Zarade tenisera su se značajno promijenile od vremena Björna Borga, Džona Mekinroa, Martine Navratilove i Kris Evert do danas, kada dominira Novak Đoković, a i do nedavno, kada su vladali Rafael Nadal i Rodžer Federer, sada i njihov nasljednik, Karlos Alkaraz.
U periodu od kasnih 1970-ih do ranih 1990-ih, zarade tenisera i teniserki su bile drastično manje nego danas.
Na primer, Björn Borg je tokom svoje karijere (koja se završila 1983. godine) zaradio oko 3.6 miliona dolara u nagradnim fondovima. Džon Mekinro je, tokom svoje karijere, zaradio oko 12.5 miliona dolara. Slično je i sa teniserkama, gdje su Martina Navratilova i Kris Evert tokom svojih karijera zaradile 21.6, kao i 8.9 miliona dolara.
Nagradni fondovi na najvećim turnirima takođe su bili daleko manji. Na primjer, pobjednik Vimbldona 1980. godine (Björn Borg) zaradio je oko 20,000 funti, što je tada bila značajna suma, ali daleko manja od današnjih nagrada.
U poređenju sa tim, današnji teniseri zarađuju mnogo više. Novak Đoković je, na primjer, do sada zaradio preko 182 miliona dolara samo u nagradnim fondovima (bez reklama), dok je Rafael Nadal zaradio 134 miliona, a Rodžer Federer preko 130 miliona dolara, slijedi freški “penzioner ” Endi Marej sa 62 miliona dolara…
Koliko su teniske zvijezde zarađivale nekad, a koliko sad, posebno se vidi po nagradnim fondovima na Grand Slam turnirima, koji su takođe drastično porasli. Na primjer, pobjednik Vimbldona 2024. godine zaradio je oko 2.7 miliona funti, dok je , naprimjer, nagrada 1980 bila tanušnih 20 hiljhada funti za muškarce, i 18 hiljada za žene.
Slično je i sa drugim velikim turnirima, gdje se ukupni nagradni fondovi mere u desetinama miliona dolara, što je drastičan skok u odnosu na fondove iz prošlih decenija.
Uz svu ogradu da je vrijednost istoe količine novca bila različita tada i danas, i faktor inflacije, razlike u nagradnim fondvima ipak “bodu oči”. Ovaj tako drastični skok u zaradama može se pripisati većoj popularnosti tenisa, povećanom interesovanju sponzora i medija, kao i rastućim televizijskim pravima.
Dok su teniseri kao što su Borg, Navratilova, Evert, King i Mekinro bili pioniri u popularizaciji profesionalnog tenisa, današnji igrači uživaju u finansijskim beneficijama globalizacije i komercijalizacije sporta, koju su im pokrenule starije kolege.
Žene u borbi za jednake nagradne fondove
Pored skromnih nagradnh fondova, u žesnkoj konkurenciji je, prije ti tokom sedamedesetih važilii dupli aršini, i niže premije nego muškarcima, na istim turnirima. Tu se, tokom decenija, borba za jednakost mjerila nekim važnim prekretnicama.
U ženskom tenisu je počelo sa $1. To je bio ugovor koji je prvih devet žena – sada poznatih kao Original 9 – potpisalo 1970. godine kako bi stvorile profesionalnu turneju za žene, preteču WTA. Trenutak je obilježen kultnom fotografijom koja prikazuje sve žene kako drže svoje novčanice od po 1 dolar.
Danas s brojni turniri sa jednakim, višemilionskim nagradnim fondom za muškarce i žene, a brojni su i rekordi, na spisku onih koje su bile prve…
Godine 1976. Kris Evert je postala prva žena koja je osvojila milion dolara.
Deset godina kasnije, Martina Navratilova je postala prva koja je premašila 10 miliona dolara, što je prva od mnogih prekretnica za 18-struku Grand Slam šampionku. Godine 1982. Navratilova je postala prva žena koja je osvojila više od milion dolara ukupnog nagradnog fonda u jednoj sezoni, a 1984. postala je prva koja je premašila 2 miliona dolara zarade u jednoj sezoni, što je i dalje manje od ovogodišnje nagrade za pobjedinicu Vimbldona, Barboru Krejčíkovu, koja je samo za taj dobila 2,7 miliona funti. A danas, sa skoro 95 miliona dolara samo od nagrada na turnirima, Serena Viliams je apsolutni rekorder u zaradama, među teniserkama, sa svojom sestrom Venus na drugom mjestu, sa 42 miliona.
Ta stara borba za jednakim nagradni fond urodila je plodom, jer je na sva četiri Grand Slam turnira u tenisu nagradni fond sada jednak za žene i muškarce. Ova praksa jednakog nagrađivanja za oba pola u tenisu je uspostavljena postepeno, a danas su svi Grand Slam turniri usvojili ovu politiku.
- Wimbledon – Jednak nagradni fond od 2007. godine.
- US Open – Prvi Grand Slam koji je uveo jednak nagradni fond, još 1973. godine.
- Australian Open – Jednak nagradni fond od 2001. godine.
- Roland Garros (French Open) – Jednak nagradni fond od 2007. godine.
REKLAMNI UGOVORI NEKAD I SAD
Kada je riječ o zaradama od reklamnih ugovora, razlika između nekadašnjih i današnjih tenisera je možda čak i dramatičnija nego u slučaju nagradnih fondova.
U periodu od 1970-ih do 1990-ih, reklamni ugovori su bili relativno skromni u poređenju sa današnjim standardima. Na primer, Björn Borg je bio jedno od prvih velikih teniskih imena koje je potpisalo značajne sponzorske ugovore, posebno sa proizvođačima sportske opreme kao što su Fila i Donnay. Ipak, ukupna vrijednost tih ugovora bila je relativno skromna, procenjuje se na nekoliko miliona dolara tokom njegove karijere.
Martina Navratilova i Kris Evert su takođe imale sponzorske ugovore, ali oni su bili daleko manji nego što je danas slučaj. U to vrijeme, čak ni najpoznatiji teniseri nijesu mogli da očekuju višemilionske ugovore sa sponzorima. Na primjer, njihove ugovore sa brendovima kao što su Wilson (reketi) i Nike, kao i Fila za Borga i Mekinroa, su bile vrijedne u stotinama hiljada dolara godišnje, što je više desetina puta manje od današnjih, čak i najskromnijih reklamnih ugovora.
Danas su sponzorski ugovori postali glavna komponenta zarade najboljih tenisera. Rodžer Federer, na primjer, potpisao je 2018. godine ugovor sa japanskim brendom Uniqlo, vrijedan 300 miliona dolara za deset godina, što je samo jedan od njegovih mnogobrojnih ugovora. Federerova ukupna zarada od sponzorstava premašuje 1 milijardu dolara, čime je postao jedan od najplaćenijih sportista u istoriji.
Novak Đoković takođe ima brojne sponzorske ugovore, uključujući one sa Asicsom (za obuću) i Lacosteom (za odeću), koji mu donose desetine miliona dolara godišnje. Rafael Nadal ima dugogodišnje ugovore sa brendovima kao što su Nike i Babolat, a Karlos Alkaraz, iako je tek na početku svoje karijere, već potpisuje unosne ugovore sa brendovima kao što su Nike i Rolex.
Ugovori sa proizvođačima sportske opreme, kao što su reketi, patike i odjeća, danas se potpisuju za višemilionske sume, a često uključuju i bonuse za uspjehe na turnirima, čime se dodatno uvećava zarada tenisera.
- Dakle, današnji teniseri i teniserke zarađuju ne samo od nagradnih fondova, već i od izuzetno unosnih sponzorskih ugovora, koji su postali mnogo vrjedniji nego u prošlosti. Ova promjena odražava rastući globalni uticaj tenisa kao sporta, kao i sve veću komercijalizaciju sportskih ličnosti. Dok su pioniri kao što su Borg, Mekinro, King, Evert i Navratilova utrli put za sponzorsku podršku u tenisu, današnji igrači poput Federera, Đokovića i Nadala uživaju u finansijskim pogodnostima, koje su daleko iznad onoga što je bilo moguće prije samo par decenija.
