Na kraju juna ukupna vrijednost odobrenih kredita iznosila je gotovo četiri milijarde eura, odnosno 3,98 milijardi eura. Podaci koje je Pobjedi dostavila Centralna banka (CBCG) pokazuju da je za proteklih godinu ostvaren rast kredita od 12,62 odsto ili 446,4 miliona eura. Iz vrhovne monetarne institucije naveli su da poslovne banke tokom tekućeg trećeg kvartala očekuju da bi moglo doći do dodatnog pooštravanja uslova za dobijanje kredita za privredu i stanovništvo.
– Od ukupnih kredita banaka, na nefinansijski sektor, koji obuhvata privredna društva u državnom vlasništvu i privredna društva u privatnom vlasništvu, odnosilo se ukupno 1,33 milijardi eura ili 33,37 odsto kreditnog portfolija. Na sektor stanovništva, koji obuhvata fizička lica i preduzetnike, odnosilo se 1,62 milijarde eura ili 40,64 odsto kreditnog portfolija. Prosječan iznos kredita po stanovniku je 2.688 eura – kazali su iz CBCG našoj redakciji.
,,Bankocentrično“ tržište
Iz vrhovne monetarne institucije navedeno je da se preostali iznos kredita od 1,03 milijarde eura ili 25,99 odsto odnosio na finansijski sektor, sektor opšte Vlade, odnosno Vladu i jedinice lokalne samouprave, nerezidentni sektor i nevladine i druge neprofitne organizacije.
– Krediti odobreni nefinansijskom sektoru u junu ove godine bilježe rast od 27,35 miliona eura, odnosno 2,1 odsto na godišnjem nivou – precizirali su iz CBCG i dodali da su, istovremeno, krediti stanovništvu zabilježili rast od 107,15 miliona eura, odnosno 7,09 odsto na godišnjem nivou.
– Rast zaduženja privrede i stanovništva je uglavnom rezultat tražnje navedenih subjekata, naročito ako se ima u vidu ,,bankocentrično“ tržište kao što je slučaj u Crnoj Gori, gdje se tržišni učesnici najviše oslanjaju na banke. Tokom prošle godine, mjereno novoodobrenim kreditiranjem, bilo je pojačano kreditiranje usljed nižih kamatnih stopa uz rast inflacije, što je stimulativno djelovalo na potrošnju, dok su u ovoj godini zaduženja i nefinansijskog i sektora stanovništva usporena, uglavnom kao posljedica povećanja kamatnih stopa – pojasnili su iz CBCG.
Kamatne stope
Predstavnici CBCG su naveli da su na kraju juna ove godine prosječna ponderisana nominalna i efektivna kamatna stopa na ukupne kredite o kojima su banke izvijestile kreditni registar iznosile 5,82 odsto, odnosno 6,34 odsto. Prema podacima CBCG, prosječna ponderisana nominalna i efektivna kamatna stopa na ukupne kredite mikrofinansijskih institucija (MFI) u junu tekuće godine su iznosile 19,94 odsto, odnosno 22,66 odsto. – Prosječna ponderisana nominalna kamatna stopa na ukupne kredite banaka u godišnjem uporednom periodu bilježi rast od 0,76 procentnih poena, a efektivna 0,77 procentnih poena. I kamatne stope mikrofinansijskih institucija u godišnjem uporednom periodu bilježe rast i to za 0,55 procentnih poena nominalno, odnosno 0,72 procentna poena efektivno – rekli su iz CBCG, prenosi Pobjeda.
Iz vrhovne monetarne institucije poručuju da je jedan od osnovnih razloga povećanja kamatnih stopa pooštravanje monetarne politike Evropske centralne banke (ECB) usljed visoke inflacije ,,koje se prenijelo na sva povezana tržišta sa EU, pa samim tim i na Crnu Goru“. – Naime, od juna prošle godine ECB je počela sa povećanjem svih referentnih kamatnih stopa, kao odgovor na visoku inflaciju, što je uticalo na povećanje kamatnih stopa kod izvora finansiranja. Šestomjesečni euribor, kao referentna tržišna kamatna stopa je usljed monetarne politike ECB za godinu dana povećan sa 0,24 odsto na 3,91 odsto, koliko iznosi 1. jula ove godine – naveli su iz CBCG i dodali da je i povećanje neizvjesnosti usljed geopolitičkih tenzija i pogoršanja opšte ekonomske situacije na međunarodnom planu uslovilo pogoršanje percepcije rizika u Crnoj Gori i posljedično uticalo na rast cijene novca, odnosno kamatne stope na tržištu.
– Prema anketi o kreditnoj aktivnosti banaka koju sprovodi Centralna banka na kvartalnom nivou, banke očekuju da bi tokom trećeg kvartala tekuće godine moglo doći do dodatnog pooštravanja kreditnih uslova, kako za privredu, tako i za stanovništvo. Tu se prije svega misli na moguće povećanje kamatnih marži, provizija i naknada, kao stroži zahtjevi u pogledu kolaterala za kredite koji se odobravaju privredi i stanovništvu – kazali su iz CBCG. S. POPOVIĆ
Najviše gotovinskih nenamjenskih kredita i zajmova za likvidnost
Prema podacima CBCG, namjenska struktura kredita pokazuje da se najveći dio odnosi na gotovinske nenamjenske kredite 20,13 odsto i kredite odobrene za likvidnost 20,78 odsto. – U strukturi kredita po namjeni preko deset odsto učešća ostvaruju još i stambeni krediti sa 14,55 odsto. Takođe, u strukturi kreditnog portfolija na nivou sistema preovladavaju dugoročni krediti (77,47 odsto) – precizirali su iz CBCG.
