore i Kontroli letenja (SMATSA) bude konvertovan u akcijski kapital.
“Postojeće obaveze MA prema Aerodromima u iznosu devet miliona eura, treba konvertovati u akcijski kapital. Na ovaj način kapital “Montenegro Airlinesa” bi se uvećao za 20,7 %. Kao druga opcija nameće se mogućnost, da se od ukupne obaveze dio konvertuje u akcijski kapital, dok bi se ostatak od reprogramirao i kompanija bi imala obavezu da ovaj dio duga uplati dinamikom koja će se naknadno utvrditi”, piše u Programu.
Na ovaj način bi se akcijski kapital kompanije MA značajno uvećao čime bi porasla garantna supstanca i time ujedno povećala kreditna sposobnost nacionalne avio kompanije, tvrdili su pisci Programa restrukturiranja koji se još zove i plan spasa MA.
U međuvremenu, “Montenegro Airlines” i Aerodromi Crne Gore su toliko zakomplikovali i pokvarili odnose da je dug MA prema Aerodromima udvostručen, a da su dužničko-povjerilački odnosi završili na sudu.
Tako je zvaničan dug MA prema Aerodromima na kraju prošle godine porastao na 19,2 miliona eura, od čega je utuženo 12,69 miliona, a izvršne presude iznose 8,1 milion eura, što je potvrdio Apelacioni sud.
Spas MA ne smije ići na štetu Aerodroma
Loši sistemski odnosi MA i Aerodroma Crne Gore, koji su i političke prirode, moraju se što prije popravljati. S tim da plan spasa “Montenegro Airlinesa” nikako ne smije ići na štetu Aerodroma Crne Gore. Takođe, Aerodromi Crne Gore moraju prestati sa ranije ustaljenom praksom vođenja negativne kuloarske kampanje protiv MA.
U Planu restrukturiranja decidno piše da se budući odnosi između Aerodroma Crne Gore i Montenegro Airlinesa trebaju bazirati na modelu određivanja visine aerodromskih usluga na način “kako je to uobičajeno u svijetu”.
“U tom smislu predlaže se da obaveza “Montenegro Airlinesa” prema Aerodromima Crne Gore, kada je u pitanju opsluga aviona i putnički servis, budu regulisane na način da se primjeni praksa stimulacije za prevoznike koji dovoze veći broj putnika (npr.low cost kompanije), s tim da ovaj model bude primjenjen najmanje u periodu od godinu dana”, konstatuje se u Programu.
Programom se traži i razmatranje reprograma duga za poreze i doprinose, ali i da Vlada razmotri modele subvencija na osnovu kojih bi se kompanija rasteretila obaveze kredita bar jednog od četiri Embraera 195.
“Ova obaveza po avionu iznosi cca 370.000 eura na mjesečnom nivou (rata, osiguranje i održavanje), i rasterćivanjem kompanije na period od tri godine, a uz sprovođenje unutrašnjih rezervi, zanačilo bi potpunu stabilizaciju “Montenegro Airlinesa” u posmatranom periodu”, konstatuje se u Programu, uz preporuku Ministarstvu saobraćaja da predloži model privatizacije MA.
Program donosi i jednu zanimljivu stavku, naime, linearno smanjenje zarada u MA od 20 odsto donosi uštedu od 1,2 miliona eura, pa nije teško zaključiti u kom pravcu treba da idu mjere.
Prave biznis plan za 10 godina
S druge strane, u nacionalnoj avio kompaniji ne sjede skrštenih ruku. Uprava, koja je ove godine ostvarila bolji poslovni rezultat za dva miliona eura, intezivno radi na pripremi biznis plana za sledeću godinu, odnosno na period od tri, pet i deset godina.
U ovom trenutku već imaju definisanu dugoročnu poslovnu i komercijalnu strategiju, koja se tiče obnavljanja flote jer uskoro ističe radni vijek dva “Fokkera” F100.
Dobri poznavaoci prilika na tržištu avio saobraćaja smatraju da je, možda, došlo vrijeme da MA nabavi neki veći avion, ali konačnu odluku o tome treba da donese uprava…
Izvor: Portal Analitika
*(Nastavak sjutra: Zašto je neophodan Montenegro Airlines Crnoj Gori (II))
