Prema podacima Centralne banke (CBCG) u ovom trenutku za finansiranje budžeta nije potrebno dodatno zaduženje. Iz CBCG nijesu mogli precizirati da li će biti potrebno novo zaduživanje do kraja godine. To će, kako su kazali Pobjedi, zavisiti od obaveza koje dospijevaju na naplatu do kraja decembra, ali i nedostajućih sredstava za finansiranje deficita, ukoliko se ostvari.
Iz CBCG su upozorili da će svako buduće zaduženje biti nepo voljnije od dosadašnjih, te da buduće uslove zaduživanja može dodatno pogoršati visoka tekuća potrošnja.
Zaduženje
Iz vrhovne monetarne institucije ističu da bi u slučaju zaduženja Vlada trebala pažljivo analizirati uslove na domaćem i međunarodnom tržištu i pažljivo odabrati kredibilnog kreditora, sa ciljem optimalnog rješenja za zaduženje.
-U narednom periodu je neophodno voditi obazrivu politiku upravljanja javnim dugom i javnim finansijama, kako se zemlj a ne bi izložila materijalizaciji fiskalnog rizika i krizi javnih finansija. Nestabilnost na globalnom tržištu, visoka inflacija i mnogi drugi faktori negativno će uticati na buduće uslove zaduživanja, koje dodatno može pogoršati visoka tekuća potrošnja. Za očekivati je da će svako buduće zaduženje biti nepovoljnije od dosadašnjih, što i potvrđuje zaduženje u martu kazali su Pobjedi iz CBCG i dodali da u prilog tome ide i povećanje globalnih kamatnih stopa, nestabilna ekonomska i finansijska situacija, kao i dalje visoka inflacija.
Iz vrhovne monetarne institucije podsjetili su da u narednim godinama dospijeva visoki iznos duga za otplatu, naročito 2025. godine (1,15 milijardi eura).
-CBCG sugeriše da se otpočne sa pronalaženjem sredstava za otplatu tih dugova, kao i eventualnu prijevremenu otplatu dugova koji dolaze. Imajući u vidu svjetsku ekonomsku situaciju, toliki iznos neće biti lako pronaći zajednu godinu upozorili su iz CBCG.
Državni depoziti
Prema najnovijim nedavno objavljenim preliminarnim podacima Ministarstva finansija, suficit budžeta države u prvih osam mjeseci ostvaren je na nivou od 196 miliona eura ili 3,2 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP).
Iz tog vladinog resora je saopšteno daje na depozitima države na kraju avgusta raspoloživo preko 190 miliona eura, odnosno preko 260 miliona eura, uključujući rezerve zlata.
Iz CBCG su našoj redakciji saopštili da su, prema podacima Ministarstva finansija, državni depoziti na kraju marta, odnosno na početku aprila prošle godine za vrijeme vlade Zdravka Krivokapića, a neposredno prije izbora još uvijek aktuelne vlade Dritana Abazovića, iznosili 449,16 miliona eura, što znači da su bili veći oko 190 miliona eura nego sada.
-Sredstva iz državnih depozita koriste se za finansiranje potreba budžeta. U prvoj polovini godine, prema podacima Ministarstva finansija je prisutan suficit budžeta u iznosu od 169 miliona eura, a došlo je do zaduženja kod Dojče banke u martu tekuće godine, što je dodatno povećalo nivo državnih depozita u prvih šest mjeseci. Da li je navedeni iznos dovoljan, zavisi od planiranih otplata obaveza koje dospijevaju, planiranog zaduženja kako bi se te obaveze isplatile, ali i dinamike ostvarivanja planiranih budžetskih prihoda do kraja godine kazali su iz CBCG. Iz CBCG su podsjetili da Zakon o budžetu za ovu godinu dozvoljava Vladi zaduženje još 500 miliona eura na domaćem ili na međunarodnom finansijskom tržištu.
-Prema važećem Zakonu o budžetu za 2023. godinu, predviđeno je zaduženje do 600 miliona eura za finansiranje budžeta, od čega je iskorišćeno 100 miliona eura zaduženja kod Dojče banke. Tih 100 miliona eura se nalazi u državnim depozitima i nijesu iskorišćeni zbog pozitivnog rezultata na prihodnoj strani budžeta – rekli su iz CBCG.
Ministar finansija Aleksandar Damjanović je u ponedjeljak saopštio da neće biti potrebe za novim zaduženjem, imajući u vidu odlične budžetske pokazatelje.
-Eventualno zaduženje biće u funkciji stvaranja depozita za narednu godinu rekao je Damjanović, koji je krajem prošle sedmice izvještaj o stanju u javnom finansijama dostavio ambasadama i međunarodnim finansijskim organizacijama.
Preporučuju aranžman sa MMF-om
Imajući u vidu sve prisutne eksterne i interne rizike u fiskalnoj sferi, u CBCG smatraju da bi trebalo razmotriti jačanje fiskalne stabilnosti Crne Gore kroz neki od aranžmana sa Međunarodnim monetarnim fondom (MMF).
-Ugovaranje aranžmana sa MMF-om bi, pored direktnog finansijskog, imalo i indirektni uticaj na međunarodne investitore i uslove tržišnog zaduživanja u narednom periodu istakli su iz CBCG i napomenuli da aranžman, odnosno program sa MMF-om u najvećem broju slučajeva zahtijeva sprovođenje ciljane fiskalne politike ka stabilizaciji rizika, što u fokus stavlja strukturne reforme i smanjenje neproduktivne potrošnje. Posljedično, navedene mjere pozitivno utiču na ocjenu rizika zemlje poručili su iz CBCG.
Pobjeda
