Crnogorska Vlada je preduzela korake kako bi se zaštitili proizvodi koji će postati prepoznatljivi i van granica Crne Gore.
Kako se navodi u dokumentu Ministarstva ekonomije, zaštita poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda šemama kvaliteta predstavlja instrument koji proizvođačima hrane omogućava da povećaju tržišnu vrijednost svojih proizvoda, a istovremeno obezbjeđuje potrošačima veći nivo zaštite, pružanjem jasnih informacija o porijeklu proizvoda.
Prepoznat je i potvrđen značaj zaštićenih poljoprivrednih proizvoda za razvoj ruralnih područja. Promocija ovakvih proizvoda doprinosi prepoznatljivosti krajeva iz kojih potiču, pozitivno utiče na prihod poljoprivrednih gazdinstava i podstiče poljoprivredne proizvođače na udruživanje i organizovaniji nastup na tržištu. Osim toga, postupak registracije neke od oznaka omogućava postizanje stalnog kvaliteta takvih proizvoda.
Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja kroz mjere Agrobudžeta i projekat IPARD obezbjeđuje značajnu podršku za dalji razvoj sektora poljoprivrede i prehrambene industrije, unaprjeđenje uslova života na selu, otvaranje novih radnih mjesta, usvajanje novih standarda.
Privredna komora Crne Gore je 2008. godine započela Projekat vizuelnog označavanja crnogorskih proizvoda “Dobro iz Crne Gore”. Osnovni cilj registrovanja kolektivnog žiga Dobro iz Crne Gore je prepoznatljivost, kvalitet i uspješan plasman crnogorskih proizvoda na domaćem i inostranom tržištu.
“Svim aktivnostima se želi na posredan način uticati na domaće proizvođače da prihvate kriterijume međunarodnog tržišta, podignu nivo kvaliteta proizvoda i učine poslovanje ekonomičnijim kako bi, konkurentnim cijenama i kvalitetom, uspješno parirali uvoznim proizvodima na domaćem tržištu i učvrstili put ka izvozu. Za ostvarivanje ovog cilja neophodno je uticati na podizanje nivoa znanja u oblasti marketinga i uvođenje odgovarajućih standarda”, navode u Ministarstvu ekonomije.
Kupovina domaćih proizvoda vrlo je važna podrška razvoju crnogorske privrede, jer dajući im prednost u odnosu na uvozne obezbjeđujemo veću konkurentnost mikro, malih i srednjih preduzeća i preduzetnika.
“Istraživanja pokazuju da kada kupujemo domaći proizvod državi ostaje 80%-85% vrijednosti kupovine što uključuje pokriće troškova: zarade radnika, porezi, doprinosi, troškovi komunalija, sirovine, a sa druge strane kada kupujemo uvozni proizvod u istoj vrijednosti, u državi ostaje samo oko 20-30% vrijednosti što uključuje PDV, u pojedinim slučajevima carinske dažbine i dodatne manje prateće troškove”, navodi se u dokumentu.
Robnu razmjenu Crne Gore sa inostranstvom karakteriše visok deficit, odnosno niska pokrivenost uvoza izvozom. To ukazuje na nedovoljnu snagu proizvođača da se pozicioniraju na domaćem tržištu i nađu uspješan put do inostranih kupaca.
Tokom 2017. godine, u uvozu kao i ranijih godina, najviše učestvuje svježe i rashlađeno meso sa 15,6 odsto od čega najviše svinjsko meso, zatim pića 12,2 odsto, mlijeko i mlječni proizvodi sa 8,7 odsto, razni proizvodi za ishranu 7,5 odsto, proizvodi na bazi žitarica 7,5 odsto.
Rast uvoza je registrovan kod gotovo svih grupa prozvoda: kod mesa za 10,4 odsto (povećan je uvoz svih kategorija mesa svinjskog, goveđeg, živinskog ). Takođe rastao je uvoz živih životinja za 13,2 odsto, riba za 11,2 i mesnih i ribljih prerađevina za 7,7, mlijeka i mlječnih proizvoda za 4, povrća za 7, brašna i drugih mlinskih proizvoda za 7 odsto.
Deset najvećih spoljnotrgovinskih partnera u uvozu pokrivaju 81,1 odsto ukupnog uvoza poljoprivredno prehrambenih proizvoda.
Najviše se uvozi proizvoda iz Srbije i to u vrijednosti od 226 miliona eura. Drugi najveći partner je Njemačka sa učešćem u uvozu od 5,9 odsto ili 32,0 miliona eura, zatim Bosna i Hercegovina sa uvozom od 30,5 i Hrvatska sa uvozom roba u vrijednosti od 28,7 miliona eura. U 2017. godini u izvozu su najviše učestvovala pića sa 37,4 odsto. Druga najveća grupa proizvoda su meso i drugi klanični proizvodi sa učešćem od 15,8 odsto, proizvodi na bazi žitarica učestvuju u ukupnom izvozu sa 10,8 odsto. U odnosu na prošlu godinu povećan je izvoz dimljenog i sušenog mesa za 5 procenata, kakaoa u proizvoda od kakaoa za 40 odsto, takođe mesnih i ribljih prerađevina za 20 odsto i voća za 11 procenata. Pad izvoza registrovan je kod povrća za 50 odsto (zbog pada izvoza pečurki zbog suše), kao i brašna (gubitak albanskog tržišta) i raznih proizvoda za ishranu.
Najveći izvoz poljoprivredno-prehrambenih proizvoda je ostvaren u Srbiju u vrijednosti od 16,8 miliona eura. Drugo najveće tržiše je Kosovo gdje je ostvaren izvoz u iznosu od 9,3 miliona eura, što je na nivou izvoza iz 2016. godine. Treće po veličini izvozno tržište je Bosna i Hercegovina sa izvozom u vrijednosti od 8,6 miliona, gdje je došlo do rasta od 15 odsto.
Izvor: CdM
