Eksploatacija nafte i gasa u našem dijelu Jadrana počeće definitivno ove godine. Međutim, ono što je crnogorskoj javnosti manje poznato jeste činjenica da ovo nije prvi put da se u našoj državi traži nafta. Prije više od jednog vijeka, Crna Gora je dala prvu koncesiju za istraživanjem ugljovodonika u našoj državi.
Odlukom Narodne skupštine, koju je crnogorski Kralj Nikola Petrović potvrdio, 18. februara 1914. godine, holandskom industrijalcu iz Haga J. Kokernu dodijeljena je koncesija za eksploataciju nafte u regionu Skadarskog jezera.
Koncesija je obuhvatala 500 hektara i data je na rok od 50 godina. U obrazloženju koje je pratilo davanje koncesije, navodi se da će eksploatacija nafte smanjiti emigraciju Crnogoraca, da će potpomoći povećanje izvoza, da će podići ekonomsko stanje države i da će se “spasiti naš seljak od očigledne materijalne propasti”.
Zbog početka Prvog svjetskog rata, tek započeti radovi morali su biti obustavljeni. Nakon što je Prvi svjetski rat prošao rat, interesovanje za istraživanje nafte ponovo se javlja, pa su braća Zuber 1922. godine počela prvu istražnu bušotinu, takođe u regionu Skadarskog jezera. Na dubini od 250 metara, garnitura je polomljena i pokušaj otkrića je neuspješno završen. Svrdlo bušaće garniture nije došlo do svog cilja.
Nakon 100 godina od kada se u Crnoj Gori “traga” za naftom, “sindrom prve bušotine koja nije dotakla svoj cilj” se nastavio i dugo godina poslije toga. Na istražnom prostoru Crne Gore koji zauzima 21.500 km2 (kopnu pripada 13.000 km2, a podmorju 8.500 km2) ukupno je izbušeno 20 istražnih bušotina.
Prvih 16 istražnih bušotina koje su bušene na kopnu izvedene su u periodu od 1949. do 1966. godine. Izvodilo ih je tada za tu svrhu osnovano državno preduzeće “Nafta Crne Gore“.
Iako su u pojedinim bušotinama identifikovani tragovi nafte i gasa, odsustvo savremenih geofizičkih metoda i lociranje bušotina samo na osnovu rezultata površinske geologije je učinilo da na kopnu Crne Gore nije načinjeno nijedno otkriće.
Nedugo potom, preduzeće Nafta Crne Gore je ugašeno, država krajem 60-ih, prestala da finansira istraživanja nafte i gasa. Od 1973. godine, u saradnji sa stranim kompanijama, istraživanje ugljovodonika na teritoriji preuzima, takođe državana kompanija Jugopetrol Kotor, koja se primarno bavila i bavi trgovinom nafte i naftim derivatima.
Jugopetrol Kotor je u saradnji sa stranim naftnim kompanijama, na kopnu i u podmorju Crne Gore snimio preko 10.000 km 2D seizmičkih profila na moru, 1.250 km 2D na kopnu i 400 km2 3D seizmičkih ispitivanja. Izbušene su tri bušotine na moru JJ-1 dubine 4.750 m, JJ-2 dubine 3.700 m, i JJ-3 dubine 4.606 m. Uz samu obalu mora izbušena je bušotina UK-1 dubine 5.309 m.
Iako u dijelu koji pripada Crnoj Gori, još uvijek nijesu pronađena komercijalna ležišta nafte i gasa u drugim djelovima jadranskog basena koji pripadaju susjednim državama Italiji, Albaniji i Hrvatskoj, pronađena su ležišta nafte i gasa koja se uz relativno veliko poznavanje geoloških uslova, već godinama komercijalno eksploatišu.
Nakon 102 godine od davanja prve koncesije, Vlada je na posljednjoj sjednici usvojila ugovore o istraživanju i eksploataciji ugljovodonika u Crnogorskom podmorju, čime je završen tehnički dio procesa u cilju počinjanja tog biznisa u Crnoj Gori.
Koncesioni ugovori zaključeni sa italijansko-ruskom konzorcijumom, koji čine kompanije Eni i Novatek, čija je tehnička ponuda ocijenjena kao najbolja. Ugovori će bti proslijeđeni Skupštini, koja daje posljednju riječ, odnosno finalno odobrenje. Usvajanje se očekuje u narednom kratkom roku, što bi dalje značilo da će radovi početi u ovoj godini.
Kompanije su se ugovorom obavezale da će izvršiti tri obavezne i jednu uslužnu bušotinu. To je radni program koji u prvom periodu istraživanja ima vrijednost od 85 miliona eura, a u drugom 12 miliona eura.
CdM, Dnevne novine
