Na osnovu podataka dobijenih od jedinica lokalne samouprave, do septembra ove godine predata su nešto više od 56.353 zahtjeva za legalizaciju objekata od 2017. godine, kada je stupio na snagu Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata.

Nakon isteka prekluzivnog ro ka za podnošenje zahtjeva za legalizaciju, koji je bio propisan osnovnim tekstom zakona, u julu 2018. godine podnijeto je oko 50.000 zahtjeva za legalizaciju. Od tada samo 6.353 kazala je Pobjedi direktorica Direktorata za razvoj stanovanja i legalizaciju u Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma Radmila Lainović koja ističe da su nezadovoljni dinamikom realizovanja ovog procesa i da to dovoljno govori o zainteresovanosti građana. Jedan od glavnih razloga što većina zahtjeva ne može biti riješena je, kako navodi, prekid izrade plana generalne regulacije (PGR) i neriješeni imovinsko-pravni odnosi. Iz Zajednice opština kazali su Pobjedi da su upoznati sa opredjelj enjem resornog ministarstva da se rade dva posebna zakona i da je formirana Radna grupa u kojoj će učestovati.

“Do sada je obrađeno više od 48.000 zahtjeva dok su donijeta samo 2.722 rješenja o legalizaciji. Nedavno je formirana Radna grupa koja priprema nova zakonska rješenja tako da će legalizacija biti obuhvaćena posebnim zakonom”, kazala je Lainović dodajući da je rok za izradu nacrta do kraja godine nakon čega će biti javna rasprava, usaglašavanje teksta sa nadležnim organima i dr.

Nepotpuna dokumentacija

Što se tiče do sada podnijetih zahtjeva, po njenim riječima, mnogi su podnijeti sa nepotpunom dokumentacijom, odnosno u 38.000 predmeta je tražena dopuna. Takođe u preko 8.000 predmeta donijeta su rješenja o prekidu postupka iz već navedenih razloga.

“Prema prikupljenim podacima, obračunat je i naplaćen dio prihoda od naknade za komunalno opremanje za bespravne objekte, odnosno naknade za urbanu sanaciju: u budžete jedinica lokalne samouprave je uplaćeno preko pet miliona eura na ime ove naknade, dok je obračunati iznos više od sedam miliona eura. Naime, naknada za komunalno opremanje građevinskog zemljišta, po zahtjevu vlasnika bespravnog objekta, može da se se plaća jednokratno ili u jednakim mjesečnim ratama, na period od 10 ili 20 godina”, kazala je Lainović. Proces legalizacije se, kako objašnjava, sada sprovodi u skladu sa postojećim Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata.

Shodno tom zakonu, kako objašnjava Lainović, rješenje o legalizaciji se može donijeti za bespravni objekat koji se nalazi na orto-foto snimku i koji je izgrađen u skladu sa osnovnim urbanističkim parametrima ili smjernicama, važećeg planskog dokumenta donesenog do stupanja na snagu ovog zakona, odnosno planskog dokumenta donijetog u zakonom propisanoj proceduri.

“Ali ukoliko to nije slučaj, postupak se prekida do donošenja plana generalne regulacije. Takođe, uslov za donošenje rješenja o legalizaciji su riješeni imovinsko -pravni odnosi na objektu i zemljištu na kome je objekat izgrađen tako da je to takođe jedan od razloga za prekid postupka”, kazala je Lainović.

Znači da je, po njenim riječima, najveći broj postupaka u toku, do donošenja plana generalne regulacije i/ili rješavanja imovinsko -pravnih odno sa na zemljištu.

“Rješavanje po zahtjevima za legalizaciju je u nadležnosti jedinica lokalne samouprave. Postoji mnogo izazova sa kojim se suočavaju kao nosioci procesa legalizacije, a samim tim i Ministarstvo kao nadležno za nadzor nad primjenom zakona. Osim navedenih problema prisutna je neažurna katastarska evidencija, neaktivnost vlasnika bespravnih objekata i nerazumijevanje benefita procesa legalizacije, ali i dezinformacije o odvijanju procesa legalizacije u budućem periodu”, kazala je Lainović.

Po njenim riječima, proces legalizacije je kompleksan proces koji podrazumijeva riješene imovinsko-pravne odnose na zemljištu na kome je objekat izgrađen, da je planski dokument predvidio objekte u prostoru, izradu tehničke dokumentacije, obaveze vlasnika bespravno sagrađenih objekata da plate naknadu za urbanu sanaciju, čiju visinu određuju jedinice lokalne samouprave.

“Procedura legalizacije ne može biti jednostavna, jer je i sam proces izgradnje objekta kompleksan i podrazumijeva ispunjavanje svih uslova prostornih, sigurnosti i bezbjednosti, obezbjeđivanje infrastrukture, vodovodne, kanalizacione, putne, elektroenergetske i dr. I naravno, mora se uzeti u obzir pitanje jednakosti i ravnopravnosti između onih koji grade bespravno i onih koji grade u skladu sa zakonom”, kazala je ona.

Odluka o naknadi

Lainović dalje navodi da jedinice lokalne samouprave su u obavezi da izrade liste bespravnih objekata, donesu odluku o naknadi za korišćenje prostora i iste primjenjuju odnosno započnu naplatu naknade.

“Shodno zakonu, vlasnik bespravnog objekta, za koji nije podnijet zahtjev za legalizaciju i vlasnik bespravnog objekta za koji je donijeto rješenje o odbijanju zahtj eva za legalizaciju dužni su da, do uklanjanja objekta, plaćaju godišnju naknadu za korišćenje prostora jedinici lokalne samouprave. Godišnja naknada za korišćenje prostora po metru kvadratnom bespravnog objekta može iznositi od 0,5 do dva odsto prosječne cijene građenja metra kvadratnog novoizgrađenog stambenog objekta koju objavljuje organ uprave nadležan za poslove statistike, za godinu koja prethodi godini za koju se naknada utvrđuje”, objasnila je Lainović

Ako je cijena građenja 700 eura po metru kvadratnom, u zavisnosti od procenta koji odredi Opština, a čiji je raspon od 0,5 do dva odsto, ona navodi da bi iznos naknade iznosio 3,5 ili 14 eura po metru kvadratnom, te bi za objekat od 100 kvadrata iznos naknade bio od 350 do 14.000 eura godišnje.

“Naime, svrha uvođenja ove naknade odnosno utvrđivanje obaveze za plaćanje iste jeste da se bespravni graditelji ovom mjerom natjeraju da uđu u proces legalizacije, i/ili da se obeshabre da grade bespravno. Mali broj opština je pristupio naplati ove naknade, a neke jedinice lokalne samouprave (Budva, Bar, Kotor… ) nijesu donijele odluku kojom bi se propisali bliži uslovi na naplatu naknade”, istakla je Lainović.

Iz Zajednice opština Crne Gore kazali su da je na njihov zahtjev zakonsko rješenje iz 2017. godine unprijeđeno u dijelu koji se odnosi na legalizaciju, ali da je i dalje ostao koncept da se legalizuju objekti koji ispunjavaju uslove u skladu sa važećim planskim dokumentom, dok ostali objekti koji se nalaze na orto-foto snimku treba da čekaju donošenje plana generalne regulacije, a rok za donošenje ovog planskog dokumenta je više puta stopiran, i sada je neizvjesno da li će se nastaviti njegova izrada.

“Pored odlaganja PGR, brojni su razlozi koji onemogućavaju ili usporavaju proces legalizacije. U praksi, značajan broj podnosilaca zahtjeva za legalizaciju nije podnio potpunu dokumentaciju, a podnosioci zahtjeva često nijesu ostavili adresu kako bi im resorni sekretarijat dostavio obavještenje za dopunu zahtjeva za legalizaciju”, kazali su iz Zajednice opština.

Nj ihov prijedlog, koji resorno ministarstvo nije prihvatilo, je da se legalizacija posmatra isključivo kao pravno pitanje, dok postupak urbane revitalizacije prostora na kojem su izgrađeni bespravni objekti treba tretirati na isti način na koji se tretiraju zatečeni objekti.

“Na taj način bi se razdvojio proces rješavanja pravnog statusa bespravnih objekata od regularizacije prostora. Zajednica opština je tokom konsultacija u pripremnoj fazi za izradu zakona dostavila resornom ministarstvu prijedloge za pojednostavljenje procedura za legalizaciju objekata”, kazali su iz Zajednice opština. Oni ističu da se na izradi teksta nacrta zakona o legalizaciji radilo i tokom prošle godine, ali je opredjeljenje novog rukovodstva Ministarstva da se formira nova radna grupa, koja će imati zadatak da predloži zakonska rješenja.

“Zajednica opština je upoznata sa opredjeljenj em resornog ministarstva da se rade dva posebna zakona. U tom pravcu formirana je jedinstvena radna grupa za izradu zakona iz ove oblasti, a takođe su fomirane podgrupe za pojedine zakone. Predstavnik Zajednice opština je član u obje radne podgrupe”, kazali su iz Zajednice opština.

Pomoć opštinama

Oni su, kako ističu, kako bi pomogli opštinama utvrdili model odluke o godišnjoj naknadi za korišćenje prostora za bespravne objekte koji je dostavljen svim opštinama na korišćenje radi pripreme i donošenja svojih odluka.

“Na osnovu podataka sa kojima Zajednica opština raspolaže i nakon uvida u ,,Službeni list, u saznanju smo da je 18 opština donijelo ovu odluku. Značajna otežavajuća okolnost za sprovođenje ove odluke j e utvrđivanje subjekata koji su obavezni da plaćaju ovu naknadu”, kazali su iz Zajednice opštine navodeći da je zakonom utvrđena obaveza nadležnom opštinskom sekretarij atu da sačini listu bespravnih objekata za koje postoji obaveza plaćanja ove naknade.

“Za one koji nijesu podnijeli zahtjev za legalizaciju ili vlasnike koji su gradili bespravne objekte poslije orto-foto snimka resorni sekretarijati nemaju ovlašćenja ali ni tehničkih mogućnosti da terenskim radom dođu do podataka o postojanju takvih objekata, a pogotovo imajući u vidu da podaci kojima Uprava za katastar raspolaže nijesu potpuni i pouzdani”, kazali su iz Zajednice opština ističući da je upravo to jedan od nedostataka postojećeg zakonskog teksta na koji je Zajednica opština ukazala u konsultacijama pri izradi zakona.

Nema kadra za rješavanje zahtjeva u Upravi za katastar

Takođe, kako navode iz Zajednice opština, “usko grlo” za rješavanje zahtjeva je nedostatak kadrovskih kapaciteta u Upravi za katastar i državnu imovinu, jer su ovoj službi, pored osnovnih poslova, pridodati i poslovi ovjere i sprovođenja elaborata premjera bespravnih objekata, te se neprimjereno dugo čeka na njegovu ovjeru i katastarsko sprovođenje, a taj dokaz je obavezan u postupku legalizacije.

Izvor: Pobjeda