Kompanija Yahoo je prošlog mjeseca navršila 23 godine poslovanja, prešavši put od svjetski slavnog pionira tehnoloških inovacija koji je svojevremeno vrijedio više od američke automobilske industrije i bio u prilici da kupi Google i Facebook, do propale poslovne legende od koje je ostalo samo ime. Nakon ogromnog početnog uspjeha, gomilanje nesposobnih direktora dovelo je do toga da za kompaniju koju je nekada znao svako – danas ne zna gotovo niko.
Kompanija Yahoo rođena je u martu 1994. godine, kao vodič za pretragu drugih stranica na internetu, koji su osmislili dvojica diplomaca elektrotehnike s američkog univerziteta Stanford, Jerry Yang i David Filo. U to vrijeme je internet bio „mali“ i premda su već postojali pretraživači, poput stranica Altavista, Lycos, Excite i nekih drugih, njihova tehnologija i dostupnost još su bili u početnoj fazi razvoja. To je omogućilo da Yahoo vrlo brzo zavlada internetom, toliko brzo da je već 1996. godine izdao dionice na berzi. Kompanija je prikupila 33,8 miliona dolara, a cijena jedne deonice je već u prvom danu s početnih 13 dolara skočila na čak 43, da bi se do kraja dana zaustavila na 33 dolara, 150 posto više od prvobitnog nivoa.
Zahvaljujući rastu popularnosti koju je stekao u idućih nekoliko godina, kao i euforije koja je nastala oko internet firmi, vrijednost jedne njegove akcije je početkom 2000. premašila 500 dolara a ukupna vrijednost kompanije dostigla je oko 125 milijardi dolara. To je bilo više nego što su u tom trenutku vredeli Ford, General Motors i Chrysler zajedno, navodi Jeremy Ring, jedan od prvih deset zaposlenih u kompaniji u svojoj nedavno objavljenoj knjizi o tom periodu svoje karijere, a koji je u međuvremenu počeo da se bavi politikom.
Kada je došlo do spektakularnog pucanja „IT balona“ na berzi u proleće 2000. godine, splasnula je i euforija oko mladih, brzorastućih kompanija, a Yahoo se više nikada nije vratio na poziciju koju je imao prije toga. Kompanija je uporno pokušavala da vrati raniju popularnost, ali sa pogrešno odabranim direktorima, za koje se pokazalo da su daleko ispod takvog zadatka iako su među njima bili i holivudski biznismen Terry Semel, jedan od osnivača Jerry Yang, pa Carol Bartz, nekadašnja direktorka softverske kompanije Autodesk, te Marissa Mayer, koja je 2012. godine stigla iz Google-a.
Dvije „najslavnije“ greške
Facebook i Google, koji danas zajedno vrijede više od 1.300 milijardi dolara, dve su su možda „najslavnije“ greške koje je Yahoo počinio u ranijem periodu. Kompanija je još 1998. godine imala prvu priliku da preuzme Google, čiji su osnivači Larry Page i Sergey Brin tada željeli da prodaju svoju ideju i funkcionalni koncept PageRank za milion dolara, kako bi se vratili studiranju na Stanfordu. Yahoo je tu priliku ispustio, a kasnije se ispotavilo da je PageRank bio jedan od osnovnih faktora na kojem je Google izrastao u tehnološkog diva.
Yahoo je dobio i drugu šansu da preuzme Google nekoliko godina kasnije, kada mu je ova kompanija već postala ozbiljna konkurencija. Čelnici dva rivala su pregovarali, ali je Terry Semel odbio da Yahoo plati pet milijardi dolara za preuzimanje, iako je u to vrijeme već koristio Googleov-e pretraživačke algoritme.
Novu šansu za obnavljanje svjetske slave Yahoo je dobio 2006. godine, kada je za oko milijardu dolara trebalo da preuzme Facebook, čija današnja vrijednost iznosi oko 520 milijardi dolara. Pregovori su već bili pri kraju, ali je ponovo bila sporna cijena koju Yahoo nije bio spreman da plati. Iduća prilika za kakvo-takvo očuvanje obraza stigla je 2008. godine, ali su okolonosti bile bitno drugačije. Naime, meta preuzimanja je bio sam Yahoo, kojeg je za gotovo 45 milijardi dolara želio da kupi Microsoft, ali je ovoga puta rukovodstvo Yahoo-a procijenilo da njihova kompanija vrijedi više od ponuđene svote.
Pomenuta tri primjera propalih transakcija, kada su rukovodioci Yahoo-a izračunali da su cifre za kupovinu drugih, iako perspektivnih kompanija – prevelike, a iznos koji je njima ponuđen za preuzimanje – previše mali, možda su najgore, ali ne i jedine pogrešne odluke koje su „zapečatile“ njegovu sudbinu. Naime, još početkom ovog vijeka Yahoo je preuzeo dvije kompanije koje su, svaka pojedinačno, imale tehnologiju koja je mogla da konkuriše Google-u u pretraživanju interneta i prodaji oglasa. No, kao u rubrici „vjerovali ili ne“, Yahoo nije uspio da od tog potencijala napravi finalni proizvod koji bi bio konkurentan na tržištu.
Propali Instagram prije Instagrama
Promašena ulaganja obilježila su i 2005. godinu, kada je kompanija preuzela brzorastući servis Flickr za skladištenje i objavljivanje fotografija, vrlo sličan danas izuzetno popularnom Instagramu, koji se – da sve bude još gore, nije pojavio sve do 2010. godine. Nesnalažljivi direktori Yahoo-a uspjeli su da upropaste i Flickr, koji i danas životari, a slična sudbina zadesila je i do prije nekoliko godina vrlo popularni Tumblr, koji je Yahoo preuzeo 2013. godine za 1,1 milijardu dolara. Tri godine nakon toga, otpisao je više od 700 miliona dolara vrijednosti Tumblr-a, za koji ni danas nije jasno kako se tačno uklapa u poslovnu politiku Yahoo-a.
Sve to događalo se u kompaniji koja je devedesetih godina prošlog vijeka bila simbol za inovativnost. Prva je otvarala kancelarije širom svijeta kako bi se proširila globalno, a što je tada bio pionirski potez za internet kompanije. Prva je širila i osnovnu funkciju pretrage interneta, kako bi uključila i više servisa vezanih uz to, poput Yahoo Finance ili Yahoo Sports. Ali nakon 2000. godine, ta ista kompanija je uspjela da povuče samo jedan uspješan potez koji joj je osigurao opstanak sve do nedavno. A i on je bio izvan matičnog poslovanja. Naime, Yahoo je sredinom 2005. kupio udio od čak 40 odsto u kineskoj internet trgovini Alibaba.com. U međuvremenu je taj udio smanjen, ali je Alibaba postala u tom domenu poslovanja ubjedljivo najveća kineska kompanija i uz Amazon.com, jedna od dvije najveće u svijetu. Yahoo je poslednjih godina uspijevao da održi i vlasnički udio u japanskoj podružnici Yahoo Japan, koji se u odnosu na matičnu kompaniju razvijao relativno nezavisno i danas je, za razliku od nje, i dalje prilično uspješan na japanskom tržištu.
Navedeni vlasnički udjeli gotovo su jedino vrijedno što je kompanija posjedovala sredinom prošle godine, kad je za nešto manje od pet milijardi dolara američki telekomunikacioni div Verizon preuzeo matični dio poslovanja Yahoo-a, odnosno prodaju oglasa na internetu, s ciljem da u tom segmentu konkuriše Google-u i drugim servisima koji se bave digitalnim oglašavanjem.
Tom prilikom su vlasnički udjeli Yahoo-a u drugim kompanijama izdvojeni u posebnu, nezavisnu kompaniju koja je dobila ime Altaba. Posljednji dostupni podaci govore da Altaba kontroliše oko 16 odsto dionica Alibabe, vrijednih 66 milijardi dolara i 35 odsto dionica Yahoo-a Japan, koje vrijede oko 9,3 milijarde dolara. Mimo toga, od nekadašnje poslovne legende je nakon 23 godine preostalo samo ime i nešto tehnologije.
Jedan od najvećih incidenata u istoriji interneta
Yahoo je uz burnu poslovnu istoriju, uspio da se „istakne“ i tehnološkim poteškoćama. Kompanija je u septembru 2016. godine objavila da je još 2014. provaljeno u njene servere i da su tom prilikom pokradeni podaci za više od 500 miliona korisničkih računa. Tri mjeseca kasnije, objavila je i da je 2013. godine, takođe izvršena provala u njene servere, a tada su pokradeni podaci za više od milijardu korisničkih računa. Taj se incident smatra jednim od najvećih u istoriji interneta.
Izvor: Bif.rs
