Istraživanje o genetskom diverzitetu vinove loze u Crnoj Gori, koje je sprovedeno u prethodnih pet godina, svrstava Crnu Goru rame uz rame sa najpoznatijim svjetskim vinogorjima i stavlja je na svjetsku mapu vinskih regiona kao specifično, autohtono područje sa unikatnim vinima – naveo je profesor genomike i molekularne biologije na Univerzitetu Western Ontario u Kanadi i gostujući profesor na Univerzitetu u La Riohi u Španiji Miodrag Grbić, koji je bio dio tima koji je učestvovao u ovom istraživačkom poduhvatu.
“Po svojim potencijalima Crna Gora može i mora na osnovu svega što smo otkrili da bude centar jedne specifične autohtone proizvodnje vina, veoma interesantne i konkurentne i meka za vinski turizam poznavalaca vina”, kazao je Grbić Pobjedi. On je naveo da je projekat “Genetski diverzitet vinove loze u Crnoj Gori“ prvi put u istoriji naše zemlje istražio genetski diverzitet u oblasti biljnog svijeta, u ovom slučaju vinove loze, koristeći najnovije genomske tehnike bazirane na sekvenci DNK. Naime, uzorci su uzimani sa starih čokota koji su bili starosti između 50 i 300 godina uključujući i uzorak vinove loze iz Manastira Sveti Vasilije Ostroški, koji po pisanim podacima potiče iz 1672. godine.
“Analizirano je više od 500 čokota, što predstavlja najopsežnije i najšire istraživanje takve vrste obavljeno kod nas”, kazao je Grbić. Rezultati su, kako je naveo, višestruko nadmašili njegova očekivanja. “Kada smo počeli projekat 2013. godine, očekivao sam znajući geološku istoriju ovih predjela da ćemo sigurno pronaći jedan broj nepoznatih sorti vinove loze. Mislio sam ako pronađemo deset do 15 to će biti fantastično. Na naše veliko iznenađenje, pronašli smo 63 do sada za nauku nepoznata genotipa, što znači 63 sorte vinove loze. Za jednu zemlju, koja je u prečniku 150 kilometara, ovo je nevjerovatno”, naglasio je Grbić.
On dodaje da je to bio samo početak jer genomske tehnike omogućuju da se utvrdi i genetska povezanost i pedigre ovih sorti. “Utvrđeno je da je najčešća sorta bila kratošija od vinskih sorti i razaklija od stonih sorti. Ove dvije sorte su baza crnogorskog pedigrea vinove loze jer su se ukrštale sa drugim sortama i davale nove sorte”, objasnio je Grbić. Prema njegovim riječima, utvrđeno je da je kratošija otac vranca, a majka mu je jedna malo poznata crnogorska sorta pod nazivom duljenga.
“Sa druge strane, razaklija je roditelj mnogih nepoznatih sorti uključujući i lozu iz Manastira Sveti Vasilije Ostroški gdje naši naučni podaci podržavaju legendu da je ova loza iznikla iz sjemena i da joj je drugi roditelj sorta koju smo pronašli neposredno ispod manastira, takođe nepoznata za nauku, koja se zove volovnik ili kosoranka”, izjavio je Grbić.
On navodi da je ovakav sastav pedigrea, gdje su osnovne sorte baza roditeljstva i proizvode različite sorte u jednom vinogradarskom predjelu, karakteristika jednog vjekovnog tradicionalnog vinogradarstva kao što je slučaj u Francuskoj, u Burgundiji i Bordou.
“Ovo istraživanje svrstava Crnu Goru rame uz rame sa najpoznatijim svjetskim vinogorjima i stavlja je na svjetsku mapu vinskih regiona kao specifično, autohtono područje sa unikatnim vinima. Na kraju, ovo istraživanje je spasilo ove stare loze od nestajanja, koje im je neminovno prijetilo kao rezultat starosti, bolesti i modernizacije poljoprivrede”, istakao je Grbić.
On je ocijenio da je ovaj projekat od kapitalnog i istorijskog značaja za vinarstvo i poljoprivredu Crne Gore. Smatra da rezultati ovog projekta stavljaju crnogorska vina na svjetsku scenu i korišćenjem najsavremenijih genomskih tehnologija ovi rezultati mijenjaju kompletno sliku o crnogorskom vinarstvu. “Bez ovih tehnika jednostavno nije bilo moguće valorizovati ovo blago koje postoji u Crnoj Gori, utvrditi nove sorte, determinisati njihov pedigre i u zadnji čas spasiti ga od nestajanja”, tvrdi Grbić.
(Pobjeda)
