Nosioci crnogorskih pasoša, koji su do sada imali pravo da putuju u Šengen prostor bez viza, od sljedeće godine će, zajedno sa državljanima oko 60 drugih zemalja, morati da traže dozvolu kako bi ušli u evropsku bezgraničnu zonu.
Zamjenik urednika u SchengenVisaInfo, Granit Sadiku, objašnjava za CdM da će se ta dozvola za putovanje, poznata kao ETIAS, primjenjivati na zemlje čiji državljani trenutno mogu bez viza da putuju u Šengen zonu, od 1. januara 2021. godine, kada sistem treba da stupi na snagu.
“ETIAS je onlajn šema čiji je glavni cilj da prati posjetioce i dozvoljava ulazak samo onima koji ispunjavaju uslove utvrđene bezviznim sporazumima sa trećim zemljama”, navodi Sadiku.
Odobrenje će, ističe, vlasniku omogućiti da putuje kroz Šengen prostor koji čine 22 članice Evropske unije, Island, Norveška, Lihtenštajn i Švajcarska.
“Uslovi za ulazak i boravak u Šengen zoni, kao i dozvoljeni period boravka ili svrha putovanja ostaće nepromijenjeni”, naglasio je.
Šema je trebalo da bude uvedena u januaru 2020, ali je EU prošle godine odlučila da to odloži do 2021, kako bi eu-LISA (Evropska agencija za operativno upravljanje velikim IT sistemima u oblasti slobode, bezbjednosti i pravde) imala dovoljno vremena da uspostavi sistem.
Zašto će Crnogorcima biti potreban ETIAS?
Nakon što su potpisani sporazumi o viznim olakšicama i readmisiji između Crne Gore i EU, 19. decembra 2009. je stupila na snagu vizna liberalizacija za crnogorske građane koji putuju u zemlje Šengen zone.
Od tada vlasnici crnogorskih biometrijskih pasoša mogu da uđu u Šengen prostor, Bugarsku, Kipar i Rumuniju bez vize.
Sadiku naglašava da će se ETIAS odnositi na državljane trećih zemalja koje su oslobođene viza, uključujući i Crnu Goru, te podsjeća da EU planira uspostavljanje tog sistema od 2016. godine, kako bi se povećala bezbjednost i svojih državljana, ali i putnika.
“EU će pomoću ove šeme da nadgleda ko stiže na njenu teritoriju prije nego što on uopšte dođe do bilo kog ulaza u Šengen zonu, tako da bezbjednosna tijela mogu spriječiti ulazak kriminalaca, stranaca koji ilegalno ostaju i prekršilaca zakona”, dodaje zamjenik urednika u SchengenVisaInfo.
Prijava za ETIAS: Procedure i drugi detalji
Kada ETIAS stupi na snagu, svaki putnik koji planira da uđe u neku od zemalja Šengena moraće da podnese i da mu bude odobren zahtjev za putovanje.
“U prvih šest mjeseci ETIAS će biti fakultativan, ali nakon toga obavezan. Da bi se prijavili Crnogorci moraju da obezbijede stabilnu internet vezu i dovoljno sredstava za plaćanje naknade, koja košta sedam eura, jer se cjelokupni postupak obavlja posredstvom interneta”, kaže Sadiku.
Lažni sajtovi ETIAS-a
On najavljuje da će biti uspostavljen i posebni vebsajt za apliciranje.
“Postoji mnogo sajtova koje tvrde da su zvanična veb prezentacija ETIAS-a, ali svi su lažni”, upozorava.
Obrazac za prijavu sadrži jednostavna pitanja – puno ime i prezime podnosioca prijave, datum i mjesto rođenja, pol, podatke o pasošu i državljanstvu, ispravnu e-adresu i broj telefona.
“Takođe ima pitanja o obrazovanju putnika, poslovima koje je obavljao, o prethodnim putovanjima u Evropu, zdravstvenom stanju, kao i informacije o kriminalnoj istoriji i bezbjednosti”, navodi Sadiku.
Potvrda za nekoliko minuta
Prije podnošenja zahtjeva, kandidati stari između 18 i 70 godina moraju platiti naknadu od sedam eura putem debitne ili kreditne kartice.
“Čim putnik klikne da podnese zahtjev njegova aplikacija će biti provjerena u bazama podataka EU poput Šengen informacionog sistema, Visa informacionog sistema, EUROPOL podataka… Ako ovi sistemi nemaju negativne podatke o podnosiocu zahtjeva – on će dobiti ETIAS za nekoliko minuta. U suprotnom, obrada aplikacije može potrajati i do četiri sedmice”, pojašnjava Sadiku.
Četiri dana za žalbu u slučaju odbijanja zahtjeva
Zahtjevi građana Crne Gore mogu biti odbijeni ukoliko nisu ispunjeni kriterijumi za dozvolu ulaska na teritoriju Šengena.
“Svaki odbijeni putnik ima 96 sati da uloži žalbu. Obrada žalbe može potrajati do mjesec. Ako podnosilac zahtjeva bude ponovo odbijen – moraće da podnese zahtjev za redovnu šengensku vizu”, naglašava Sadiku.
Dozvola, koja stiže e-poštom, trebalo bi da se odštampa i pokaže na ulazu u Šengen zonu.
“Prvi dobijeni ETIAS može se koristiti za putovanje u Šengens prostor tokom naredne tri godine (počev od datuma njegovog izdavanja), ali da se pri tome ne krši 90/180 pravilo boravka. Građani Crne Gore koji često putuju poslije će dobiti dozvole sa dužim rokom važenja – do 10 godina”, zaključuje Sadiku.
Izvor: CdM
