Privredna komora Crne Gore je uz podršku Uprave za Ugljovodonike, organizovala okrugli sto na temu „Razvoj privrednih sektora povezanih sa industrijom istraživanja i proizvodnje nafte i gasa“. Crnogorski privrednici imali su priliku da u neposrednoj komunikaciji sa predstavnicima Norveškog direktorata za naftu i gas čuju nešto više o iskustvu Kraljevine Norveške i načinu na koji je ova država podstakla rast povezanih sektora privrede razvijajući industriju nafte i gasa.
Potpredsjednik Privredne komore Crne Gore Ivan Saveljić je podsjetio na značaj ove teme imajući u vidu indikacije da se u crnogorskom podmorju nalaze značajni ugljovodonični resursi.
“Crna Gora je definisala za prioritetne grane razvoja turizam, poljoprivredu i energetiku – posebno korišćenje hidro resursa, pa je potencijalno nalaženje nafte i prirodnog gasa posebno osjetljiva tema s obzirom na ekološke zahtjeve kao i nerazvijenost privrednih grana koje su povezane sa mogućim budućim razvojem naftne industrije. Bitno je u ekonomskom razvoju svake zemlje naći određeni prostor za razvoj sektora koji imaju komparativne prednosti, a ne isključivo zavisiti od prirodnih resorsa i njihove eksploatacije”, kazao je Saveljić.
Direktor projekata za međunarodnu saradnju Norveškog direktorata za naftu i gas Gunnar Sjøgrenje na početku svog izlaganja predstavio Norvešku kao državu prozapadnih vrijednosti, razvijene industrije nafte i gasa koja je istovremeno orjentisana i na ostale privredne grane.
„Razvoj naftne industrije“, naglašava Sjøgren,“mora voditi računa o postojećim privrednim granama i zaštiti životne sredine. Razvoj ove industrije nije ugrozio visoko razvijeno ribarstvo, koje je najbolje rezultate ostvarilo u 2017. godini, kao ni turizam. Tokom 2017.godine Norvešku je posjetilo oko 20 miliona turista.“
Kao preduslov za razvoj industrije nafte i gasa, Sjogren ističe ulaganje u znanje i izgradnju kapaciteta, sa fokusom na konkretna ekspertska znanja potrebna za rad na različitim nivoima u ovoj industriji. Ipak, ključ uspjeha naftne industrije Sjogren vidi u stabilnom sistemu.
„Primarno je da obezbijedite predvidljivost uslova za poslovanje ovog sektora, donesete legislativu, fiskalnu politiku, a ključna je i bezbjednost i politička stabilnost. Ne dajte da vas pogodi naftno prokletstvo, kao što je Venecuelu koja je siromašna iako leži na izvorima ovih energenata. Znajte da će se naftna industrija uvijek uspijeti, a vaše je da razvijate druge sektore i to je fundamentalno pitanje.“
Direktor Uprave za ugljovodonike Vladan Dubljević podsjetio je na 10 godina pripremnih aktivnosti u cilju postavljanja čvrstih temelja za razvoj industrije nafte i gasa u Crnoj Gori. Donešen je Zakon o istraživanju i proizvodnji ugljovodonika i Zakon o porezu na ugljovodonike, kao i Uredba o načinu obračuna i plaćanja naknade za proizvodnju nafte i gasa, kojom je definisano da će Crna Gora, u zavisnosti od dinamike vađenja nafte, prihodovati od 62% do 68% neto dobiti.
„Morali smo najprije utvrditi zakonski okvir da bi strane kompanije iz ove oblasti znale u kakvim uslovima će poslovati. Prioritet je bio definisati uslove poput fiskalnog sistema i koncesione takse jer bez toga nijesmo mogli ući u pregovore sa inostranim partnerima”, rekao je Dubljević ističući da Crna Gora mora biti spremna za početak ove industrije.
„Vrlo je važno da komercijalizacijom ugljovodonika ostvarimo pozitivan uticaj na ekonomiju a uslov je da imamo prema tom resursu prudencijalan odnos, to jest da ga koristimo kao dobri domaćini”, zaključio je Dubljević.
Istraživanja u Crnoj Gori sprovode konzorcijum Eni/Novatek, na četiri bloka, i grčki Energean kome su Ugovorom o koncesiji za istraživanje i proizvodnju dodijeljena dva bloka.
(Privredna komora)
