Koncentracija poljoprivrednog zemljišta u rukama investitora koji zemlju vide samo kao mogući izvor profita veliki je problem u današnjoj Evropi. To je krajem marta konstatovao Odbor za agrar Evropskog parlamenta. 

“S obzirom na međunarodnu finansijsku krizu od 2008. obradiva je zemlja uočena kao povoljna mogućnost ulaganja”, kaže Vladimir Uručev, bugarski predstavnik u Odboru za agrar Evropskog parlamenta.

Tako je ubrzana koncentracija poljoprivrednog zemljišta u zemljama srednje i istočne Evrope. Tome u prilog su išle i niske cijene poljoprivrednog zemljišta u zemljama u kojima je nekad vladao komunizam, ali i sistem subvencioniranja agrara u Evropskoj uniji (GAP), kaže Uručev.

“Jedinstveni način plaćanja podsticaja po površini ide u prilog većim posjednicima koji su orijentisani na masovnost i industrijsku poljoprivredu.” Te direktne subvencije iznose između 150 i 190 eura po hektaru. Kod ovog sistema su mali seljaci u lošijem položaju.

Osim toga, veliki investitori i finansijski špekulanti prihode najčešće iznose iz regije i u toj regiji ne plaćaju porez. Ne vode računa o zaštiti sredine i zaštiti životinja, potiskuju seljake sa zemlje.

“Postoje pravi finansijski mešetari koji imaju čitavu mrežu kompanija. Samo nekoliko kompanija u Bugarskoj posjeduje gotovo dva miliona hektara zemlje. To je gotovo polovina obradive zemlje u Bugarskoj”, kaže jedan posrednik u prodaji nekretnina, koji bi želio ostati anoniman. Zahvaljujući Evropskom sistemu subvencioniranja, te kompanije imaju samo zbog posjedovanja zemlje milionske prihode, naglašava Vladimir Uručev.

Reformom zajedničke agrarne politike EU-a 2013. donesena je odluka o ograničavanju najviših iznosa podsticaja. Time se htjela postići pravednija raspodjela subvencija i ojačati održiva poljoprivreda. Ali, u praksi se nije puno promijenilo. Statistički podaci iz Bugarske pokazuju da je 25 najvećih firmi i 2015. dobilo najviše subvencija. A to su upravo one firme koje su najviše profitirale od izravnih podsticaja i prije reforme. Time su veliki investitori oslobođeni i tereta kredita, jer zahvaljujući podsticajima iz EU-a dobijaju dovoljno novca da ne moraju uzimati kredite.