Ekonomija EU blago se oporavlja, ali dugovi zemalja rastu, pa jedan broj ekonomista smatra da je oproštaj dijela dugova jedino rješenje.
Danijel Stelter, konsultant i ekspert za finansijske krize, kaže da to što se godinama doživljava nije bankarska kriza, niti kriza državnih dugova, već dužnička kriza cijelog zapadnog svijeta.
Od 1980. godine državni i privatni dugovi su se više nego udvostručili – od 160 na oko 320 odsto bruto domaćeg proizvoda, piše on u knjizi „Bomba bilionskih dugova“.
Zašto su države i pojedinci tako ekstremno zaduženi? Prema Stelteru, to je posljedica pogrešne ekonomske i monetarne politike.
Poslije pada Berlinskog zida i pristupanja Kine Svjetskoj trgovinskoj organizaciji industrijske nacije bile su pod ogromnim pritiskom, posebno iz Azije.
Umjesto investiranja u obrazovanje i inovacije političari i građani izabrali su lakši put – zaduživanje.
[widgets_on_pages id=”Baner”]
Dok su Amerikanci preko kredita sebi ispunjavali san o sopstvenoj kući, Evropa je na isti način finansirala svoje socijalne države. Te „orgije zaduživanja“, naročito u južnim evropskim zemljama, navodila je zajednička valuta euro – i to čak i prije zvaničnog uvođenja.
Euro je najavljen 1995. na samitu u Madridu. Dvije godine kasnije kamate su pale i praktično su bile na njemačkom nivou.
A onda je povećanje plata finansirano kreditima, što ih je podiglo iznad nivoa produktivnosti – ocjenjuju eksperti.
Godine 2007. je „pukao mjehur“ prenaduvanih cijena nekretnina i kredita, prvo u SAD, a zatim u Evropi. Kada je grčki javni dug zaprijetio da se raširi u eurozoni kao požar, počelo je da se govori o krizi državnih dugova.
Od 2,5 biliona eura duga u Španiji više od 70 odsto je iz privatnog sektora.
Irska je napustila Fond za spašavanje eura, ali je svojim povjeriocima dužna iznos od 400 odsto bruto domaćeg proizvoda.
Do sada je uobičajena dijagnoza bila da su prezadužene zemlje same krive za čitav haos. I recept je glasio: štednja je neophodna za smanjenja nacionalnog duga – navodi „Dojče vele“.
Ekonomski eksperti sada smatraju da su dosadašnje mjere štednje bile – kočnica rasta, a time i kočnica za smanjenje dugova.
Stelter predlaže da se zemljama koje su u krizi smanji dug od 30 odsto godišnjeg ekonomskog učinka.
