“Pored visoke adekvatnosti kapitala i profitabilnog poslovanja, sistem karakteriše i kontinuirani trend pada nekvalitetnih kredita i pad prosječne aktivne efektivne kamatne stope. Dakle, crnogorski bankarski sistem se, na kraju januara 2019. godine, može opisati kao visoko likvidan, solventan, profitabilan, sa istorijski najvećim nivoom depozita, koji uspješno vrši svoju ulogu intermedijacije između onih koji imaju novac i onih kojima je novac potreban”, kaže je za naš portal direktor Sektora za kontrolu banaka u Centralnoj banci (CBCG) Dejan Vujačić.
Prema njegovim riječima, ukupna likvidna aktiva 14 licenciranih banaka u Crnoj Gori je na 30.01.2019. godine iznosila 938 miliona EUR.
“Treba podsjetiti da Centralna banka koristi konzervativnu definiciju likvidne aktive u skladu sa kojom se pod likvidnom aktivom podrazumijevaju gotovina, sredstva na žiro računu, depoziti po viđenju kod banaka i polovina obavezne rezerve. Navedeno podrazumijeva da ukupna likvidna aktiva ne obuhvata bilo kakva oročena sredstva kod banaka, kao ni hartije od vrijednosti, bez obzira na bonitet emitenta. Dakle, ukupna likvidna sredstva, koja obuhvataju samo gotovinu i sredstva po viđenju, predstavlja skoro četvrtinu ukupne aktive banaka u Crnoj Gori, što ukazuje na izuzetno jaku likvidnu poziciju banakarskog sistema. Pored navedenog, kada se uzme u obzir i iznos oročenih sredstava kod banaka, kao i portfolio hartija od vrijednosti, koje predstavljaju rezervu likvidnosti, više je nego jasno da ukupna likvidna sredstva, kao i sredstva koja imaju ulogu rezerve likvidnosti, ukazuju da su banke u Crnoj Gori više nego sposobne da, u svakom trenutku, izađu u susret svim potencijalnim zahtjevima klijenata”, kaže Vujačić za naš portal.
Prema njegovim riječima, uvođenje privremene uprave 07.12.2018. godine u Atlas i IBM banci nije prekinulo pozitivne trendove koji su bili prisutni u bankarskom sistemu prije ovog perioda. Navedeno podrazumijeva rast svih značajnih bilansnih pozicija, uključujući ukupnu aktivu, ukupni kapital i ukupne depozite.
“Pored visoke adekvatnosti kapitala i profitabilnog poslovanja, sistem karakteriše i kontinuirani trend pada nekvalitetnih kredita i pad prosječne aktivne efektivne kamatne stope. Dakle, crnogorski bankarski sistem se, na kraju januara 2019. godine, može opisati kao visoko likvidan, solventan, profitabilan, sa istorijski najvećim nivoom depozita, koji uspješno vrši svoju ulogu intermedijacije između onih koji imaju novac i onih kojima je novac potreban. Sve spekulacije pojedinaca i organizovanih interesnih grupa, sračunate sa ciljem destabilizacije poslovanja pojedinih banaka ili sistema u cjelini, predstavljaju samo jalove pokušaje, imajući u vidu stabilnost sistema i banaka prema kojima su uperene”, navodi on.
Na pitanje da li su prilikom sprovođenja kontrola primijećene neke nepravilnostu u radu banaka koje posluju na tržištu i ukoliko jesu o kojim je tačno bankama riječ, Vujačić odgovara da imajući u vidu povjerljivi karakter izvještaja o kontroli i izrečenih supervizorskih mjera prema bankama, nije dozvoljeno dijeljenje informacija o sadržini istih.
“Treba naglasiti da preduzimanje supervizorskih mjera prema nekoj od banaka ne podrazumijeva da je navedenoj banci ugrožen dalji nastavak poslovanja, već je njihov cilj dodatno jačanje banke i unapređenje performansi poslovanja. Bez obzira na navedeno, treba naglasiti da aktuelni rizični profil nijedne od ostalih 13 banaka u sistemu ne ukazuje na ugroženost daljeg nastavka poslovanja, odnosno svaka od njih se nalazi u zoni redovnog monitoringa i kontrole poslovanja od strane Centralne banke“, navodi Vujačić za naš portal.
U medijima se pojavila informacija da jednoj banci klijenti ne vraćaju više od 43% kredita. Vujačić kaže se navedeni iznos od 43,24% odnosi na nivo nekvalitetnih kredita sa kraja novembra 2018. godine banke koja više ne spada u red licenciranih banaka u Crnoj Gori.
“Navedeni iznos je predstavljao daleko najvisočiji nivo nekvalitetnih kredita u jednoj banci na kraju novembra 2018. godine, značajno visočiji u odnosu na prosjek na nivou sistema koji je, u istom periodu, iznosio 6,95%“, kaže naš sagovornik.
Crnogorski mediji su nedavno prenijeli savjete iz državnih institucija upućene deponentima da vode računa o rizičnosti banaka prilikom deponovanja svojih sredstava. Na koji način obični građani ili privredni subjekti mogu odrediti nivo rizika pojedinih banaka te kako da odaberu onu “najmanje rizičnu”, Vujačić kaže da imajući u vidu da tzv. mali deponenti, koji čine ogromnu većinu ukupnih deponenata banaka, obično ne posjeduju dovoljno znanja i informacija da bi na adekvatan način mogli da procjenjuju rizični profil neke od banaka u koju potencijalno mogu da deponuju svoj novac, javila se potreba da njihovi depoziti kao takvi budu zaštićeni, u cilju očuvanja i jačanja povjerenja u bankarski sistem, ove kategorije deponenata.
“U skladu sa navedenim, u Crnoj Gori je osnovan i funkcioniše Fond za zaštitu depozita, koji svojim raspoloživim sredstvima obezbjeđuje isplatu garantovanih depozita svim deponentima koji imaju pravo na njihovu isplatu u slučaju kad se desi garantovani slučaj. U ovom trenutku, garantovani depoziti po jednom deponentu, u bilo kojoj banci u crnogorskom bankarskom sistemu, iznose do 50 hilj. EUR. U skladu sa navedenim mandatom i ulogom, Fond za zaštitu depozita, počevši od ponedjeljka 28.01.2019.godine, uspješno vrši isplatu garantovanih depozita IBM u stečaju. Imajući u vidu navedeno, savjet je svim fizičkim i pravnim licima koji ne posjeduju dovoljno znanja za procjenu rizičnog profila neke od banaka, da svoj novac, do iznosa od 50 hilj. EUR, mogu bez bojazni da deponuju u bilo koju od 13 banaka u sistemu. Ukoliko posjeduju više pod 50 hilj. EUR, savjet je da izvrše disperziju rizika na više banaka, ulažući u pojedinačnu banku do 50 hilj. EUR, koliko predstavlja garantovani iznos depozita. Podsjećamo da u skladu sa Zakonom o bankama, tokom trajanja moratorijuma Atlas banka ne može da preuzima nove obaveze, uključujući primanje depozita”, zaključuje Vujačić.
