Građani, privreda i Vlada dobili su tokom maja u crnogorskim bankama kredite u vrijednosti 112,92 miliona eura, po prosječnoj nominalnoj kamatnoj stopi (NKS) od 4,91 odsto, odnosno efektivnoj (EKS) od 5,4 odsto ukupnog iznosa pozajmice na godišnjem nivou, podaci su Centralne banke Crne Gore.
Od početka ove godine, za bankarske klijente ukupno je obezbijeđeno 568,28 miliona eura kredita, što već predstavlja 51,02 odsto iznosa svih zajmova iz prošle godine od 1,113 milijardi eura. Zaduženja će u najvećem dijelu biti vraćena u periodu dužem od godinu – konkretno 429,16 miliona eura. Privreda još nije uspjela da se oporavi od krize izazvane koronavirusom, pa je za prvih pet mjeseci ušla u nove kreditne aranžmane čija je ukupna vrijednost sa 307,33 miliona eura. Istovremeno, građani su od banaka pozajmili 232,48 miliona eura, javna preduzeća i ona u stranom vlasništvu još 17,76 miliona, banke i druge finansijske institucije 5,5 miliona eura, nevladine i neprofitne organizacije 2,88 miliona, a Vlada i njene institucije i agencije 2,33 miliona eura.
Stanje u maju
Samo tokom prošlog mjeseca, banke su dale na pozjamicu 112,92 miliona eura, i od toga će 86,09 miliona biti vraćeno za godinu i više. Privredi su odobreni zajmovi vrijedni 54,14 miliona eura, građanima 49,52 miliona, bankama – iznenađujućih pet miliona, javnim i inostranim preduzećima 2,83 miliona, nevladinim organizacijama 1,33 miliona, a Vladi 100.000 eura.
Tako će maj 2022, između ostalog, ostati upamćen po rijetkom zaduženju monetarnih institucija od čak pet miliona eura na period duži od godinu. Od 2012. godine, ukupni krediti bankama u toku jednog mjeseca na ovako duge rokove, a čiji je ukupan iznos bio veći od milion eura, odobreni samo sedam puta. U tom periodu, iznos zajma bio je pet i više miliona eura samo jednom – u julu 2020. godine, u jeku krize izazvane pandemijom koronavirusa i moratorijuma na otplatu kredita.
Na kraju prošlog mjeseca, ukupna kreditna zaduženost građana, privrede i Vlade kod crnogorskih banaka dostigla je 3,561 milijardu eura. U poređenju istim mjesecom prošle godine, taj iznos veći je za 7,18 odsto, a u odnosu na kraj 2021. godine 5,96 odsto.
Od ukupnog iznosa, dug crnogorskih građana i kompanija bankama prvi put je premašio tri milijarde – tačnije, dužni su 3,046 milijardi eura. Skoro polovinu duga ili 1,497 milijardi činili su krediti građana, dok su privatne kompanije dugovale 1,265 milijardi eura. Dug vlade na državnom nivou bio je 186,32 miliona i sa tendencijom pada od početka godine, dok su lokalne samouprave dugovale 34,46 miliona eura. Finansijske institucije na kraju maja trebalo je da vrate još 18,86 miliona eura kredita.
Stranci i inostrane firme imali su zaduženja u ukupnom iznosu od 514,28 miliona eura, od čega se 363,16 miliona odnosilo na finansijski sektor.
Iznosi
Od 49,52 miliona eura pozajmica koje su banke tokom maja odobrile građanima, polovinu ili 24,43 miliona čine gotovinski krediti, koje će u najvećem dijelu vratiti na period duži od godinu, a možemo im pridružiti i 936.000 eura nenamjenskih kredita sa hipotekom kako osiguranjem za njihovu naplatu.
Za kupovinu i adaptaciju stanova odobreno je još 10,3 miliona, za refinansiranje obaveza prema drugim finansijskim institucijama 4,01 miliona, za kupovinu zemljišta 2,52 miliona, za robu široke potrošnje još 2,14 miliona eura, za izgradnju i adaptaciju 946.000 eura. Preostala zaduženja odnose na likvidnost, investicije, kupovinu automobila, obrazovanje, pripremu turističke sezone i ostale kredite.
Firme u kontinuitetu najviše sredstava pozajmljuju kako bi obezbijedili likvidnost obrtnih sredstava, a tokom maja su se za to zadužili 39,96 miliona eura. Za nabavku osnovnih sredstava podigli su 9,67 miliona eura kredita, iznos od 6,46 miliona eura odnosi se na refinansiranje kredita podignutih kod ostalih banaka, dok je za kupovinu i adaptaciju stanova pravnim licima odobreno još 2,04 miliona eura kredita. Zadužili su se 1,11 miliona kako bi sebi obezbijedili priliv gotovine, a za automobila podigli su još 1,09 miliona eura kredita.
Kamate
Najniže prosječne ponderisane i nominalne i efektivne kamatne stope za kredite koji su odobreni tokom maja imale su banke i druge finansijske institucije – u oba slučaja samo 1,1 odsto na godišnjem nivou.
Za Vladu i njene institucije prosječna NKS bila je dva odsto, a NKS 2,23 odsto na godišnjem nivou.
Prosjek za privredu bio je 3,99 odsto za NKS i 4,44 za EKS, javne i strane kompanije dobijale kredite s prosječnom NKS od 4,06 i EKS od 4,25 odsto, dok su nevladine i slične organizacije imale NKS od 4,71 i EKS od 5,19 odsto
Građani su, pak, imali prosjek za NKS od 6,36 odsto i za EKS od 7,05 odsto za 12 mjeseci.
Najveća prosječna EKS od 7,07 odsto bila za kredite koje su banke odobravale građanima na period duži od 12 mjeseci.
Prema namjeni, najniže prosječne EKS od 0,88 odsto na godišnjem nivou bila je ostale kreditne poslove koji nisu precizirani u statističkom izvještaju CBCG. Zato je poznato da je prosječna godišnja EKS za kupovinu robe široke potrošnje bila 1,47 odsto.
Uz kredite namijenjene obrazovanju čije su godišnje kamate uvijek među najvećim, a u maju je prosječna EKS iznosila 11,47 odsto, sredstva za gradnju objekata pozajmljivala su se na period kraći od godinu za prosječnu EKS od 12,4 odsto, dok je gotovinske kredite ista bila 9,23.
Bankar.me
