Nekadašnji direktor KAP-a Amerikanac Džo Kazadi, preko kompanije MetSol čiji je izvršni direktor, sprovodi milionski pilot projekat čiji je cilj značajno poboljšanje rada ćelija. Tri nove opremljene ćelije trebalo bi prema planu da počnu sa radom u septembru ove godine a njihovo testiranje trajaće do decembra 2019.
O tome opširno piše njemački stručni časopis International Aluminium Journal koji navodi sve detalje projekta.
„Proizvođač primarnog aluminijuma KAP u Crnoj Gori nedavno je potpisao ugovor sa švajcarskom kompanijom MetSol za otpočinjanje pilot projekta koji će omogućiti inovativna tehnološka rješenja u cilju smanjenja potrošnje električne energije u KAP-ovoj elektrolizi“, piše u uvodu teksta.
Prioritetni ciljevi su, kako piše u tekstu čiji je autor analitičar tržišta aluminijuma, Goran Đukanović, efikasno korišćenje električne energije, smanjenje potrošnje ulaznih sirovina, smanjenje emisije štetnih izduvnih gasova i povećanje čistoće tečnog metala. Za početak biće izgrađene tri MetSol ćelije kao pilot projekat. Čim testiranja budu završena i nakon dobijanja očekivanih zadovoljavajućih rezultata, KAP će odlučiti oko eventualnog investiranja u instalaciju ove nove tehnologije na svih preostalih 264 ćelija.
KAP je najmanji proizvođač primarnog aluminijuma u Evropi.Trenutno radi samo jedna linija (serija) sa AP09 Pešine tehnologijom kapaciteta 60 hiljada tona godišnje. U KAP-u su postojale dvije linije za prozvodnju primarnog aluminijuma, od početka 1970-tih do 2015, kada je jedna linija zatvorena i rastavljena, nakon što je KAP bankrotirao.Trenutno KAP proizvodi oko 3500 – 3600 tona primarnog aluminijuma mjesečno, u formi T-ingota.
Cijela proizvodnja se izvozi u okolne države gdje se T-ingoti pretapaju, nakon čega se proizvode poluproizvodi sa višom vrijednošću za dalju obradu.Osim elektrolize u sklopu KAP-a je livnica i fabrika anoda.Tokom 1980-tih pa do 1992 (kada su uvedene sankcije Ujedinjenih Nacija prema Srbiji i Crnoj Gori (1992-1996) zbog ratnih operacija u bivšoj Jugoslaviji), KAP je bio vertikalno integrisana aluminijumska kompanija sa fabrikom glinice (zatvorena 2009.), valjaonicom i dvije fabrike za proizvodnju presovanog aluminijuma (koje nijesu proizvodile nakon sankcija).
Kompanija je bankrotirala 2013. a prije četiri godine ju je kupila lokalna firma Uniprom.Ipak, do danas nije bilo kapitalnih investicija u modernizaciju elektrolize.Sada, početak instalacije MetSol tehnologije vraća nadu za nekih 500 radnika da dolaze bolja vremena i da će KAP opstati.
Cijena koštanja ove investicije je oko 600 US$ po toni proizvedenog aluminijuma, a povratak uloženog kapitala se očekuje nakon 18 mjeseci od početka rada. Za sve ćelije elektrolize, ako bi se krenulo u ovaj projekat nakon pilot programa, investicija bi iznosila oko 35 miliona US$.
Ključni tehnički parametar, koji će odrediti uspjeh ovog pilot projekta, je potrošnja električne energije u sklopu očekivanog poboljšanja u procesu proizvodnje metala.
Prema Ugovoru između kompanija MetSol i KAP dogovoreno je da MetSol, zajedno sa kompanijom Bathco (sestrinskom kompanijom od Metsol), koja će snabdijevati elektrolitičku kupku za poterebe projekta, finansira implementaciju nove tehnologije na tri ćelije elektrolize obuhvaćene projektom.
MetSol ćelija se sastoji od sljedećih sopstveno proizvedenih sistemskih komponenti:
Anodne sklopovi visokogučinka (High Performance Anode Assemblies – HPAA), iliAnodni čepovi visokogučinka ( High Performace Anode Stubs – HPAS), inače tehnologija patentirana od strane MetSol-a.
Upotreba HPAA ili HPAS, umjesto dosadašnjih, konvencionalnih anodnih sklopova ili anodnih čepova, rezultira boljom efikasnošću manifestovanom u potrošnji električne enrgije i radu pri nižim temperaturama i manjem padu napona.Ovo za posljedicu ima povećanu stabilnost procesa a istovremeno produžava životni vijek anodnih čepova i smanjuje proizvodne troškove.
Tehničke perfomanse
Tačkasti sistem doziranja (Multi Point Feed System – MPF), je od suštinskog značaja za uspješnu primjenu ove nove tehnologije, koji omogućava automatsko doziranje glinice duž ćelije u više pozicija.MPF omogućava ne samo smanjenje potrošnje energije kroz smanjenje potrošnje električne energije u ćeliji, nego i preko smanjenja potrošnje kompresovanog vazduha.
Povrh toga, ovaj sistem omogućava veću čistoću tečnog metala (niži sadržaj gvožđa i silicijuma) što omogućava dalju proizvodnju i preradu proizvoda više vrijednosti.Ova tehnologija takođe smanjuje učestalost i trajanje tzv. anodnog efekta, pojava koja nastaje kada se neadekvatna količina glinice pusti u ćeliju.Takođe omogućuje smanjenje nastajanja i emisije ugljen dioksida i smanjenje proizvodnih troškova.
MPF sistem koristiće PLC kontrolni sistem dizajniran i proizveden u MetSol-u.On dobija signale sa kontrolnog sistema u samoj ćeliji, a informacija se prikazuje na monitoru osjetljivom da dodir (smart-touch).
Katodni sklopovi visokogučinka (High Performance Cathode Assemblies – HPCA), proizvedenih u saradnji sa Carbone Savoie (čuveni francuski proizvođač katoda,p.a).Sastoje se od zalivenih katodnih blokova koji umjesto sivogliva (kaoranije) koriste posebnu vrstu ekološkog ljepila, a koje kompenzira elelektričnu provodljiivost pločica i kontakt-priključaka i omogućava povećanje protoka električne energije i pojačava tzv. vertikalnu komponentu struje. Ovaj katodni sklop se isporučuje spreman za upotrebu što smanjuje vrijeme i troškove tzv. zalivanja anoda u samoj fabrici.
Katodne ploče sa vazdušnim hladjenjem(Air-cooled Cathode Tabs), su dizajnirane tako da eliminišu stvaranje zelenih naslaga oko katodne šine na mjestu spoja, pa tako smanjuju na ponduž ploče i utiču na uštedu potrošnje energije.
MetSol ćelija za KAP-ovu elektrolizu sadržaće takođe od MetSol-a razvijenu tehnologiju pod nazivom Katodna šina sa bakarnim jezgrom (Copper Core Collector Bar – CCCB).
Smanjenje napona
Ova tehnogija omogućava smanjenje napona u ćeliji za preko 100mV i povećanje protoka električne energije za najmanje 10%.Tehnologija je uspješno testirana u drugoj kompaniji, tokom tri godine, sa odličnim rezultatima: smanjenje napona za 100 mV, uz smanjenje erozije katode i produženje roka trajanja ćelije.Tehnolgija proizvodnje CCCB je od suštinskog značaja za ostvarene rezultate: mora neutralisati termalne cikluse i nestabilnosti, prilagoditi se postepenom povećanju proizvodnje,a istovremeno zadržavajući strukturnu/ električnu stabilnost tokom radnog procesa i isključivanja.
„KAP će pokriti troškove instalacije vatrostalne opeke u ćelijama, kao i električne i mehaničke popravke na ćelijama, prije instalacije MetSol tehnologije na tri ćelije. Prema Ugovoru, KAP će nakon testiranja platiti MetSol /Bathco za tri ćelije sa MetSol tehnologijom, koristeći formulu koja se dijelom odnosi na performanse ćelije i ostvarenu potrošnju električne energije“, konstatuje list.
Tri nove ćelije trebalo bi prema planu da počnu sa radom u septembru ove godine a njihovo testiranje trajaće do decembra 2019, zaključuje se u tekstu.
Izvor: Portal Analitika
