Na evidenciji nezaposlenih Zavoda za zapošljavanje Crne Gore ZZZCG do kraja aprila ove godine nalazila se ukupno 36.521 osoba (žena 21.288 ili 58,29 odsto), što u odnosu na isti period prethodne godine kada je na evidenciji bilo 42.411 nezaposlenih (žena 24.339 ili 57,39 odsto) predstavlja smanjenje od 5.890 ili 13,89 odsto, saopštili su Gradskom portalu iz ZZZCG.
Nezaposlenih visokoškolaca bilo je 4.019 (žena 2.608 ili 64,89 odsto) što čini 11 odsto od ukupnog broja nezaposlenih. U odnosu na isti period prethodne godine, kada ih je bilo 5.009 (žena 3.262 ili 65,12 odsto), nezaposlenih visokoškolaca je manje za 990 lica ili 19,76 odsto.
Najviše nezaposlenih visokoškolaca je sa stečenim zanimanjima iz grupe zanimanja ekonomisti – 555, pravnici – 509, vaspitači i nastavnici društveno humanističke oblasti – 494, menadžeri i organizatori – 443 itd.
Najviše nezaposlenih visokoškolaca je sa stečenim zanimanjima VII 1 nivoa obrazovanja – 2.515 (62,57 odsto od ukupnog broja visokoškolaca). Sa stečenim VI nivoom obrazovanja (180 ECTS) ima ih 1.236 što je 30,85 odsto od ukupnog broja nezaposlenih visokoškolaca. Na evidenciji nezaposlenih nalaze se i 249 magistara i mastera, kao i 19 doktora nauka.
Sa zanimanjem doktor medicine na evidenciji se nalazi 14 osoba.
U posljednjih desetak godina, kako kažu iz ZZZCG, postepeno je dolazilo do smanjivanja broja visokoškolaca na evidenciji nezaposlenih lica Zavoda od 9.900, koliko ih je bilo na dan 25. aprila 2015. godine do 6.500 (na isti dan 2022. godine), zatim 5.009 (isti dan 2023. godine) i 4.019 na 25.4.2024. godine.
“Može se reći da je tom smanjenju, značajno doprinio i Program stručnog osposobljavanja visokoškolaca, koji se sprovodi već desetak godina i kroz koji svake godine prolazi oko 3.000 visokoškolaca. U cilju usklađivanja sistema obrazovanja sa potrebama tržišta rada da bi se kroz usklađivanje ponude i tražnje za radnom snagom omogućilo veće zapošljavanje, Zavod za zapošljavanje Crne Gore u proteklih deset godina publikuje dokument Analiza ponude, tražnje i zapošljavanja na tržištu rad u Crnoj Gori. Analiza daje potrebne statističke podatke za kreiranje i projektovanje upisnih kvota i dostavlja se Ministarstvu prosvjete, Univerzitetu Crne Gore i Centru za stručno obrazovanje, kao insitucijama koje se bave kreiranjem obrazovne politike u Crnoj Gori”, istakli su iz ZZZCG.
Poslodavci u 2024. prijavili manje slobodnih mjesta
U ovoj godini, poslodavci su na nivou Crne Gore prijavili ukupno 9.277 slobodnih radnih mjesta, što u odnosu na isti period prethodne godine, kada je bilo prijavljeno 10.930 slobodnih radnih mjesta, predstavlja smanjenje od 15,12 odsto, dok su u istom periodu 2022. godine poslodavci su oglasili 9.983 slobodna radna mjesta.
Za srednjoškolska zanimanja (III, IV i V nivo obrazovanja) prijavljeno je 4.332 slobodna radna mjesta (46,70 odsto), zatim za visokoškolska 3.031 slobodnih radnih mjesta (32,67 odsto) i za nekvalifikovane i polukvalifikovane 1.914 slobodnih radnih mjesta (20,63 odsto).
Ponuda kod većine zanimanja prevazilazi tražnju
“Ako posmatramo zanimanja, u ovoj godini na nivou Crne Gore najviše su tražena neka zanimanja turizma i ugostiteljstva – ugostitelj, pomoćni ugostitelj, konobar, kuvar, kelner, sobarica, zatim traženi su pomoćni građevinski radnici, kao i neka visokoškolska zanimanja – profesor matematike, doktor medicine, profesor razredne nastave itd. Ako stavimo u odnos ponudu nezaposlenih lica sa određenim zanimanjima i tražnju poslodavaca za istim (u određenom periodu), vidimo da kod većine zanimanja ponuda prevazilazi tražnju”, navode iz ZZCG.
Prema podacima koji su dobijeni na osnovu Ankete poslodavaca koju je Zavod sprovodio u prethodnim godinama, može se reći da poslodavci na deficitarna zanimanja gledaju na način – da su to ona zanimanja koja su im potrebna, a ne mogu ih naći na tržištu rada ili ih ima u manjem broju ili da su to ona zanimanja koja formalno postoje na tržištu rada, ali kompetencije nezaposlenih ne zadovoljavaju njihove potrebe.
Najviše tražena zanimanja iz turizma i ugostiteljstva, nedostaje zanatlija
U vrhu liste deficitarnih zanimanja, po mišljenju anketiranih poslodavaca, nalaze se zanimanja turizma i ugostiteljstva III nivoa kvalifikacija obrazovanja, a isto tako posebno je naglašen nedostatak nezaposlenih lica koja posjeduju zanatska znanja i vještine i možemo reći da su u pitanju sve vrste zanata, posebno zanatska zanimanja iz oblasti građevinarstva.
“Tako da, možemo zaključiti, a i dešava se u praksi da za pojedina zanimanja istovremeno postoji i deficit (za lica sa dodatnim znanjima i vještinama) i suficit (za lica bez dodatnih znanja i vještina). Isto tako određena zanimanja, posebno u ugostiteljstvu i turizmu, trgovini, saobraćaju i ličnim uslugama, mogu biti deficitarna u određenom dijelu države (primorski region) i u određenom periodu (ljetnji), a da su ta ista zanimanja suficitarna u ostalim djelovima Crne Gore i u ostalim periodima godine”, objašnjavaju iz Zavoda.
Objašnjavaju da, posmatrajući kretanja na tržištu rada u Crnoj Gori u posljednjih godinu dana, a slična kretanja zabilježena su i u nekoliko prethodnih godina, mogu izdvojiti određena zanimanja za koja su poslodavci, kroz prijavljena slobodna radna mjesta, iskazali veću tražnju nego što je bila ponuda na evidenciji nezaposlenih ZZZCG.
“Kod II nivoa kvalifikacija obrazovanja to bi bila neka zanimanja ugostiteljstva i turizma i građevinarstva – pomoćni ugostitelj, sobarica, pomoćni kuvar, servir, pripremač pica, roštiljdžija, zatim pomoćni građevinski radnik itd. Kod III nivoa kvalifikacija obrazovanja to bi bili točilac pića, ugostitelj, vozač teretnjaka, fasader, kasir, brodovođa itd. Sa završenim IV nivoom obrazovanja veća tražnja od ponude bila je za zanimanja – medicinska sestra – medicinski tehničar, recepcioner, konobar, vatrogasac itd”, kažu u ZZCG.
Kod visokoškolaca kao deficitarna izdvojila su se neka zanimanja iz grupe nastavnici prirodno matematičke struke – profesor matematike, profesor fizike, profesor hemije, zatim doktor medicine, elektroničari, informatičari i statističari, profesor razredne nastave, zatim neka zanimanja u oblasti nastave muzičke kulture – profesor klavira, profesor muzičke grupe predmeta, zatim farmaceut, defektolog, nastavnici tehničko tehnološke struke itd.
Iz Zavoda očekuju da će, kada je u pitanju predstojeća ljetnja sezona, u ovoj godini potražnja za radnom snagom biti na približno istom nivou kao u istom periodu 2023. godine.
“U 2023. godini, tokom ljetnje turističke sezone (1.6-31.8.2023. godine), poslodavci su Zavodu prijavili potrebu za zapošljavanjem 7.132 radnika. Najviše slobodnih radnih mjesta je prijavljeno za djelatnost ”Usluge smještaja i ishrane” 1.409 ili 19,76 odsto, ”Trgovina na veliko i malo, popravku motornih vozila” 1.192 ili 16,71 odsto i ”Zdravstvena i socijalna zaštita” 680 ili 9,53 odsto”, istakli su iz Zavoda.
Prema podacima Ministarstva unutrašnjih poslova Crne Gore, kao nadležnog organa za izdavanje dozvola za privremeni boravak i rad stranaca, tokom ljetnje turističke sezone (u periodu 1.6-28.8.2023. godine) je izdalo 7.781 dozvolu za privreneno bravak i rad stranca, od čega je 5.994 ili 77,03 odsto dozvole za zapošljavanje stranaca, a 1.787 ili 22,97 odsto za sezonski rad stranaca.
“U navedenom periodu, posmatrano prema djelatnostima poslodavaca, najviše dozvola je izdato za ”Ostale uslužne djelatnosti” 2.135 ili 27,44 odsto, zatim ”Usluge smještaja i ishrane” 2.019 ili 25,95 odsto, ”Građevinarstvo” 1.170 ili 15,04 odsto i ”Trgovina na veliko i malo, popravku motornih vozila” 615 ili 7,9 odsto”, saopšteno nam je iz Zavoda.
U Podgorici 5.774 nezaposlenih, Rožajama 4.686, u Šavniku 79 osoba…
Krajem aprila najviše nezaposlenih bilo je u Podgorici – 5.774, Rožajama – 4.686, Beranama – 4.039, Nikšiću 3.535 itd, dok je najmanje bilo u Šavniku – 79, Žabljaku 150, Kotoru 177 itd.
Ako se posmatraju visokoškolci, najviše ih je u Podgorici – 955, zatim Nikšiću – 625, Bijelom Polju – 333, Rožajama – 314 itd, a najmanje u Šavniku – 6, Petnjici – 8, Plužinama – 10 itd.
