Novim Prostornim planom, planeri će pokušati da smanje izražene regionalne nejednakosti u Crnoj Gori, ali i da ograniče proširivanje građevinskog zemljišta „na najmanju moguću mjeru“.

Vlada Crne Gore je pokrenula proces izrade Prostornog plana do 2040. godine, donošenjem odluke o izboru rukovodilaca za izradu tog strateškog dokumenta. Izvršna vlast je u dokumentima navela ciljeve izrade plana, ali i koliko će platiti planere, odnosno koliko će sve to koštati poreske obveznike Crne Gore.

Za šeficu izrade novog Prostornog plana određena je Svetlana Jovanović, diplomirana prostorna planerka.

Vlada je odredila da će zbirna naknada za Jovanović i njen stručni tim iznositi ukupno pola miliona eura, s tim da će se pojedinačne naknade za rukovodioca izrade, odnosno članove tima, definisati Ministarstvo održivog razvoja posebnim ugovorom.

„Prostorni plan je strateški dokument i opšta osnova organizacije i uređenja prostora kojim se određuju državni ciljevi i mjere prostornog razvoja, u skladu s ukupnim ekonomskim, socijalnim, ekološkim i kulturno-istorijskim razvojem države“, ocijenjeno je iz Vlade povodom određivanja rukovodioca izrade plana.

SEDAM GODINA IZRADE PLANA

Postojeći Prostorni plan Crne Gore do 2020. godine usvojen je 2008. godine, iako je Skupština Crne Gore još u septembru 2001.godine usvojila Odluku o izradi Plana.

To znači da izrada ovakvog dokumenta ne ide lako, te da su potrebne brojne konsultacije, ali i javne rasprave.

Prostorni plan do 2020. godine je bio tada najvažniji dokument u hijerarhiji prostorno-planskih dokumenata.

Novim Zakonom o planiranju prostora, Crna Gora će osim Prostornog plana dobiti i Plan generalne regulacije i njima će biti poništeni svi do sada doneseni prostorni planovi na različitim nivoima, uključujući i one posebne namjene za zaštićene oblasti.

IZRADA PLANA POKRENUTA KRAJEM 2018. GODINE

Formalno gledano, Vlada je krajem 2108. godine donijela odluku o izradi Prostornog plana.

Tada je ocijenjeno da novi Prostorni plan Crne Gore predstavlja osnov za utvrđivanje politike razvoja, uređenja i korišćenja prostora i definisanje pojedinačnih strategija, planova i programa po pojedinim oblastima, uključujući i politike za njihovu realizaciju.

Važno je napomenuti da se Strateške odredbe Prostornog plana Crne Gore implementiraju se kroz Plan generalne regulacije Crne Gore, kao i kroz strategije, programe i dr. koji sadrže rješenja u pogledu korišćenja resursa i potencijala, prioriteta razvoja, ograničenja, planskog kontrolisanja i rješavanja konflikata, kontrolisanja pragova prostornog i drugog razvoja.

PROGRAMSKI ZADATAK

U Programskom zadatku, Vlada je jasno navela da je prostor, „jedan od najvažnijih resursa Crne Gore“, i kao takav je „osnova za cjelokupni razvoj države, jačanje suštinske osmišljene upotrebe prostornih potencijala, kao i očuvanje raznolikosti predjela i biodiverziteta“.

Takođe, „regionalne posebnosti su osnova za postizanje lokalnog, regionalnog i međunarodnog identiteta Crne Gore“. Vizija prostornog razvoja, kako se navodi u Programskom zadatku, mora slijediti viziju održivosti nacionalnog razvoja do 2030. godine iskazanu u Nacionalnoj strategiji održivog razvoja.

Tu viziju čini deset ključnih elemenata, od kojih je najvažniji da je Crna Gora ekološka država u kojoj je ostvaren sklad tradicionalnog načina života čovjeka i njegovog prirodnog okruženja.

„U kojoj je životna sredina zdrava a vrijednosti biodiverziteta voda, mora, vazduha, zemljišta, prostora kao i vrijednosti ostalih prirodnih resursa, unaprijeđene i sačuvane za generacije koje dolaze”, podsjeća se u Zadatku.

Takođe, do 2030. godine nivo emisija gasova s efektom staklene bašte smanjuje se za 30 odsto u odnosu na 1990. godinu.

SMANJENJE NEJEDNAKOSTI I OGRANIČAVANJE GRAĐEVINSKOG ZEMLJIŠTA

Od Plana se očekuje da pruži okvir za prostorni razvoj teritorije Crne  Gore sa ciljem ublažavanja regionalnih nejednakosti u ekonomskom i društvenom razvoju.

U zadatku se, između ostalog, potencira i racionalno korišćenje prirodnih resursa kroz ograničenje proširivanja građevinskog zemljišta na najmanju moguću mjeru, ali i kroz održavanje proizvodnog potencijala ztemljišta za raznovrsne oblike poljoprivredne proizvodnje, a naročito za tzv. zdravu hranu.

Predlaže se i racionalna upotreba prostora za urbanizaciju i kontrolu i ograničavanje intezivnijeg širenja urbanih područja i „uravnotežena i razumna eksploataciju mineralnih sirovina, uz primjenu propisanih mjera prostorne i ekološke zaštite“.

Plan mora da obezbijedi strateški okvir za opšti prostorni razvoj Crne Gore do 2040. godine i da stvori jasno definisane koridore po kojima se moraju kretati sektorsko planiranje i detaljnije prostorno planiranje, koje će biti sprovedeno kroz izradu plana nižeg reda – Plana generalne regulacije.

Prostorni plan mora dati smjernice i preporuke za realizaciju potrebnih institucionalnih usaglašavanja, dalja konceptualna i zakonska razjašnjenja i promociju neophodnih javnih investicija kako bi se postigla realizacija definisanih ciljeva.

Sama realizacija zavisi od sektorskih i lokalnih vlasti i biće predmet dalje planske razrade kroz regulacioni planskih dokument nižeg reda.

Prostorni plan Crne Gore mora uvažiti i opšte razvojne projekcije i ciljeve proistekle iz globalnog opredjeljenja ka evropskim integracijama, sa perspektivom punopravnog člnanstva u EU.

Prema Lisabonskom ugovoru, prostorne politike postale su zajednička nadležnost zemalja članica i Evropske komisije, što treba imati u vidu prilikom izrade ovog strateškog planskog dokumenta.

„Opšta struktura i strategija uravnoteženog prostornog razvoja mora se bazirati na dva stuba koja se čine suprostavljenim, ali u stvari definišu samo različite zahtjeve istog procesa“, zaključuje se u Programskom zadatku.

Izvor: Portal Analitika