U narednom četvorogodišnjem periodu očekuju se ukupna ulaganja u poljoprivredu i prehrambenu industriju od oko 250 miliona eura iz sredstava Agrobuždeta, međunarodne podrška i proizvođača, saopšteno je na sjednici odbora udruženja privrede i prehremabene industrije Privredne komore Crne Gore.

Zato je, kako su istakli, posebno značajno jačati konkuretnost sektora, jer će to imati direktan uticaj na bolji plasman domaćih proizvoda. To je, kako dodaju,  imperativ za domaće kompanije, ali ograničenja sa kojima su suočavaju u svom poslovanju otežavaju ostvarenje tog cilja.

Odbor je tokom sjednice razmotrio privredna kretanja u agraru zabilježena od januara do septembra, ovogodišnje investicije iz Agrobudžeta, Ipard i Ipard Like 2 programa, te realizaciju projekta „Kupujmo domaće”.

Sekretarka Odbora Lidija Rmuš, predstavljajući Informaciju o privrednim kretanjima u agraru, kazala je da se u 2018. godini bilježi rast otkupa proizvoda, površina pod ratarskim kuturama, klanja stoke, proizvodnje prehrambenih proizvoda i grožđa, izvoza voća i povrća, a pad uvoza jaja i proizvodnje pića.

“Tokom prvih devet mjeseci nastavljen je otkup tržišnih viškova jagnjadi uz pomoć Vlade i IRF-a. Još dva proizvoda su dobila oznaku porijekla – Crnogorski goveđi pršut i Crnogorska stelja. Raspisana su dva javna poziva iz IPARD sredstava (za proizvodnju i preradu), te potpisan je ugovor sa Svjetskom Bankom za finansiranje projekta MIDAS 2 u vrijednosti od 30 miliona eura”, saopštila je ona.

Rmuš je kazala i da su u Mesoprometu, fabrici koja je pretrpjela veliku štetu u požaru, u toku značajne investicije, da je krajem septembra počeo rad Novi duvanski kombinat, a da se u novembru očekuje start proizvodnje gazirane vode u bivšoj Bjelasici Radi. Pokrenuta je akcija „Kupujmo domaće“ koja, prema njenim riječima, daje veoma dobre rezultate.

Na sastanku je ocijenjeno da je i dalje  izražen veliki deficit u hrani.

“Pokrivenost uvoza izvozom je ispod 10 odsto. Izvoz je na nivou iz prošle godine (oko 30 miliona eura), a uvoz povećan za 3,7 odsto ( 367,2 miliona eura). U uvozu naviše učestvuje meso, mlijeko i mlječni proizvodi, a u izvozu piće, dimljeni i sušeni proizvodi. Robna razmjena najveća sa CEFTA zemljama.Veća potražnja domaćih proizvoda koja je rezultat uspješne kampanje „Kupujmo domaće“, imaće direktan uticaj na povećanje proizvodnje. Za to postoje realne pretpostavke jer se posljednjih godina značajno investiralo u povećanje kapaciteta i dostizanja standarda u proizvodnji hrane”, naveli su oni.

Među predlozima za otklanjanje ograničenja privrednici vide nastavak projekta „Kupujmo domaće“, sa ciljem jačanja svijesti potrošača o korisnosti kupovine domaćih proizvoda i stvaranje  ambijenta za bolje pozicioniranje domaćih proizvoda.

To bi, kako je istaknuto na sastanku,  imalo veoma značajne efekte kako na jačanje konkuretnosti, tako i na povećanje obima proizvodnje i povećanja asortimana proizvoda.

Smatraju da bi donošenje odgovarajućih pravilnika doprinijelo efikasnijoj primjeni Zakona o rokovima izmirenja novčanih obaveza, a traže smanjenje taksi na državnom i lokalnom nivou.

Ocjenjuju da su za što bolje korišćenje bespovratnih sredstva EU, usmjerena ka Crnoj Gori kroz IPARD program, neophodne stalne edukacije potencijalnih korisnika.

Smatraju da je potrebno dodatno razvijati svijest proizvođača o prednostima proizvodnje organskih i proizvoda sa geografskom i oznakom porijekla, zatim uzgoja ranog voća i povrća, kao i proizvodnje u plastenicima, jer su to specifični proizvodi, višeg nivoa kvaliteta i vrijednosti, primamljiviji za tržište.

“Priznavanje rezultata analiza urađenih u akreditovanim laboratorijama prilikom uvoza i izvoza, imaće direktan uticaj na smanjenje troškova domaćih kompanija. Treba takođe sagledati mogućnost uvođenja besplatnih analiza prilikom izvoza sa ciljem njegovog povećanja i smanjenja deficita, zatim subvencija za živinarstvo i svinjogojstvo kroz Agrobudžet u periodu od tri godine uz sukcesivno smanjivanje, poreskih olaksica za firme koje uredno izmiruju svoje poreske obaveze, te jedinstvene niže stope PDV-a za veći broj proizvoda namijenjenih ishrani”, ocijenili su oni.

Privrednici traže da se obračun povraćaja akciza na gorivo kvalitetnije uredi izmjenom zakona

Predsjednik Odbora Milutin Đuranović je ocijenio da porez na proizvodne objekte treba da bude niži u odnosu na stambene. Prema njegovim riječima, poreske olakšice treba uvesti za preduzeća koja reinvestiraju svoju dobit, jer bi se na taj način stimulisao razvoj realnog sektora.

Sekretarka Rmuš je dodala da zakon daje mogućnost lokalnim samoupravama da pruže privredi ovakve povoljnosti.

Branko Pejović iz Zrnožita je ukazao da se privrednici, koji su izgradili pogone na nekad neurbanizovanim parcelama, sada terete visokim troškovima njihove legalizacije, te da ih time opštine izjednačavaju sa nelegalnim graditeljima.

On smatra da je neophodno da troškovi legalizacije za privredu budu simbolični. Takođe se zalaže da ulazni PDV (za meso) i izlazni (za mesne prerađevine) budu jednaki, u visini sedam odsto. Ulazni sada iznosi toliko, dok je izlazni 21 odsto, zbog čega su, smatra Pejović, domaći proizvođači u nepovoljnijem položaju u odnosu na inostrane. Ujednačavanje poreza bi doprinijelo boljoj konkurentnosti domaćih proizvođača mesa.

Generalni direktori u Ministarstvu poljoprivrede i ruralnog razvoja Darko Konjević i Blagota Radulović govorili su o investicijama u ovom sektoru od početka godine.

Agrobudžet za 2018. godinu iznos 39.955.000 eura i u odnosu na 2017. godinu veći je za 26,8%.

“Formiran je iz sredstava nacionalnog budžeta, evropskih fondova i veoma povoljnih kreditnih aranžmana, koji su ugovoreni tokom prošle sa Svjetskom bankom i Međunarodnim fondom za razvoj poljoprivrede – IFAD. U ovoj godini za korišćenje IPARD sredstava opredijeljeno je 39 miliona iz EU i 12 miliona iz nacionalnog budžeta. Objavljena su dva javna poziva za podršku primarnoj proizvodnji i za podršku preradi i pristigle su 434 aplikacije u vrijednosti od oko 55 miliona eura. Očekivana bespovratna podrška iznosi oko 27 miliona eura”, objasnili su oni.

Predstavnici Ministarstva su poručili privrednicima da se dobro pripreme za nastavak IPARD-a u 2019. godini. Ocijenili su da agraru potrebni diversifikacija, čime će se valorizovati potencijali, zatim usvajanje EU standarda u preradi, bolja saradnja sa lokalnim samoupravama i otvorenost banaka za finansiranje.

Milko Beljkaš iz Inpeka smatra da sektor prerade žita, odnosno pekarska industrija treba da budu obuhvaćeni instrumentima pomoći. Odgovoreno mu je da IPARD ima striktnu listu proizvoda koji mogu biti korisnici povoljnosti ovog programa, ali da se možda one mogu ostvariti  preko MIDAS-a.

Kupujmo domaće

Sedamnaest odsto potrošača sada pokazuje značajniju naklonost prema domaćim proizvodima nego prije godinu, a njih još 16 odsto procjenjuje da će u narednih 12 mjeseci češće kupovati proizvode domaćeg porijekla, pokazuje istraživanje IPSOS-a o efektima intenzivne kampanje realizovane u okviru programa “Kupujmo domaće”.

Program je sredinom 2017. pokrenula Privredna komora, u saradnji sa resornim ministarstvima i trgovinskim lancima, kao najširi okvir za uključivanje svih potencijala domaće privrede, čija će prepoznatljivost doprinijeti rastu privredne aktivnosti, intenzivnijem zapošljavanju, novim investicijama. Sve realizovane aktivnosti su kao rezultat dale kontinuiran rast prometa domaćih proizvoda, a najveci u kategorijama mlijeka i mliječnih proizvoda, jaja, mesa i mesnih prerađevina, te voća i povrća.

“Najveći problem je što nemamo domaću proizvodnju onih proizvoda koji se najviše konzumiraju u Crnoj Gori. Na tome se mora raditi”,  kazao je direktor IPSOS-a Vladimir Raičević.

On je izrazio očekivanje da će pred Novu godinu biti realizovana još jedna intenzivna kampanja u okviru programa „Kupujmo domaće“.