Upravo objavljeno istraživanje Evropskog sindikalnog instituta (ETUI) pokazuje da radnici u istočnim zemljama EU-a zarađuju dvostruko manje od prosječne plate radnika u zapadnim članicama EU-a, koje su Uniji pristupile prije 2004., navodi se u saopštenju SSSH-a.
Radnici u deset istočnih država zarađuju od 42 posto plata na zapadu (u Estoniji), do manje od 18 posto (u Bugarskoj). Samo u Sloveniji radnici zarađuju više od polovine, pa tamo plate iznose oko 60 posto prosjeka EU 15.
Ekonomska kriza zaustavila smanjivanje razlike u platama
Razlika u platama između istoka i zapada EU-a smanjivala se krajem devedesetih i dobrim dijelom iduće decenije, no to je zaustavljeno ekonomskom krizom 2008. godine, ističe SSSH.
U šest od 11 istočnih država članica razlike u platama su se povećale od 2008. do 2016. Najdramatičniji pad zabilježen je u Hrvatskoj gdje su plate pale s 43 posto na 37 posto prosjeka zapadne Evrope. Pad plata zabilježen je i u Mađarskoj, Poljskoj, Rumunjskoj, Češkoj i Sloveniji.
Konfederalna tajnica Evropske konfederacije sindikata (ETUC) Esther Lynchupozorava da su razlike u platama između evropskog istoka i zapada “šokantno velike”, te tvrdi kako je to rezultat izrabljivanja radnika i slabosti socijalnog dijaloga.
“Za vrijeme krize su na istoku EU-a zamrzavanja i snižavanja plata bila raširenija, a povećanja plata manja jer su se poslodavci mogli lakše s time provući. Naravno, razlike u produktivnosti i troškovima života znače da plate neće biti iste, no to ne objašnjava tako velike razlike u platama”, smatra Lynch.
Istakla je kako su radnicima u istočnoj EU potrebna povećanja plata veća od inflacije i rasta produktivnosti, kako bi se nadoknadilo prijašnje izrabljivanje. EU i nacionalne vlade trebale bi da podstiču kolektivno pregovaranje i snažne sindikate i organizacije poslodavaca.
Multinacionalne kompanije na istoku EU-a moraju isplaćivati pravedne plate i poštivati pravo svojih radnika na kolektivno pregovaranje. Mnoge od tih kompanija jako poštuju sindikalna prava u svojim matičnim zemljama, ali to nije slučaj kada dođu na istok EU-a.
Potrebno povećanje minimalnih plata
Potrebno je i povećanje minimalnih plata kako bi se osigurao prag dostojanstva i podstakao rast plata, poručila je Lynch.
SSSH traži podizanje minimalne plate na 50 posto prosječne mjesečne bruto plate, ali i redefinisanje pojma minimalne plate bez zakonski utvrđenih dodataka te, uopšteno, rast plata kako bi se podigao životni standard građana i podigla njihova kupovna moć, što će uticati na dalji ekonomski rast, ističe se u saopštenju.
