Prošle nedjelje smo prolazili kroz organizaciju tržišta Montenegroberze, a ove nedjelje pišemo o investicionim fondovima kao učesnicima na tržištu kapitala.
Investicioni fondovi su diverzifikovani portfelji hartija od vrijednosti kojima upravljaju investicioni menadžeri, odnosno, to su društva za kolektivno investiranje, čiji je jedini cilj javno prikupljanje novčanih sredstava fizičkih i pravnih lica i ulaganje tih sredstava u hartije od vrijednosti. Prednost investicionih fondova je u tome što, umjesto da sami istražujete i analizirate mogućnosti plasiranja novčanih sredstava, ulaganjem tih novčanih sredstava baš u investicione fondove, vaš novac povjeravate na upravljanje profesionalnim kadrovima (portfolio menadžerima), sa ciljem da nakon određenog vremena, vrijednost vašeg uloga bude realno veća u odnosu na početnu vrijednost. Za efikasno investiranje sredstava investicionog fonda brine se profesionalni, odnosno portfolio menadžer.
Ulaganjem u investicione fondove postajete vlasnik određenog broja investicionih jedinica investicionog fonda. Po načinu ulaganja u investicione fondove i povlačenju sredstava iz njih, razlikuju se zatvoreni i otvoreni fondovi. Zatvoreni fondovi (http://scmn.me/index.php?sadrzaj=197) funkcionišu kao akcionarska društva i emituju akcije kojima se trguje na berzi. Otvoreni fondovi (http://scmn.me/index.php?sadrzaj=196) emituju investicione jedinice investitorima i otkupljuju ih na njihov zahtjev. Cijena akcija otvorenih fondova se ne utvrđuje na berzi, već ovi fondovi imaju obavezu da investitorima prodaju, odnosno da od njih otkupe svoje akcije, a na osnovu zahtjeva investitora.
Investiciona jedinica je srazmjerni obračunski udio u ukupnoj neto imovini otvorenog investicionog fonda. Vrijednost investicione jedinice (NAV – neto vrijednost aktive fonda) računa se dijeljenjem neto vrijednost fonda sa ukupnim brojem investicionih jedinica. Neto vrijednost fonda predstavlja vrijednost hartija od vrijednosti i druge imovine iz portfolija fonda, koja je umanjena za iznos obaveza. Ove vrijednosti računaju se svakog radnog dana, nakon završetka trgovanja. Vrijednost hartija od vrijednosti se svakodnevno mijenja, pa se i neto vrijednost fonda svakodnevno mijenja. Neto vrijednost fonda takođe je i dobar pokazatelj uspješnosti poslovanja investicionog fonda.
Investicionim fondovima upravljaju Društva za upravljanje investicionim fondovima (http://scmn.me/index.php?sadrzaj=207). Društvo za upravljanje investicionim fondom organizovano je kao zatvoreno akcionarsko društvo, pa u svom sastavu može imati više investicionih fondova sa različitim politikama ulaganja i prinosa. Jedino ograničenje u broju fondova društva za upravljanje je da svaki fond mora imati bar jednog portfolio menadžera, odnosno, društvo za upravljanje se ne može osnovati bez makar jednog portfolio menadžera. Društvo za upravljanje investicionim fondovima upravlja fondom, u smislu da vodi investicionu politiku, donosi investicione odluke, vodi evidenciju o članovima fonda i vrijednosti njihovih udjela u fondu, a obavlja i određene administrativne, računovodstvene i marketinške poslove u ime fonda.
Imovina investicionog fonda je u vlasništvu članova investicionog fonda i to srazmjerno njihovom učešću i odvojena je od društva za upravljanje tim fondom. Poslovanje investicionih fondova je regulisano Zakonom o investicionim fondovima, a nadzor društava za upravljanje vrši Komisija za hartije od vrijednosti.
Kao prednosti ulaganja u investicione fondove, mogu se pomenuti: diversifikacija prilikom ulaganja, profesionalno upravljanje sredstvima, lakši pristup finansijskom i tržištu kapitala, kao i potencijalno visoki prinosi.
