Matična kompanija Fejsbuka (Facebook) i Instagrama, Meta, prekršila je stroga evropska pravila o digitalnoj konkurenciji prisiljavajući korisnike da “plate ili pristanu” na dijeljenje ličnih podataka, rečeno je iz Evropske komisije u ponedjeljak. Taj prestup kompaniju bi mogao koštati nekoliko milijardi dolara, a ovakav stav EU dolazi tek sedam dana nakon što je regulator pritisnuo Epl (Apple) zbog gušenja konkurencije.
Evropska komisija kaže da Metin takozvani model oglašavanja „plati ili pristani’” krši zakon EU o digitalnim tržištima koji je namijenjen podsticanju konkurencije u tech sektoru i zaštiti manjih kompanija od velikih platformi.
Meta je ovaj model uvela 2023. godine kao odgovor na regulatorne promjene u Evropskoj uniji. Korisnici Fejsbuka i Instagrama dobili su izbor: ili će platiti gotovo 13 eura mjesečno za verzije platformi bez oglasa ili će prihvatiti besplatne račune koji sadrže personalizovane oglase.
Komisija kaže da ovakav “binarni izbor” krši zakon jer “prisiljava korisnike da pristanu na kombinaciju svojih ličnih podataka” i ne nudi “manje personalizovani ekvivalent” društvenih mreža.
Prema zakonu velike tech platforme moraju tražiti dopuštenje prije nego lične podatke korisnika kombinuju sa centralnim uslugama platforme i drugim ponudama poput oglasa. Takođe ne smiju korišćenje usluge uslovljavati pristankom, već moraju ponuditi ekvivalentnu, manje personalizovanu alternativu za one koji odbiju dati pristanak.
Komisija kaže da su njihova otkrića preliminarna i da Meta može proučiti istragu regulatora i iznijeti pismenu odbranu prije finalne odluke koja će biti objavljena do 25. marta 2025. godine.
“Pretplate za profile bez oglasa u skladu su s upustvima najvišeg suda u Evropi i sa zakonom,” rečeno je iz kompanije koja dodaje da se “raduju daljem konstruktivnom dijalogu s Evropskom komisijom kako bi se ova istraga privela kraju.”
Meta je prošle godine prijavila 135 milijardi dolara prihoda. Evropski zakon predviđa maksimalnu kaznu od 10 posto globalnih prihoda za prvi slučaj kršenja, što znači da bi kompanija mogla platiti 13,5 milijardi dolara.
Evropska unija jedan je od najmoćnijih trgovinskih blokova svijeta, a posljednjih je godina Evropska komisija naciljala velike, uglavnom američke tehnološke kompanije u želji da stvori ravnopravnije uslove za manje konkurente. Zakon o digitalnim tržištima glavni je način na koji EU to želi postići, a on može prisiliti kompanije koje žele poslovati u EU na velike promjene, kao i prisiliti ih da plate ogromne kazne ako odbiju slijediti pravila.
Kazne za kršenja zakona mogu dostizati do 10 posto globalnog prometa, 20 posto u slučaju ponavljanja kršenja. Za neke od najvećih igrača Silicijumske doline to bi moglo značiti desetke milijardi dolara. Ipak, pravila GDPR o zaštiti privatnosti, koja u slučaju kršenja predviđaju kazne od 4 posto, sugerišu da sprovođenje može biti izuzetno sporo i manje bolno nego što su se mnogi u početku nadali.
Upozorenje Meti dolazi samo sedam dana nakon što je regulator objavio da Epl ilegalno guši konkurenciju svojim pravilima u Ep Storu (App Store).
“Naša istraga želi osigurati konkurentnost na tržištima gdje velike kompanije poput Mete već mnogo godina gomilaju lične podatke miliona evropskih građana,” rekla je izvršna potpredsjednica Evropske komisije Margret Vestager (Margrethe Vestager). “Želimo osnažiti građane da mogu preuzeti kontrolu nad svoijim ličnim podacima i odabrati manje personalizovano iskustvo oglasa”.
Robert Hart, Forbes
Meta’s Ad-Free Subscriptions For Instagram And Facebook Break Europe’s Tech Rules – Possibly Drawing Billions In Fines, EU Says
(Prevela: Nataša Belančić)
Izvor: Forbes Crna Gora
