Neizvjesnost u vezi sa pandemijom Kovid-19 i dalje ima snažan uticaj na optimizam odnosno zabrinutost sa kojom finansijski direktori iz Centralne Evrope očekuju godinu pred nama, pokazuje najnovije Istraživanje stavova finansijskih direktora u Centralnoj Evropi koje je sprovela revizorsko – konsultantska kuća Deloitte.
Ovogodišnje istraživanje sprovedeno je od novembra do decembra 2020. godine i predstavlja izraz mišljenja 590 finansijskih direktora iz sedamnaest centralnoevropskih zemalja. I ovo izdanje, kao i prethodno, izražava opšti negativan tj. silazni trend u odnosu na prethodne godine u vezi sa izgledima za budućnost.
Olivera Andrijašević, partner u Reviziji i lider Deloitte-ovog CFO programa u Srbiji, navodi: „Kao i kod prošlogodišnjeg izdanja, vidimo kako neprekidna neizvjesnost oko pandemije Kovid-19 nastavlja da oblikuje način na koji finansijski direktori planiraju predstojeću godinu. Ovo smo zapazili u brojnim odgovorima koje smo dobili prilikom anketiranja finansijskih direktora. Smanjenje troškova i proširenje akvizicijom su neke od ključnih strategija na koje će se finansijski direktori fokusirati ove godine.“
Prosječan očekivani rast BDP za 2021. iznosi samo 0,25% u poređenju sa 2,0% u 2020. i 2,3% u 2019. U Crnoj Gori, 9% finansijskih direktora predviđa rast BDP-a između 2,6 i 3,5%.
U cijeloj regiji većina finansijskih direktora – 62% – očekuje rast indeksa potrošačkih cijena (u poređenju sa 83% 2020. godine, odnosno 82% 2019. godine). U Crnoj Gori 55% finansijskih direktora predviđa rast ovog indeksa, dok 36% njih ne očekuje promjene indeksa.
Od 2018. godine uočavamo stalno povećanje broja finansijskih direktora koji očekuju rast stope nezaposlenosti. I dok je 36% ispitanika očekivalo rast stope nezaposlenosti tokom 2020. godine, ta očekivanja za 2021. godinu sada ima skoro 70% učesnika našeg istraživanja, što je očigledno u vezi sa očekivanim uticajem pandemije Kovid-19 na tržište radne snage, koji se već ostvaruje. Finansijski direktori u Crnoj Gori (45%), Albaniji (38%), Srbiji (38%) i Bosni i Hercegovini (35%) su najoptimističniji u očekivanju smanjenja stope nezaposlenosti, ali 36% ispitanika u Crnoj Gori smatra da će nezaposlenost rasti.
Ipak, finansijski direktori su optimističniji u pogledu finansijskih izgleda ove godine. To je u stvari najviši nivo optimizma zabilježen u poslednje četiri godine. Ove godine 47% finansijskih direktora se osjeća optimističnije u pogledu svojih finansijskih izgleda. Finansijski direktori iz EU (48%) i eurozone (45%) dijele sličan nivo optimizma, dok čak 55% finansijskih direktora iz Crne Gore očekuje poboljšanje finansijskih izgleda za svoja preduzeća.
Isto tako većina finansijskih direktora smatra da godina pred nama neće biti pravo vrijeme za preuzimanje većih rizika – taj stav je izrazilo 88% ispitanika. Finansijski direktori iz eurozone i zemalja Evropske unije iskazali su ujednačenu averziju prema riziku, a oni iz Crne Gore, Slovenije, Srbije, Albanije, Bosne i Hercegovine, Estonije i Rumunije najveći stepen averzije.
Finansijski direktori i dalje vide interno finansiranje (49%) i zaduživanje kod banaka (43%) kao održive izvore finansiranja svojih organizacija. Iako nijedan od ponuđenih izvora finansiranja nije ocijenjen kao „privlačan“ od strane velike većine ispitanika, važno je napomenuti da nijedan od izvora finansiranja koji su ocijenjeni kao „neprivlačni“ nije odabralo više od 30% ukupnog broja ispitanika. Dužnički instrumenti (47%) i instrumenti kapitala (53%) dobili su najveći procenat “neutralnih” odgovora.
Saznajte više o predviđanjima finansijskih direktora iz regiona i preuzmite izvještaj ovdje – CE CFO Survey 2021.
