Svjetske centralne banke okreću leđa dolaru. Ukupni obim svjetskih deviznih rezervi počeo je da se smanjuje. Takva tendencija će povući za sobom smanjenje potražnje za obveznicama SAD i EU.
Pod udarom će se naći privrede razvijenih zapadnih zemalja. Međutim, dolar će ipak ostati dominantna valuta.
Interesovanje svjetskih centralnih banaka za dolar, koje se moglo vidjeti posljednjih 100 godina, završava se.
Ukupni obim svjetskih deviznih rezervi smanjio se za 400 milijardi dolara i sada iznosi 11,6 triliona. Rekord je zabilježen prošlog avgusta i iznosio je 12,03 triliona dolara, navodi „Blumberg“.
Centralne banke zemalja u razvoju počele su da sakupljaju devizne rezerve nakon azijske finansijske krize sa kraja ′90-ih godina prošlog vijeka, sa ciljem zaštite unutrašnjeg tržišta u periodu ograničenog pristupa stranom kapitalu.
Najviše deviznih rezervi posjeduju Kina, Japan, Saudijska Arabija, Švajcarska, Brazil i Rusija. Kina, koja posjeduje najviše svjetskih rezervi, smanjila je svoje zalihe na 3,8 triliona dolara u decembru, nakon što su u junu dostigle rekordnih 4 triliona dolara.
Međunarodne rezerve Rusije su pale za 27 odsto, na 360 milijardi dolara u martu, u odnosu na 493,3 milijarde godinu dana ranije.
Saudijska Arabija, u trenutku naglog pada cijene nafte, potrošila je 10 milijardi dolara iz rezervi od avgusta mjeseca prošle godine i na taj način ih svela na cifru od 721 milijarde dolara. Zalihe Brazila sada iznose 371 milijardu dolara.
Razlogom za odbijanje svjetskih centralnih banaka da vrše ulaganja u stranoj valuti smatra se želja zemalja u razvoju da kompenziraju odliv kapitala i pomognu nacionalne valute.
„Na smanjenje valutnih rezervi najviše je uticalo poskupljenje dolara u odnosu na evro i druge svjetske valute. Zato se djelimično smanjuju rezerve na račun novih procjena njihove veličine“, smatra glavni ekonomista „Dojče bank“ u Rusiji Jaslav Lisovolik.
Drugi važan faktor je postala unutrašnja politika centralnih banaka da podržavaju nacionalne valute. Kako bi stabilizovali njihov kurs, regulatori su bili prinuđeni da iskoriste sakupljene devizne rezerve.
„Smanjenje govori o tome da se smanjila i mogućnost privreda u razvoju da sakupljaju rezerve na račun trgovinskog salda ili dotoka kapitala. Ako su ranije tržišta u razvoju sakupljala rezerve kako bi podržale tržište i interesovanje investitora, sada ili nemaju mogućnosti ili nemaju takav zadatak“, mišljenja je glavni ekonomista „Alfa banke“ Natalija Orlova.
”Što se više smanjuju devizne rezerve, i centralne banke imaju sve manje mogućnosti da stabilizuju kurs i prinuđene su da prelaze na politiku promenljivog kursa, što, sa svoje strane, povlači za sobom veću nestabilnost na deviznom tržištu“, upozorava Lisovolik.
Na odluku da se smanji obim rezervi uticala je nesigurnost oko monetarne politike SAD. Prije svega, ovi faktori će uticati na povećanje nestabilnosti ekonomija u razvoju. U budućnosti to može povući za sobom smanjenje potražnje za američkim i evropskim obveznicama, što bi moglo da ima negativan uticaj na rast zapadnih ekonomija.
Dolar je protekle godine ojačao poziciju dominantne valute u svijetu. Prema procjenama MMF-a, udio dolara u svjetskim rezervama povećao se do petogodišnjeg maksimuma — 63 odsto, dok je udio evropske valute pao do minimuma od 2002. godine — 22 odsto.
Na povećanje investicione privlačnosti dolara u značajnoj mjeri je uticao pad kursa eura i sporna politika Evropske centralne banke prema programu kvantitativnog popuštanja.
Program koji je pokrenut u maju ove godine predviđa otkup evropskih državnih obveznica u vrijednosti od 1,14 triliona evra do septembra 2016. godine.
Već krajem 2015. godine, euro se može izjednačiti sa dolarom, smatra analitičar „Dojče bank“. Od početka ove godine, dolar je prema euru ojačao za 12 odsto, a u poređenju sa 2014. godinom za 27 odsto. Euro je 16. marta pao do dvanaestogodišnjeg minimuma i iznosio 1,0458 dolara.
Rast kursa dolara može imati katastrofalne posljedice za transnacionalne kompanije, čija profitabilnost zavisi od prodaje u inostranstvu. Gubitke su već prijavile neke kompanije, kao što su „Tifani“ i „Orakl“. Novosti online
