“Od dana kada je takozvani Program ekonomskog državljanjstva zaživio ( 2018.godine) argumenti koji su tada bili u prilog Programa, po mome mišljenju, sa istom snagom stoje i danas – čak bih rekao da su po više osnova dobili na snazi, ali onaj krucijalan za nas jeste da je jasno kako je domaća sposobnost investiranja prilično ograničena, a sa redukovanim i ograničenim investicijama ne može se ostvariti dinamičan ekonomski rast, a o dinamičnom razvoju tada nema ni govora”, kazao je za Bankar, profesor dr Vasilije Kostić.
Kako je naglasio, rizici koji su navođeni i koji su tada pobuđivali sumnju kod evropskih partnera – tačnije EU – da mehanizam „ekonomskog državljanstva“ može biti instrument u pranju novca i finasiranju terorizma kao i način sticanja „prava građanstva“ u EU – sjutra kada CG postane zemlja članica EU – su značajno redukovani jer je u međuvremenu sa nivoa EU krairano niz programa na preveniranju i suzbijanju takvih pojava, a kojih je i CG dio.
“Osim toga, protokom vremena, i crnogorske institucije su koliko toliko osnažene u tom smislu pa je i to još jedan argument u prilog programu, doduše ne previše snažan, ali ipak u pravom smjeru”, navosi Kostić.
Ključni razlog u prilog Programa ekonomskog državljanstva, apostri+ofira Kostić, jeste nedostatak domaće akumulacije za investiranje s jedne strane, a sa druge, potreba CG za dinamičnim ekonomskim rastom i razvojem.
“Pored toga Program ekonomskog državljanstva, osim što može biti značajan izvor investicionih sredstava, jeste i vrlo dobar način za upravljanjem procesom investiranja u grane od strateške važnosti za naš ekonomski razvoj. Ovo nikako nije bez značaja, ako se ima u vidu da se problem upravljanja stranim direktnim investiranjem, nerijetko javlja kao značajan problem u zemljama prijema, pa investicije često nijesu usmjerene tamo gdje su prioritetni ciljevi razvoja zemlje već u djelatnostima koje su izraz intersa stranih investitora koji nerijetko protivurječe potrebama domaćeg razvoja. Upravo zbog takvih pojava mnoge strane investicije u zemljama u razvoju , pa i kod nas, su bile u interesu stranog investitora a na štetu domaćeg razvoja. To je i razlog zbog kojeg se i na teorijskoj ravni razmatra negativni uticaj stranog investiranja na razvoj zemlje primaoca a programi kao što je program „Ekonomskog državljanstva“ mogu biti prilično djelotvorni na suzbijanju takvih uticaja uprkos tome da ipak nose značajne rizike koje sam naprijed spomenuo”, kaže Kostić.
Kao ključni razlog, zbog kojeg j smatrao, a smata i danas, – da program treba nastaviti – uprkos zahtijevima EU za obustavom programa u CG, (uz prethodno date jasne garancije EU da program neće biti zloupotrebljen) jeste taj da je nama ekonomski rast i razvoj uslov svih uslova.
“On je suštinski uslov procesu pridruživanja EU. Pa ukoliko budemo zaostajali sa ekonomskim rastom i razvojem, a zaostajaćemo bez adekvatnog investiranja – zaostajaćemo u pogledu ulaska u EU. Kome u evropskoj zajednici trebaju ekonomski zaostale zemlje? Tim prije što ekonomska zaostalost znači prije svega institucionalnu odnosno demokratsku zaostalost. Odgovor nije teško dati.”, zaključuje Kostić.
