Prema Svjetskoj bazi podataka o nejednakosti, u 2023. godini najbogatijih 10 odsto ljudi na planeti posjedovalo je skoro tri četvrtine svjetskog bogatstva. Ali u kojim zemljama je nejednakost u raspodjeli lične imovine najveća?
Švajcarska investiciona banka UBS uz pomoć takozvanog Đinijevog koeficijenta svake godine sastavlja listu zemalja u kojima je razlika između bogatih i siromašnih najizraženija.
Đinijev koeficijent je mjera koja se koristi u statistici i ekonomiji da ocijeni raspodjelu prihoda ili bogatstva među članovima društva, razvijen od strane italijanskog statističara Korada Đinija (Corrado Gini) još polovinom dvadesetog vijeka. Kada je izražen kao indeks, njegove vrijednosti se kreću od 0 do 1, gdje 0 predstavlja savršenu jednakost (svi imaju isti prihod ili bogatstvo), a 1 predstavlja potpunu nejednakost (svo bogatstvo ili prihod je u vlasništvu samo jednog pojedinca). Kao koeficijent, raspon se prikazuje u vrijednostima između 0 i 100.
Dakle, što je viša njegova vrijednost, to je veća nejednakost u raspodjeli prihoda ili bogatstva u posmatranoj zemlji ili regionu.
Prema najnovijoj listi, s podacima zaključno sa prošlom godinom, na vrhu po nejednakosti nalaze se Južna Afrika, Brazil i Ujedinjeni Arapski Emirati (UAE), dok se u prvih deset nalaze i Sjedinjene Američke Države, Indija, Švedska.
“Tržišta u razvoju, kao što su Južna Afrika, Brazil, Indija, Meksiko i Indonezija, dobro su zastupljena na listi. Ove zemlje se često suočavaju sa izazovima poput neravnomjernog ekonomskog razvoja, ograničenog pristupa obrazovanju i zdravstvenoj zaštiti i značajnih razlika u prihodima između urbanih i ruralnih područja. Dok naftom bogate bliskoistočne zemlje poput Ujedinjenih Arapskih Emirata i Saudijske Arabije stvaraju značajno bogatstvo, raspodjela tog bogatstva može biti veoma nejednaka, često koncentrisana među malom elitom”, piše u zvaničnom komentaru UBS-a.
I dok je prisustvo SAD na ovoj listi – koja ima negativnu konotaciju – razumljivo jer se o velikom jazu između najbogatijih i najsiromašnijih u najvećoj svjetskoj ekonomiji raspravlja godinama, pomalo je možda neočekivano visoko pozicioniranje Švedske, kao i Švajcarske ili Danske.
Takođe, kada se uporede vrijednosti koeficijenata iz 2008. i prošle godine, dolazi se do zaključka da se razlika u vodećim zemljama na listi, zapravo – smanjila, prenosi Biznis.rs.
Od 2008. ekonomska nejednakost u Sjevernoj Americi je blago opala, dok je porasla u većem dijelu istočne Evrope i Azije, sa značajnim izuzecima Južne Koreje i Hong Konga, ističe se u analizi.
Istovremeno, zapadna Evropa bilježi prilično raznolike rezultate. Recimo, nejednakost je grubo porasla (20 procenata) u Španiji i Finskoj, a pala za po pet procenata u Njemačkoj i Austriji.
Da li su stanovnici Singapura, gdje se nejednakost od tada povećala za skoro 23 procenata u gorem položaju od građana Hong Konga (koji je ovdje praćen kao zasebna teritorija)? Ne nužno, objašnjavaju u UBS-u, jer da bi se dobila što tačnija slika nejednakosti, obuhvat najsiromašnijih treba uporediti sa apsolutnim nivoom imovine, kao i brojem i imovinom onih najbogatijih.
Više od 44 procenata najbogatijih ljudi na svijetu ima prebivalište u Sjedinjenim Američkim Državama i Kanadi, dok je u zemljama zapadne Evrope oko 25 procenata takvih pojedinaca (iz kruga tzv. “top jedan procenat”).
Uopšteno, visoka ekonomska nejednakost često se povezuje sa faktorima kao što su obrazovanje, pristup zdravstvenoj zaštiti, tržište rada, i društvene politike, i može varirati u zavisnosti od specifičnih socio-ekonomskih i političkih uslova u svakoj zemlji.
Među 33 zemlje sa evropskog kontinenta, UBS nije uvrstio podatke za Srbiju, niti Bosnu i Hercegovinu, Sjevernu Makedoniju, Albaniju ili Crnu Goru.
Što se tiče lične imovine po odrasloj osobi, svjetska populacija je, statistički gledano, naizgled napravila značajan napredak od početka milenijuma. Procijent onih koji posjeduju manje od 10.000 američkih dolara nastavio je da se smanjuje tokom recesija i finansijskih kriza (prvo 2008. a potom posle pandemije), skoro se prepolovivši od 2000. godine, do tačke kada više nije najčešća kategorija širom svijeta.
No, u istom periodu, broj ljudi koji imaju više od milion dolara godišnje bezmalo se utrostručio na 1,5 procenata svjetske populacije. “Ukupno bogatstvo koje posjeduje ova statistička kohorta obuhvata gotovo polovinu globalnog bogatstva, odnosno nešto ispod 214 biliona dolara”, piše UBS.
Istini za volju, ni dolar nije što je nekad bio, pa bi statistička definicija najsiromašnijih verovatno trebalo da se mijenja u skorijoj budućnosti – pogotovo jer su uporedo sa ličnom imovinom rasle i vrijednosti potrošačkih korpi u svim zemljama na svijetu.
