U Crnoj Gori su od početka godine registrovane 1.653 kompanije kod kojih se među osnivačima nalaze pravna ili fizička lica koja su strani državljani, saopšteno je Vikend novinama iz Poreske uprave PU.

Bez obzira na procenat udjela u vlasništvu, kako su istakli, na crnogorskom tržištu trenutno posluje njih 7.742.

Ekonomski analitičar i profesor na Fakultetu za menadžment u Herceg Novom Vasilije Kostić govori da, u zavisnosti od toga kako se gleda, ta brojka može biti velika, mala ili čak prevelika.

“Ta brojka je značajna sa numeričkog stanovišta. Naime, ukupan broj preduzeća u Crnoj Gori je negdje oko 25.000, ako se ne varam, pa bi to značilo da te kompanije čine oko trećinu ukupnog broja što predstavlja značajnu brojku. Međutim, sa stanovišta potreba crnogorske ekonomije bilo bi bolje da ih je više i to mnogo više jer bi time ekonomija bila značajnija i u kvantitativnom i u kvalitativnom smislu”, kazao je Kostić u razgovoru za Vikend novine.

On dodaje da su benefiti koje država dobije od takvih preduzeća, značajniji i veći od broja kompanija, jer imaju snažan sinergetski efekat na ukupnu ekonomiju.

Među firmama, kod kojih se među osnivačima nalaze strani državljani, uglavnom dominiraju mala i srednja preduzeća. Kostić smatra da njih ne treba stalno potcjenjivati, što u stvari stalno činimo.

“Razlog tome je izlazak iz megalomanskog socijalističkog sistema gdje je veličina bila mjerilo kvaliteta: što veće to bolje. Već davno, u savremenim ekonomskim uslovima veličina nije prednost. Moglo bi se reći da je mnogo puta mana. Ipak, to ne znači da velika preduzeća nijesu značajna za svaku ekonomiju”, govori Kostić.

Međutim, kako navodi, pojam o velikom preduzeću kod nas se umnogome poklapa sa klasifikacijom malog biznisa.

“Postavlja se pitanje koja su nam to velika preduzeća potrebna. Ja bih ipak rekao da je vrlo važno da se poveća broj svih tipova preduzeća u Crnoj Gori, a naročito broj preduzeća sa stranim kapitalom. Podrazumijeva se, naravno, da je poželjno da iznosi kapitala budu značajniji, odnosno veći”, naglašava on.

Najveći broj firmi kod kojih se među osnivačima nalaze strani državljani, bez obzira na procenat udjela u vlasništvu, osnovali su Rusi, Turci, Srbi, Ukrajinci, građani Njemačke, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Italije.

“Najviše je preduzeća, njih 2.162, u čijem su osnivanju učestvovali Turci. Slijedi Rusija sa 2.057, Srbija sa 1.442, Ukrajina sa 582 firme. Italijani, Bosanci, Hrvati i Njemci su učestvovali u osnivanju 600, odnosno 348, 215 i 194 firme”, navodi se u podacima PU.

Na pitanje šta bi mogao biti uzrok porasta broja turskih kompanija kod nas, Kostić smatra da ekonomija prati političke interese, pa u objašnjenju te pojave ne treba zanemariti i političke faktore.

“Tako eksponencijalan rast preduzeća, gdje su osnivači turski državljani je interesantan. U traženju objašnjenja moglo bi poslužiti saznanje u kojim sektorima posluju, odnosno koje su to djelatnosti. Tada bi razlozi bili manje magloviti”, navodi Kostić.

Iz PU dodaju da su najčešće djelatnosti kojima se bave kompanije, među čijim osnivačima su strani državljani, konsultantsnke aktivnosti u vezi sa poslovanjem i ostalim upravljanjem, izgradnja stambenih zgrada i nespecijalizovana trgovina na veliko.

“Slijede djelatnosti restorana i pokretnih ugostiteljskih objekta, djelatnost agencija za nekretnine, kupovina i prodaja vlastitih nekretnina, ostala trgovina na malo u nespecijalizovanim prodavnicama, hoteli i sličan smještaj i inženjerske djelatnosti i tehničko savjetovanje”, navode iz PU.

Prema istim podacima, najviše takvih kompanija posluje na primorju, ukupno 4.860. U centralnoj regiji ih je raspoređeno 2.622, a na sjeveru 257. Kostić govori da njihovo poslovanje ide u prilog razvoju crnogorske ekonomije.

Na pitanje Vikend novina, da li treba limitirati uslove osnivanja stranih kompanija, kako bi se oslobodio prostor crnogorskim građanima da otvaraju firme, Kostić se nada da niko neće doći na tu ideju.

“Taman posla, nadam se da nikome neće pasti na pamet nešto tako, jer bi limitiranjem uslova osnivanja kompanija stranim državljanima znatno opala dinamika domaće ekonomije. Osim toga, budući da smo, nažalost još skloni da prvo razmišljamo o zabranama, vjerujući iz nekog razloga da njima možemo pospješiti dinamiku (što je apsurd), želim jasno da kažem da ograničavanje prava strancima nikako ne bi rezultiralo povećanim osnivanjem domaćih kompanija, jer njima ni sada niko ne brani da to urade”, tvrdi Kostić.

On dodaje da bi taj potez bio više nego opasan i oslabio bi konkurenciju, smanjio zaposlenost.

Broj kompanija sa udjelom stranog vlasništva

Turska 2.162

Rusija 2.057

Srbija 1.442

Ukrajina 582

Italije 600

BiH 348

Hrvatska 215

Njemačka 194