Kada se ne može govoriti o direktnom vojnom sukobu, na koji način države odgovaraju na akte strane agresije? Jedna od taktika su sankcije, koje se primjenjuju na ekonomska ograničenja na vladu neke države, kompanije, pa čak i pojedinačne građane. U teoriji, ove kazne stvaraju dovoljan učinak da odvrate dalje “agresije” neke države.
Sjedinjene Amerilčke Države trenutno su nametnule najviše sankcija drugim državama od bilo koje druge zemlje na svijetu, a jedan od njegovih najopsežnijih programa usmjeren je na Rusiju. PPodaci Kongresne istraživačke službe i američkog Trezora donese kratku istoriju sankcija SAD prema najvećem vojnom oponentu na svijetu.
Sankcije se uvode nakon što predsjednik izda izvršnu naredbu kojom se proglašava vanredno stanje u državi. To daje posebna ovlaščenja za regulisanje trgovine s “zemljom agresorom”.
Početna tačka pomenutog istraživanja ovdje će biti ruska invazija na Ukrajinu 2014., jer je odatle proizašla većina trenutnih sankcija Ruskoj Federaciji.
Rusija je 18. marta 2014. anektirala Krim . To su osudili SAD i njeni saveznici, što ih je navelo da uvedu široke sankcije. Operativni poslovi predsjednika Obame navedeni su u nastavku.
| Datum | Cilj | |
|---|---|---|
| Mart 2014 | Cilj su bili oni koji su odgovorni za podrivanje ukrajinske demokratije | |
| Mart 2014 | Cilj su bili ruski funkcioneri iz vojnog sektora | |
| Mart2014 | Cilj su bile osobe koje rade u ruskom sektoru finansija, energetike i odbrambenom sektoru | |
| Decembar 2014 | Zabranjeno poslovanje SAD-a na okupiranom Krimu |
Ove sankcije iticale su na 480 subjekata (uključujući kompanije i vladine agencije), 253 pojedinca, 7 plovila i 3 aviona.
Obamine, Trumpove i Bidenove administracije uvele su sankcije Rusiji zbog zlonamjernih cyber aktivnosti.
| Datum | Cilj | |
|---|---|---|
| Decembar 2016 | Ciulj su bile osobe koje su se miješale u izborni proces | |
| Septembar 2018 | Cilj su bili subjekti koji su se bavili stranim miješanjem u američke izbore |
|
| Septembar 2018 | Proširen opseg prethodnih sankcija | |
| April 2021 | Cilj su bili subjekti koji su bili uključeni u zlonamjerne cyber aktivnosti u ime ruske vlade |
Ove sankcije pogodile su 106 subjekata, 136 pojedinaca, 6 aviona i 2 plovila. Cilj je bila Agencija za internet istraživanja (IRA), ruska kompanija.
SAD održava uvode sankcije kako bi se suprotstavile ruskom uticaju u Siriji, Venecueli i Sjevernoj Koreji.
| Datum | Cilj | |
|---|---|---|
| Januar 2018, Novembar 2018, Septembar 2019 |
Cilj su subjekti koji su obezbijedili pomoć sirijskoj vladi | |
| Mart 2019, Mart 2020, Januar 2021 |
Cilj su subjekti koji su obezbijedili finansijsku pomoć vladi Venecuele | |
| Avgust 2018, Septembar 2018 |
Cilj su subjekti koji su se upustili u transakcije sa Sjevernom Korejom | |
| Jun 2019, Januar 2022 |
Cilj su subjekti koji podržavaju upotrebu oružja za masovno uništenje | |
| Novembar 2020 | Cilj su bili subjekti koji trguju sirovinama ili softverom sa vladom Sjeverne Koreje |
Hemijsko oružje
Ruska vlada je optužena za trovanje dvije osobe posljednjih godina. Prvi incident uključivao je Sergeja Skripalja, bivšeg ruskog obavještajnog oficira koji je navodno otrovan u martu 2018. na tlu Velike Britanije. Drugi, Aleksej Navaljni, ruski opozicioni lider, navodno je otrovan u avgustu 2020.
Zakon o kontroli hemijskog i biološkog oružja i eliminaciji ratovanja iz 1991. (CBW Act) dozvoljava sankcije stranim vladama koje koriste hemijsko oružje. Zbog ova dva slučaja sankcionisano je devet fizičkih lica i pet pravnih lica.
Invazija na Ukrajinu
Uredba američke vlade broj 14024, koja je izdaa u februaru 2022., cilja na glavne ruske finansijske institucije i njihove podružnice (ukupno 83 subjekta). Na ovoj listi su dvije najveće banke u zemlji, Sberbank i VTB banka. Oni zajedno drže više od polovine ruskog bankarskog tržišta.
Na meti je i 13 privatnih i državnih kompanija za koje se smatra da su kritične za rusku ekonomiju. U ovih 13 uključeni su Rostelecom, najveći ruski provajder digitalnih usluga, i Alrosa, najveća svjetska kompanija za rudarenje dijamanata.
Djeluju li sankcije?
Nemoguće je dokazati da sankcije djeluju, iako je u prošlosti bilo uspjeha. Na primjer, mnogi se slažu da su sankcije igrale važnu ulogu u okončanju libijskih programa oružja za masovno uništenje.
Kritičari tvrde da nametanje ekonomskih sankcija zemlji može dovesti do neželjenih posljedica. Jedan od njih je udaljavanje od američkog finansijskog sistema.
“Ne postoji alternativa dolaru i ni jedno tržište nije atraktivno kao tržište Sjedinjenih Američkih Država. Ali ako Washington nastavi da tjera druge nacije da se slažu s politikom koju smatraju i nezakonitom i nerazumnom… one će vjerovatno napraviti distancu od ekonomije i finansijskog sistema Sjedinjenih Država” – JACOB J. LEW, BIVŠI SEKRETAR TREZORA
Drugim riječima, sankcije mogu imati uticaja sve do momenta dok američki dolar i dalje vlada.
Grafiku napravljenu na osnovu gore pomenutih podataka možete pogledati u nastavku:
Izvor: VisualCapitalist
