Avio-saobraćaj je jedan od sektora koji je u svijetu najviše pogođen krizom prouzrokovanom pandemijom kovid-19. koja je drastično smanjila broj putnika i negativno uticala na poslovanje svih avio-prevoznika, pa i na rezultate crnogorske nacionalne avio-kompanije.

Za prvih devet mjeseci Montenegro Airlines (MA) je prevezao u svim kategorijama (redovan, čarter, code-share i ACMI saobraćaj) 123.447 putnika, dok je prethodne godine za isti period prevezeno 541.325 putnika, tako da je ostvaren pad od 417.878 putnika, ili 77,2 odsto, saopšteno je Pobjedi iz MA.

Iz ove avio-kompanije su istakli da najveća ograničenja za putovanja predstavljaju zatvorene granice brojnih država, zabrana putovanja za građane Crne Gore prvenstveno ka državama EU, neophodni testovi za ulazak u mnoge države, kao i mjere karantina. Anketirani putnici na podgoričkom aerodromu su uglavnom zadovoljni uslovima na aerodromima i tokom putovanja avionima i smatraju da se mjere za zaštitu zdravlja putnika na aerodromima i u avionima poštuju.

– Kompanija MA je u prvih devet mjeseci i pored svih napora, na letovima u redovnom saobraćaju ostvarila prosječan faktor popunjenosti od 55 odsto, za razliku od prethodne godine, kada je u istom periodu ostvareno 72 odsto. Ako se uzmu u obzir i čarter letovi, na svim operativnim letovima MA je ove godine ostvario 54 odsto popunjenosti kabine, dok je prethodne iznosila 70 odsto – kazali su iz MA.

Iz nacionalne avio-kompanije su naveli da je u toku oktobra zbog smanjene tražnje, ostvaren još niži faktor popunjenosti redovnih letova od 43 odsto, za razliku od oktobra prethodne godine kada je faktor popunjenosti kabine iznosio 71 odsto.

– To nedvosmisleno govori da komercijalno nijesmo zadovoljni ostvarenim rezultatima. Ali s druge strane bi istakli da smo odgovornim načinom rada, obavili društveni zadatak, a to je povezanost države sa svijetom – kazali su iz MA.

Iz nacionalne avio-kompanije su naveli da je u toku prethodne sedmice dodatno smanjena popunjenost letova i da je trend nepovoljan.

– Prosječna popunjenost na redovnim letovima je 41 odsto. Najveću popunjenost bilježimo na letovima za Pariz 59 odsto, zatim Frankfurt 48 odsto, Diseldorf 47 odsto, za Beograd 45 odsto, dok je najniža popunjenost prethodne sedmice zabilježena na letovima za Cirih, samo 22 odsto – precizirali su iz MA.

U prvih devet mjeseci najviše putnika je prevezeno na linijama ka Beogradu, iz Podgorice i Tivta, ukupno 64.125 putnika, zatim ka Parizu 8.419, Ljubljani 8.170, Cirihu 7.572 i Frankfurtu 7.485 putnika.

– Veliko interesovanje vlada za letove ka Moskvi i Sankt Peterburgu ka kojima ovog ljeta nije bilo saobraćaja, a u pitanju je tržište koje je prethodne decenije bilo drugo po brojnosti putnika – rekli su iz MA.

Iz kompanije je saopšteno da u ovom trenutku i dalje nijesu otvorene granice ka svim državama gdje kompanija tradicionalno obavlja saobraćaj i to je najveće ograničenje za putovanje.

– Dalje, najveću smetnju predstavlja zabrana putovanja za građane Crne Gore, koji osim ka Srbiji i Sloveniji ne mogu putovati ka drugim državama (EU) bez specijalnog razloga, poput liječenja, spajanja porodice i sl. – saopštili su iz MA.

Prema riječima predstavnika MA u manjoj mjeri, ali značajnu smetnju svakako predstavljaju i neophodni testovi za ulazak u mnoge države, kao i mjera karantina od deset do 14 dana čak i za državljane i lica sa boravkom u stranim zemljama za povratke iz Crne Gore.

– Posljednji i teže kvantifikovan problem su i zvanične preporuke mnogih država da se turistički ne putuje u Crnu Goru, da njihovo zdravstveno osiguranje neće pokriti troškove liječenja u slučaju zaraze, pa čak i prijetnja gubitka posla, su dovele do potpunog otkazivanja brojnih destinacija – naglasili su iz MA.

Oporavak na ostvarene rezultate iz prethodne godine u MA očekuju shodno procjenama referentnih udruženja za avio-saobraćaj IATA i za turizam WTA, tek od 2023. godine.

Iz crnogorske avio-kompanije su istakli da nakon otvaranja granica i ponovnog uspostavljanja saobraćaja početkom juna kompanija sprovodi niz mjera za zaštitu zdravlja putnika i zaposlenih.

– Uveli smo brojne mjere kako bi obezbijedili sigurno putovanje, a u skladu sa preporukama Instituta za javno zdravlje, Agencije za civilno vazduhoplovstvo i Agencije za sigurnost vazdušnog saobraćaja Evropske unije – EASA (European Union Aviation Safety Agency) – kazali su iz MA.

Navode da se dezinfekcija aviona i putničke kabine svakodnevno obavlja prema preporukama i propisima Instituta za javno zdravlje i EASA-e.

– A od velikog značaja je činjenica da su naši avioni opremljeni savremenim HEPA filterima sa specijalnim sistemom filtriranja vazduha koji uklanja 99,97 odsto čestica iz vazduha – istakli su predstavnici MA.

Prema njihovim riječima Evropska agencija za sigurnost vazdušnog saobraćaja (EASA) uvrstila je MA na spisak evropskih kompanija koje su pristupile programu Aviation industry charter for COVID-19.

– Pridruživanjem ovom programu MA je potvrdio da ispunjava smjernice propisanog kovid-19 protokola zdravstvene zaštite koji se primjenjuje u vazduhoplovstvu. Zaštita zdravlja i sigurnost putnika i posade su naš prioritet – poručuju iz MA.

Saopšteno je i da je kompanija MA donijela politiku fleksibilnosti i omogućila promjene datuma putovanja bez naknade za sve otkazane letove do kraja godine, a koji se mogu promijeniti za nova putovanja do kraja marta 2021. godine.

– Dodatno, omogućili smo i zamjenu karata za vaučere koji se mogu mijenjati za karte i prenositi na druga lica u periodu od godinu dana – naveli su predstavnici MA.

Dodali su da su na svim uspostavljenim linijama postavili set promotivnih tarifa, kako bi putnicima omogućili jeftinija putovanja.

– Tako smo na primjer povodom 26. rođendana koji smo obilježili 24. oktobra pripremili specijalnu promotivnu tarifu, u okviru koje su putnicima na raspolaganju karte po cijenama nižim 26 eura u odnosu na postojeće. Tako do Beograda iz Podgorice i Tivta povratne karte sa svim pripadajućim taksama se mogu kupiti po cijeni od 83 eura, Beča 99 eura, Ciriha 134, Frankfurta 137 eura i Pariza za 151 euro. Karte po navedenim cijanama se mogu kupiti sve do 18. novembra – podsjetili su iz MA.

Nakon odluke NKT-a o otvaranju granica početkom juna, kompanija MA obnovila je redovan saobraćaj ka 12 destinacija, od 17 planiranih i objavljenih u prodaji za ovu godinu.

– Nažalost, nijesmo uspjeli obnoviti letove ka Rusiji, za Moskvu i Sankt Peterburg, zbog zatvorenih granica Rusije ka Crnoj Gori, kao i za Lajpcig, Minhen i Lisabon jer je gotovo 100 posto rezervacija otkazano, a putnici su bili mahom turistička klijentela. Dodatno, zbog svih ograničenja nijesmo uspjeli obaviti višemjesečne serije čarter letova ka Tel Avivu, Bratislavi, nešto kraće serije letova za Njemačku i Češku, kao ni za našu kompaniju najznačajnije čarter letove koje inače realizujemo svakog vikenda za jug Italije – rekli su iz MA.

Iz MA su podsjetili da su redovan saobraćaj od 12. juna do 19. avgusta bili obnovili ka Ljubljani, Frankfurtu, Beču, Parizu, Cirihu, Diseldorfu, Kopenhagenu, Hanoveru, Londonu, Lionu, Rimu i Beogradu.

– Nažalost, u ovom trenutku zbog suviše rigidnih i zahtjevnih epidemioloških mjera u mnogim državama, kao i zbog završetka sezone godišnjih odmora, ne saobraćamo ka Rimu, Londonu, Lionu, Diseldorfu, Kopenhagenu, Hanoveru i ka ovim destincijama ne planiramo saobraćaj do kraja godine – saopšteno je iz MA.

Dodatno, kako navode, zbog uvođenja vanrednog stanja i ograničenja kretanja u Sloveniji, saobraćaj ka Ljubljani je obustavljen na mjesec dana, preciznije do 29. novembra.

– Ovih dana je najavljeno pooštravanje mjera za čitave teritorije država Njemačke i Francuske do kraja novembra i to će se sigurno odraziti na smanjeno interesovanje i putnička kretanja – izjavili su predstavnici MA.

U MA se u narednom periodu nadaju otvaranju granice Rusije ka Crnoj Gori i obnavljanju saobraćaja ka Moskvi i Sankt Peterburgu.

– Pregovaramo sa partnerima i u toku su završne analize za niz novih destinacija u redovnom saobraćaju, počev od aprila, odnosno početka IATA sezone u ljeto naredne godine, ali sa objavljivanjem za prodaju moramo još sačekati, jer su stalne izmjene pravila putovanja ozbiljan ograničavajući faktor – zaključili su iz MA.

Saobraćaj ka Beogradu, iz Podgorice i Tivta, je uspostavljen nakon pauze od više od pet mjeseci, počev od 19. avgusta.

– Ukupno je na obje linije prevezeno 64.125 putnika, što je 57 odsto od ukupnog broja putnika sa svih 12 destinacija u redovnom saobraćaju, iako je prekid letova ka Beogradu trajao najduže, odnosno saobraćaj obavljen u najkraćem periodu. Ovaj podatak jasno govori koliko je važna destinacija Beograd za ukupno poslovanje kompanije – istakli su iz MA.

Za prvih devet mjeseci popunjenost na letovima iz Podgorice i Tivta ka i iz Beograda iznosila je 62 odsto, za razliku od prethodne godine kada je iznosila 80 odsto. Ukupno je obavljeno 898 letova, za razliku od prethodne godine kada smo obavili 2.391 let.

– Ove godine je saobraćaj obnovljen tek na kraju ljetnje sezone, kada su godišnji odmori već bili na isteku, a školska godina u Srbiji je započela 1. septembra. Smatramo da se u takvim uslovima, uz sva druga epidemiološka ograničenja nije ni mogao ostvariti bolji rezultat – rekli su iz MA.

U MA očekuju da bi se ukoliko se u narednom periodu smanje ograničenja, odnosno ukinu obavezni testovi za putnike iz Srbije za boravak u Crnoj Gori, kao i sa druge strane mjera da ne trebaju testovi za boravak do 48 sati u Srbiji povećalo interesovanja za putovanjima.

– Prijedlog za ublažavanje mjera za putovanja ka Srbiji je upućen ne samo od strane MA već i od cjelokupne privrede, Aerodroma Crne Gore, Asocijacije turističkih agencija itd – kazali su iz MA.

Iz kompanije poručuju da MA pažljivo i odgovorno planira saobraćaj, uprkos teškoj krizi koja i dalje izaziva razarajuće posljedice po poslovanje svih činilaca avio-saobraćaja.

– Za razliku od drugih prevoznika kojima je u prvom planu profitabilnost, MA obavlja svoju društvenu funkciju nacionalne kompanije štiteći interese svoje države i građana – izjavili su predstavnici MA.

Oni su istakli da se nakon otvaranja granice mnogi avio-prevoznici nijesu pojavili na našem tržištu i brojne destinacije nisu obnovljene.

– Većina linija u ovom trenutku nije rentabilna za održavanje, ako se uračunaju svi varijabilni i fiksni troškovi. Uprkos činjenici da naša kompanija u ovoj godini nije dobila niti jedan euro pomoći od države za kovid-19, za razliku od gotovo svih prevoznika u okruženju, Evropi i svijetu, uspjeli smo da Crnu Goru održimo avio-dostupnom – istaknuto je iz MA.

Predstavnici nacionalnog avio-prevoznika istakli su da učešće MA u ukupnom broju prevezenih putnika na crnogorskim aerodromima za prvih devet mjeseci iznosi 28 odsto, dok procenat učešća MA u ukupnom broju realizovanih letova na crnogorskim aerodromima iznosi 36 odsto, a u broju destinacija čak 41 odsto.

Zarazi se jedan od 27 miliona putnika

Predstavnici MA su naveli da je nedavno Međunarodna asocijacija za vazdušni transport (IATA) objavila da su od 1,2 milijarde putnika koliko ih je putovalo u ovoj godini zabilježena samo 44 slučaja zaraze kovidom-19 tokom letenja.

– Dakle, jedan zaraženi u 27 miliona. Pridržavajući se svih mjera propisanih od strane navedenih nadležnih tijela mi smo spremni da, ukoliko dođe do ublažavanja mjera za putovanja, povećamo broj putnika i to na bezbjedan način – rekli su iz MA.