Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o platnom prometu, koji stupa na snagu od 8. oktobra, obezbijeđeno je da pružanje platnih usluga u Crnoj Gori bude uređeno kao u državama članicama Evropske unije. To će omogućiti korišćenje platnih usluga u Crnoj Gori u skladu sa najvišim evropskim standardima i uslovima sigurnosti, saopšteno je iz Centralne banke Crne Gore CBCG.
“Naime, Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o platnom prometu, usaglašen je sa Direktivom Evropske unije o platnim sistemima PSD2, čiji je glavni cilj da podstakne inovacije i podrži pojačanu konkurenciju i transparentnost u oblasti pružanja platnih usluga. Nakon temeljnih i opsežnih priprema u CBCG, Savjet Centralne banke Crne Gore je u martu 2020. godine usvojio Radnu verziju Nacrta zakona o izmjenama i dopunama Zakona o platnom prometu, dok je Zakon usvojen u Skupštini u septembru 2022. godine, sa stupanjem na snagu 8. oktobra 2023”, ističe se u saopštenju.
Novi zakon, između ostalog, dovodi i uređuje dvije nove platne usluge, i to: usluge pružanja informacija o računu za plaćanje, i usluge iniciranja plaćanja.
“Usluge pružanja informacija o računu za plaćanje korisniku platnih usluga omogućava da u svakom trenutku ima cjelovit pregled svog finansijskog stanja, sa svih računa za plaćanje koje posjeduje. Sa druge strane, uslugama iniciranja plaćanja, pruža se pouzdana informacija da je plaćanje inicirano, odnosno trgovcima se dostavlja informacija da je proces plaćanja započet i da oni robu ili uslugu mogu isporučiti iako novac još uvijek nije na njihovom računu. Takve usluge trgovcima i potrošačima nude finasijski povoljnija rješenja, omogućava se dalji razvoj inovativnog mobilnog i internetskog platnog prometa, kao i kupovina preko interneta i u situacijama kada potrošač nema platnu karticu”, naglašeno je u saopštenju CBCG.
Donošenjem Zakona omogućava se uvođenje novih pružalaca platnih usluga, podstiče se konkurentnost na tržištu platnih usluga, čime su stvoreni preduslovi za snižavanje cijena platnih usluga.
“Takođe, novim zakonom se obezbjeđuje veća sigurnost za elektronska plaćanja i za pružaoce platnih usluga, unapređuju pravila o zaštiti potrošača kao korisnika platnih usluga, pri čemu se zadržavaju do sada dostignuti visoki standardi i dobra rješenja iz važećeg regulatornog okvira. Predloženi zakon omogućava da potrošači budu bolje zaštićeni kada iznos plaćanja nije unaprijed poznat, poput hotelskih ili rentakar rezervacija, jer se potrošaču smiju rezervisati novčana sredstva na računu za plaćanje samo ako je on dao saglasnost za tačan iznos sredstava koje treba rezervisati. Takođe, predloženim zakonom se sa 150 na 50 eura smanjuje odgovornost potrošača za neautorizovane platne transakcije u slučaju izgubljenog ili ukradenog platnog instrumenta – platne kartice, telefona sa aplikacijom za plaćanje i sl. Uvodi se i rok za odgovor na prigovor potrošača, a skraćuje se i rok za otkazivanje ugovora sa pružaocem platnih usluga sa 12 na šest mjeseci, bez naknade”, piše u saopštenju.
Sa ciljem efikasnog sprovođenja novih zakonskih rješenja iz svoje nadležnosti, Centralna banka Crne Gore je donijela niz značajnih podzakonskih akata, usklađenih sa relevantnim propisima Evropske komisije i Evropske centralne banke.
Između ostalog, ističe se, posebno je značajan podzakonski akt kojim se utvrđuju sigurnosni zahtjevi koje treba da ispune pružaoci platnih usluga za obezbjeđivanje pouzdane provjere autentičnosti klijenta i zajedničke i sigurne otvorene standarde komunikacije.
“Ovim se postižu sljedeći ciljevi: obezbjeđivanje odgovarajućeg nivoa sigurnosti korisnika platnih usluga i pružalaca platnih usluga, usvajanje efikasnih i na riziku zasnovanih zahtjeva; obezbjeđivanje zaštite novčanih sredstava i ličnih podataka korisnika platnih usluga; obezbjeđivanje i održavanje fer tržišne konkurencije između pružalaca platnih usluga; obezbjeđivanje tehnološke neutralnosti i neutralnosti poslovnog modela; omogućavanje sredstava plaćanja koja su prilagođena korisniku, pristupačna i inovativna”, pojašnjavaju u CBCG.
Jedna od značajnih novina je da će Centralna banka Crne Gore, između ostalog, implementirati sistem koji će omogućiti svakodnevno praćenje informacija o blokadi transakcionih računa izvršnih dužnika, odnosno pravnih lica i preduzetnika, sa ciljem povećanja transparentnosti i pristupa informacija za javnost.
“Ovakva inicijativa odgovara potrebama savremenog poslovnog okruženja i doprinosi transparentnosti, posebno u podršci poslovnim subjektima koji svoje obaveze izvršavaju savjesno i odgovorno. Podsjećamo da su do sada podaci o izvršnim dužnicima objavljivani jednom mjesečno, prvog radnog dana po isteku mjeseca, sa presjekom stanja na posljednji dan u mjesecu. Takođe, primjenom ovog zakona broj transakcionog računa i ostali podaci iz Centralnog registra transakcionih računa, a koji se odnose na pravna lica i preduzetnike, biće javno dostupni na internet stranici Centralne banke”, navode iz CBCG.
Primjenom novog zakona, unaprijeđen je regulatorni okvir iz oblasti platnog prometa, što će pozitivno uticati na pristupne pregovore Crne Gore ka EU, za Poglavlje 4 „Sloboda kretanja kapitala“. Podsjećamo takođe da su u posljednjem Izvještaju Evropske komisije za Crnu Goru za 2022. godinu, prepoznate i pozitivno ocijenjene aktivnosti koje je CBCG inicirala i realizovala u pravcu očuvanja finansijske stabilnosti, kao i usklađivanja domaćeg regulatornog okvira sa EU direktivama.
