Nedostatak sezonske radne snage je jedna od značajnih biznis barijera u turizmu. Iako se turistička privreda permanentno zalaže da se u Crnoj Gori stvori ambijent u kojem prioritet u zapošljavanju imaju domaći radnici, sadašnja ponuda stručnog kadra u ovom sektoru nije zadovoljavajuća kazao je Pobjedi predsjednik Odbora udruženja turizma i ugostiteljstva Privredne komore Ranko Jovović.
Zbog toga, poručuje, potrebno je omogućiti poslodavcima da u najkraćem roku i uz jednostavne procedure obezbijede odgovarajuću radnu snagu za svoje potrebe.
“To se može postići boljom promocijom sezonskog zapošljavanja i institucionalnog upravljanja ovim procesom, uređenjem poslovnog ambijenta i mehanizama da poslodavci imaju dodatni interes da zaposle domaće radnike, a radnicima učiniti privlačnijim sezonski rad”, kazao je Jovović i istakao da je PKCG kod nadležnih institucija inicirala uvođenje kategorije ,,stalni sezonski radnik.
“Na ovaj način bi motivisali nezaposlena lica da se prekvalifikuju i imaju sigurno stalno sezonsko zaposlenje, a primanja imaju tokom cijele godine u skladu sa pozitivnim iskustvima zemalja EU”, kazao je Jovović.
Suština je da bi sistem trebalo da osigura finansijsku podršku i uplatu doprinosa sezoncima kad ne rade, a poslodavci u periodu kad ih angažuju, a najmanje šest mjeseci, uz garanciju da će ponovo biti angažovani u istoj firmi. Jovović navodi da treba kreirati elektronski portal za registraciju sezonaca i implementirati čl. 81 Zakona o strancima, koji propisuje da se prilikom aplikacije za dobijanje sezonske dozvole biometrijski podaci mogu uzeti u našim ambasadama i konzulatima, pa bi sezonci dobili dozvolu za rad prije nego što stignu u Crnu Goru.
Ta je reforma rezultat projekta “Povećanje prilika za zapošljavanje sezonskih radnika u Jugoistočnoj Evropi”, koji su 2020. realizovali PKCG, Nacionalna alijansa za lokalni ekonomski razvoj iz Srbije i Vlada CG, uz podršku Njemačkog društva za međunarodnu saradnju. Odbor udruženja turizma i ugostiteljstva, sa sjednice održane 18. aprila, pozvao je nadležne institucije da se do sljedeće ljetnje sezone, kroz prilagođeni zakonodavni okvir, stvore uslovi i domaće stanovništvo motiviše za rad u turizmu, te pojednostave procedure za sezonsko zapošljavanje stranaca.
U toku su izmjene zakona o radu i o strancima, a pripremaju se zakoni o posredovanju i o studentskim poslovima. Jovović objašnjava da je potrebno u Zakon o radu dodati odredbu za ugovor o stalnom sezonskom zaposlenju i izmijeniti član 200, koji propisuje da povremene i privremene poslove mogu da rade samo nezaposleni sa evidencije Zavoda za zapošljavanje.
“Budući zakon o studentskim poslovima bi trebalo da normira rad na privremenim i povremenim poslovima, zaključivanje ugovora o praktičnom radu tokom ljetnjih mjeseci i možda ostvarivanje ETC kredita. Osim toga, zakonom o posredovanju treba detaljnije propisati angažman stalnog sezonskog radnika. Stipendiranjem učenika i davanjem subvencija privrednicima trebalo bi nastaviti aktivnosti na afirmisanju deficitarnih zanimanja i uključivanju kompanija u proces dualnog obrazovanja”, zaključuje Jovović.
