Slovenci nisu baš zadovoljni prvom decenijom svog boravka u Evropskoj uniji, za koje neki ovdašnji analitičari tvrde da je zbog vlastitih grešaka u ekonomskoj i socijalnoj politici bila “Decenija propuštenih prilika” ili čak “izgubljena decenija”.
Prema nedavnoj anketi Eurobarometra, Slovenci glavne prednosti EU-a vide u njenoj ekonomskoj moći i većem kvalitetu života, a prema zadovoljstvu životom u EU nalaze se u prosjeku među članicama EU-a.
No, nisu zadovoljni svojim životnim standardom, jer se njihova kupovna moć, mjerena BDP-om u odnosu na evropski prosjek, u deset godina smanjila s 87 posto u 2004. na sadašnjih manje od 84 posto, deficit i javni dug u tom su se razdoblju višestruko povećali, kao i nezaposlenost, dok su stope rasta koje je Slovenija ostvarivala pred ulazak u integraciju i prvih godina nakon ulaska danas, nakon ekonomske krize, skoro nezamislive.
[widgets_on_pages id=”Baner”]
“Slovenija je 2004. godine ušla u prostor koji i pripada. No, članstvo samo po sebi ne donosi blagostanje niti štiti od vlastitih grešaka”, kazao je za ljubljansko “Delo” , povodom desete godišnjiceispunjenja glavnog strateškog cilja nakon osamostaljenja države, evropski povjerenik za životnu sredinu Janez Potočnik, u vrijeme pristupanja Uniji jedan od vodećih slovenskih pregovarača.
“Da bi prednosti EU-a došle do punog izražaja, vizija koja je evropske narode podstakla da prevladaju istorijske podjele mora biti ostvarena i kod kuće, u Sloveniji”, dodao je Potočnik.
Slovenija je u EU ušla u najvećem krugu njena proširenja 2004. godine, ali se desetogodišnjica ulaska zbog krize i problema koji su je pogodili ne obilježava u euforiji, nego sa sviješću da su propuštene neke prilike koje su druge članice bolje iskoristile.
“Članstvo u EU poklopilo se nažalost s izgubljenom decenijom razvoja, ali za to teško možemo kriviti EU. Ušli smo u nju s velikim očekivanjima, a sada konstatujemo da je iza nas izgubljena decenija”, navodi vodeći slovenski list “Delo” dodajući da slovenske institucije i elite “nisu shvatile da je članstvo bio samo korak prema cilju konkurentnije države i višeg standarda građana, a pokazalo se da je Slovenija 10 godina bila bez kormila i kormilara”.
List ocjenjuje da su to glavni razlozi zbog kojih se danas o Sloveniji u međunarodnim dimenzijama govori kao o problematičnoj članici umjesto kao o “uzornoj učenici”, što je bila u vrijeme priprema na ulazak u briselski klub, te što je država danas zadužena za 28,8 milijardi eura i ima 10 milijardi eura “loših kredita” u bankarskom sastavu kojem je potrebna sanaciju.
S druge strane, Slovenija je u deset godina na mnoge korisne projekte iskoristila 4,3 milijarde sredstava iz evropskih fondova, stanovnici osjećaju blagodati veće mobilnosti u evropskom prostoru bez granica, a zajednička evropska valuta euro zaštitila ih je, po uvjerenju mnogih, od još težih situacija u globalnoj krizi.
Uprkos tome, i u Sloveniji se zadnjih godina osjeća sve više kritičnih tonova prema Evropskoj uniji koja, kako se tvrdi, “više nije ona u koju smo ulazili”, a jaki su i euroskeptični tonovi.
Poznati slovenski makroekonomist Jože Mencinger, koji se ove godine kandidira za člana Evropskog parlamenta, kaže da je Evropa zastranila u neoliberalizam, istovremeno gubeći industrijsku konkurentnost i radna mjesta na račun Kine i drugih zemalja. “I ja sam euroskeptik, ako euroskepticizam znači ne aplaudirati svemu što odluči vlast u Bruxellesu”, rekao je Mencinger, koji smatra da se Evropa mora vratiti na svoja ishodišta, a to je socijalno-tržišna ekonomija s jakim javnim sektorom.
“Vjerujem u budućnost EU-a i bojim se njenog raspada, ali su za njen opstanak najopasniji oni koji se ne usuđuju sumnjati”, kazao je slovenski makroekonomista.
