Veliki broj država koje žele da privuku investitore i podstaknu ulaganja razvile su Programe državljanstva (Economic Citizenship by investment programs, CIP) i programe zlatnih viza („Golden visa“) za strane investitore.
Kod prvih se radi o programima temeljem kojih države nude državljanstvo i pasoš investitorima u nekretnine, državne fondove za razvoj i državne obveznice. Trenutno najatraktivniji programi za strane investitore u EU postoje na Kipru (investicija u visini 2.000.000,00 EUR), Malti (investicija u visini 800.000,00 EUR) i Bugarskoj (investicija u visini 1.000.000,00 EUR), a izvan EU u Crnoj Gori, Turskoj, Dominikanskoj Republici, Svetom Kristoforu i Nevisu, Grenadi, Svetoj Luciji i Antigvi i Barbudi. Takvi programi prema zadnjim finansijskim podacima predstavljaju tržište od 2 milijarde USD na svjetskom nivou.
Svojevrsna podvrsta CIP-a su programi zlatnih viza („Golden visa“), odnosno rezidencijalni programi koji investitorima omogućavaju ishođenje dozvole za boravak (boravište/prebivalište) na temelju kupovine nekretnine i drugih investicija uz mogućnost stjecanja državljanstva naturalizacijom protekom određenog broja godina.
Programi zlatnih viza omogućeni su u Portugalu, Španiji, Grčkoj, Irskoj i Latviji dok se određeni oblik prava na boravak na temelju investicije prema izvještaju Evropske komisije – Investor Citizenship and Residence Schemes in the European Union za 2019. godinu (https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/com_2019_12_final_report.pdf) trenutno provodi u čak 20 zemalja EU, uključujući i Hrvatsku.
Uslovi za ostvarenje prava na boravak variraju u svakoj državi no obično se uslovljava otvaranje određenog broja radnih mjesta, obveza boravka u određenoj državi i najbitnije određuju se minimalna visina ulaganja, uz izričito navođenje u izvještaju Evropske komisije da Hrvatska ima najniži financijski uslov za stjecanje prava na boravak u visini od 13.000,00 EUR (uz ispunjenje dodatnih uslova).
Osim u EU zemljama takvi programi postoje i u SAD-u (EB5 viza), Kanadi, Novom Zelandu i nizu drugih država te vrijednost tržišta zlatnih viza na svjetskom nivou prelazi 5 milijardi USD.
Hrvatska u svojoj zakonskoj regulativi nema Program državljanstva za investitore (CIP) i kao jedina, barem teoretska mogućnost takvog sticanja državljanstva postoji u slučaju da Ministarstvo unutarnjih poslova procijeni da je sticanje državljanstva stranca koji je podnio zahtjev u interesu države.
(Cijeli tekst na portalu SEEbiz)
