U prvom kvartalu 2024. godine crnogorski budžet bilježi deficit od 5 miliona eura i pored povećanih prihoda, izvoz je smanjen 31,2%, smanjene su i investicije zbog slabijih ulaganja u nekretnine, turista je 19,1% manje, više je zaposlenih a rasle su i zarade. To su neki od podataka iz Mjesečnog makroekonomskog izvještaja za april mjesec Direktorata za makroekonomske i fiskalne analize i projekcije Ministarstva finansija.
Tržište rada u Crnoj Gori nastavlja da bilježi povoljne trendove. Broj zaposlenih u prva tri mjeseca 2024. iznosi 248,9 hiljada i povećan je 7,1% u odnosu na isti period 2023. Registrovana stopa nezaposlenosti ZZZCG u martu 2024, iznosila je 12,9% (pad od 2,86 procentna poena na godišnjem nivou). Prosječna neto zarada je u prva tri mjeseca 2024. uvećana za 6,8% i iznosila je 822 €. Prosječna penzija u martu sa razlikama iznosila je 511,18 €, što predstavlja godišnji rast od 36,6% – navodi se u mjesečnom makroekonomskom izvještaju, koji je danas objavilo Ministarstvo finansija.
Kao i ranije, veoma pozitivna krrtanja su bila u bankarskom sektoru, i neto profit crnogorskih banaka u martu 2024. iznosio je 38,8 miliona €, što je 24,7% više u odnosu na isti mjesec 2023. Ukupni krediti su na kraju marta tekuće godine iznosili 4.259,5 miliona € i ostvarili su godišnji rast od 11,0%.
Međutim, ako je suditi po brojakama iz Makroekonomskog izvještaja, ostvareni su lošiji rezultati u drugim oblastima, kao što je turizam, spoljnotrgovinski bilans, nivo direktnih stranih investicija; a i državni budžet je na nivou prvog kvartala bio u deficitu, i pored značajnog rasta prihoda, zbog značajno većih izdataka nego u prvom kvartalu proše godine; izvoz je smanjen 31,2%, smanjene su i investicije zbog slabijih ulaganja u nekretnine, turista je 19,1% manje,
Prosječna stopa inflacije za prvi kvartal 2024. iznosi 4,7%, a najveći godišnji rast cijena za potrošače u ovom periodu bilježe cijene odjeće i obuće od 13,5%. Cijene hrane su u aprilu blago pale za 0,4% u odnosu na mart, kao rezultat ograničenja marži u trgovačkim lancima, pri čemu osnovne životne namirnice, poput kategorija ‘Mlijeko sir i jaja’, kao i ‘Ulja i masti’, bilježe mjesečni pad cijena od 1,9%, odnosno 1,6%.
Ukupna spoljnotrgovinska razmjena u prvom kvartalu 2024. bilježi pad od 3,4% u odnosu na prvi kvartal 2023. Izvoz u vrijednosti od 150,8 miliona € je smanjen za 31,2%, generisan padom izvoza električne energije (-79,0%) i aluminijuma (-53,2%) u odnosu na prvi kvartal 2023. Pokrivenost uvoza izvozom roba iznosi 17,6% i manja je u odnosu na isti period 2023, kada je iznosila 26,5%
Prema preliminarnim podacima, u periodu januar – mart 2024, neto priliv stranih direktnih investicija (SDI) iznosio je 117,6 miliona €, što je za 1,1% manje u odnosu na 2023. Ukupan priliv SDI iznosio je 208,8 miliona € (pad 0,8%), što je rezultat smanjenja ulaganja u nekretnine (-11,0%). lnvesticije u kompanije i banke i investicije u interkompanijski dug, povećane su za 40,5% i 6,2%, respektivno. Ukupan odliv SDI u prvom kvartalu 2024, iznosio je 91,3 mil.€ (godišnji pad 0,3%). U ukupnom prilivu SDI najveće učešće su imale Srbija oko (40,0 mil.€), Ruska Federacija (37,8 mil.€) i Turska (20,7 mil.€), što ukupno čini 47,1% ukupnog priliva.
U kvartalnom izvještaju, navodi se da je broj noćenja domaćih i stranih turista za prva tri mjeseca 2024. iznosio 1.318.915 i bilježi godišnji pad od 19,1%. U strukturi noćenja turista, najveći broj su ostvarili turisti iz Rusije (37,8%), Srbije (13,3%), Turske (8,3%), BiH (4,4%) i Ukrajine (4,3%). Prihodi od turizma su pali 20,6%, dok prevoz putnika na aerodromima bilježi rast od 5,0% u prva tri mjeseca 2024. Indeks prometa u uslugama u prva tri mjeseca 2024. veći je za 6,8% na godišnjem nivou.
Budžet u kvartalnom deficitu od 4,9 miliona eura, uprkos rastu prihoda
Prihodi budžeta u prvom kvartalu 2024. iznosili su 578,5 miliona € ili 8,2% procijenjenog BDP-a. U odnosu na plan, ostvareni prihodi veći su za 45,6 miliona € (8,6%), dok su na godišnjem nivou veći za 36,0 miliona € (6,6%). Izuzimajući jednokratne prihode, u odnosu na prvi kvartal 2023, prihodi su veći 99,8 miliona € (21,0%).
Ipak, izdaci budžeta u periodu januar – mart 2024, iznosili su 583,4 miliona € (8,3% procijenjenog BDP-a) i u odnosu na planirane manji su za 72,1 miliona € (-11,8%). U odnosu na isti period 2023, izdaci su veći za 104,2 miliona € (21,7%). Rast izdataka u najvećoj mjeri uslovljen je rastom izdvajanja za isplatu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, primarno usljed povećanja minimalne penzije i rasta izdvajanja za bruto zarade (usvajanja granskih kolektivnih ugovora kojima su povećane zarade zaposlenih u javnom sektoru u 2023). U prva tri mjeseca 2024, ostvaren je budžetski deficit u iznosu od 4,9 miliona € (0,1% BDP-a).
(Bankar.me)
