U sektoru građevinarstva ostvaruje se značajan rast svih pokazatelja u posljednjih nekoliko godina, prije svega zahvaljujući realizaciji projekata u oblasti putne i energetske infrastrukture, projekata izgradnje turističkih kapaciteta, završetka dionice Smokovac Mateševo, auto-puta Bar-Boljare, kao i građevinskih radova iz domena javnih radova.
Ipak, iz Privredne komore Crne Gore (PKCG) podsjećaju da je i ovaj, kao uostalom skoro svi sektori, trpio posledice ukrajinske krize pa su poremećaji na tržištu uzrokovali poskupljenje gotovo svih građevinskih materijala, goriva, maziva i drugih resursa u lancu izvođenja građevinskih radova i usluga. Značajan skok cijena materijala je, po ugovorima potpisanim u skladu sa javnim nabavkama, doveo do gubitaka koji su se kretali od 20% do 50%, u zavisnosti kada su ugovori zaključeni.
Zato iz PKCG podsjećaju na pozitivan primjer gdje su privreda i država uspjeli da zajedno ublaže i prevaziđu ove izazove donošenjem tzv. kliznih skala, gdje je Ministarstvo finansija usvojilo predložene izmjene Zakona o javnim nabavkama. PKCG je potom formirala Radnu grupu za pripremu Smjernica za primjenu postupaka priznavanja razlika u cijeni na osnovu ugovora o građenju, u kojoj su bili predstavnici Ministarstva finansija, Uprave za kapitalne projekte, Uprave za saobraćaj, Monstata, Privredne komore, Inženjerske komore, Građevinskog fakulteta. Urađeni dokument je nakon upućivanja Ministarstvu kapitalnih investicija i usvajanju ove informacije od strane Vlade Crne Gore, postao osnov za aneksiranje Ugovora na obostrano zadovoljstvo i države i privrednika.
“Prethodnih mjeseci, značajne aktivnosti ovog sektora su bile usmjerene i na pripremu novog zakonodavnog okvira. Naime, Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma je pripremilo i na javnu raspravu objavilo nacrte sledećih zakona: Zakona o planiranju prostora, Zakona o izgradnji objekata i Zakona o legalizaciji bespravnih objekata. Komora je preko svojih predstavnika privrede učestvovala u radu pojedinih radnih grupa za pripremu ovog kompleksnog sistemskog zakonodavnog okvira kao i organizovala okrugli sto u okviru javne rasprave koji je izazvao veliko interesovanje privrednika, ne samo onih koji obavljaju djelatnost u oblasti građevinarstva, već i ostalih, osobito turizma, energetike, putne infrastrukture i dr”, navode iz PKCG.
Takođe ukazuju da su osnovna očekivanja privrede za poglavlje o izgradnji objekata (projektovanje, revizija, građenje, nadzor i upotreba) bio maksimalno skraćivanje administrativne procedure, eliminisanje nepotrebnih troškova u nukleusu investicije i svođenje na objektivnu ravan, uz maksimalno skraćenje potrebnog vremena za ishodovanje dokumenata od strane državne odnosno lokalne administracije te javnih preduzeća i privrednih društava u svojini države, a koja se izdaju po posebnim propisima (određene tehničke uslove i saglasnosti na tehničku dokumentaciju).
Takođe, očekivanje privrede su i da se mora izbjeći jaz u planiranju prostora odnosno donošenja planskih dokumenata, sa posledicama po privredni sistem odnosno privredne subjekte – investitore. Potrebno je učiniti sve da se zakonodavni okvir kreira tako da se u eri post korone i aktuelne krize u svijetu, formulišu takva zakonska rešenja koja će, između ostalog, imati kao rezultat privlačenje investicija, odnosno stvaranje povoljnih planskih pretpostavki za dalju izgradnju infrastrukturnih projekata, turističkih kapaciteta kao i objekata za proizvodnju, preradu i skladištenje.
“Novi zakonodavni okvir treba da bude osnov za brži i ekonomičniji rad na stvaranju planskih preduslova za razvoj privrede, jer bez efikasnog sistema planiranja prostora i dolaženja do kvalitetnih urbanističkih lokacija za razvoj privrede u kratkim rokovima, neće se moći prevazići sadašnji trenutak u kome je privreda. Kako bi se to postiglo, između ostalog, neophodno je pojednostaviti procedure kako bi se skratilo potrebno vrijeme za započinjanje gradnje i ujedno smanjili troškovi za invsetitore. I kod poslova legalizacije bespravnih objekata, privrednici su mišljenja da treba pojednostaviti procedure odnosno obaviti legalizaciju najkraćim putem, kroz izradu geodetskog elaborata, upisa u katastar nepokretnosti, te plaćenih dažbina (komunalije, regionalni vodovod, naknada za uzurpirano državno zemljište, taksu za bespravnost – 5% od vrijednosti komunalija – za izradu planova urbane sanacije), a da se pitanja urbanističkih parametara ostave za naredni period.
Privredna komora je resornom Ministarstvu dostavila opšti osvrt sa preporukama na sva tri nacrta zakona kao i detaljno mišljenje za svaki nacrt zakona pojedinačno nadajući se da će dostavljena mišljenja biti dobra osnova za poboljšanje tekstova nacrta zakona i da će Komora i Ministarstvo zajedničkim i partnerskim radom pružiti privrednicima, a naravno i svim građanima, dobre i prihvatljive zakone”, zaključuju iz najstarijeg privrednog udruženja.
