Činjenica je da ne znamo baš mnogo o konceptu “Otvorenog Balkana, odnosno, da isti promoviše vodilje o četiri osnovne slobode na kojima počiva EU, te da je već u kontinuietu potpisan jedan broj važnih sporazuma na relaciji Albanija, Sjeverna Makedonija i Srbija. Mišljenja sam, da nam i pored optimizma idejnih tvoraca, nedostaje jasan set egzaktnih pokazatelja kojima bi nas uvjerili u njegovu izdašnostu nekom vremenskom periodu koji ne bio smio biti kraći od pet godina, kazao je za Dan ekonomski analitičar prof. dr Anđelko Lojpur.
„S druge strane, znatnu dozu sumnje u pogledu konačnog uspjeha bude i neka rani ja iskustva, kao npr. slučaj sa projektom CEFTA koji je 2006. godine potpisalo i ratifikovalo deset zemalja, među kojima i jedan broj članica EU, ali je isti ostao mrtvo slovo na papiru. Otuda, evidentni neuspjeh i manjkavost navedenih projekata sada koriste kreatori OB pri čemu ističu da je ovaj put u pitanju njegovo vraćanje u realnost“, navodi Lojpur.
Lojpur ističe da ključna stvar – decenijama loša i nezavidna ekonomska i socijalna situacijau Crnoj Gori nije kratkoročne prirode, već je posledica postojeće privredne strukture.
„Moramo priznati, da se jedan dio problema prelio i eksternog je karaktera, ali u cjelni gledano, uzroke navedenog stanja treba tražiti u Crnoj Gori, i to u potpuno pogrešnom ekonomskom modelu, a što pojedinci koji se i danas nalaze na ključnim mjestima, ne prepoznaju kao izvor problema, pa otuda i ne mogu naći valjan izlaz iz navedene situcije. Za Crnu Goru ima nade, ako bi se u tom ambijentu vezano za “Otvoreni Balkan ekonomska logika nametnula kao primaran putokaz. To bi znači lo da se unutar projekta OB nužno uspostavi jedan otvoren sistem ekonomskih odnosa koji bi pored čistih računa imao i karakteristike dobrosusjedske solidarnosti i zajedništva“, navodi Lojpur.
Prema Lojpurovim navodima, svako ozbiljnije promišljanje na tu temu mora lo bi da u važi domaću ekonomsku i u kupnu društvenu realnost.
„Ista je sadržana u spoznaji da je standard naših građana dosta nizak i da sa korona krizom i novom ekonomskom krizomuzrokovanomratom uUkrajini, ima naglašenu tendenciju daljeg pogoršanja, da smo postali društvo izrazitih socijalnih razlika, čime smo sve bliže jednakosti u siromaštvu, uz istovremenu nejednakost u pogledu prilika i mogućnosti. Doda li se enormno zaduživanje u prethodnom periodu koje se po svom ukupnom iznosu približilo i fluktuira oko visine domaćeg BDP, time je svaka priča na temu brzog oporavka domaće ekonomije realno neutemeljena i više je odraz uskopartijske borbe i političke propagande“, poručio je Lojpur.
On smatra, da nakon pune decenije od početka pregovora sa EU, s pravom možemo izvući zaključak da je Crna Gora progutala „šarenu lažu“ time što nam je dodijeljena uloga lidera u pretprisutnim pregovorima.
„Ujedno, mi sada, kao mala i nerazvijena ekonomija imamo veoma sužen manevarski prostor u pogledu toga šta dalje. Mis lim da OB ne treba apriori odbaciti, jer svaki vid integracija, ako ostavimo po strani moguće političke uticaje, je obećavajući, ali od projekta do realizacije je dug put. Iskazani optimizam i iskrenost partnera je najlakše provjeriti kroz planirane projekte, s tim da od početka ne smijemo prihvatati inferiornu ulogu. Naša obaveza bi bila da Vlada i parlament usaglase stavove i da pred potencijalne partnere i domaću javnost izađu sa jasnim opredjeljenjem kako mi vidimo taj projekat. I pored svih poteškoća, vjerujem da građani zaslužuju bolji životni standard. Crna Gora mora da djeluje proaktivno i ponudi vlastiti razvojni pogled potencijalnim članicama, te da iznađe zajedničku razvojnu platformu koja bi rezultirala pozitivnim sinergijskim efektima“, poručuje Lojpur.
Evropa sad nije donijela finansijsku konsolidaciju
Lojpur ističe da u malaksaloj i dezorganizovanoj crnogorskoj ekonomiji u cjelini, teško da je bilo i zamislivo da „Evropa sad“ iznjedri ozbiljnije rezultate na duži rok.
„Bez ozbiljne analize i predloga mjera kako da se otklone, duboko u crnogorskoj ekonomiji ukorijenjeni defekti, projekat koji je dominantno nametnut u formi prisile, bio je kratkog daha. Pri tome je zamišljen kao neki vid finansijske konsolidacije, u svojim oskudnim interpretacijama ispustio iz vida najbrojniju grupaciju građana, a to su penzioneri, tako da je sve to završilo sa pokušajem instaliranja jednog seta normativnih rješenja, koja se sada novoj vladi više nameću kao ograničenje, nego kao putokaz kako postojeću ekonomsku situaciju učiniti boljom“ ističe Lojpur.
Izvor: Dan
