Kina je mnogim zemljama u razvoju pozajmila novac i to bi moglo veoma da koristi svjetskoj ekonomiji, ali je ujedno i rizik.
Dijelom je tako zbog opasnosti prezaduživanja, a u prvom redu zbog uticaja kineskih kredita na životnu sredinu i klimu, piše portal Project Sindicate – PS.
Prema novim procjenama, Kina u ovom trenutku druge zemlje kreditira u gotovo istom obimu kao i Svjetska banka, i to je za mnoge zemlje u razvoju izvor dodatnog novca koji su dugo pokušavale da dobiju od Zapada.
Portal čije je sjedište u Pragu piše da su dve vodeće kineske globalne banke, Kineska razvojna banka i Eksport-import banka, između 2008. i 2019. godine ugovorile kredite u iznosu od 462 milijarde dolara, što je svega pet milijardi manje od kredita koje je u istom periodu odobrila Svjetska banka. Autor podsjeća da su kineske investicije u velikoj meri koncentrisane na infrastrukturu, što je sektor koji ima snažan potencijal da podstakne ekonomski rast, prenio je portal Euraktiv Srbija.
PS prenosi procjene Svjetske banke da bi kineska ulaganja u inostranstvu do 2030. mogla davedu do rasta globalnog realnog prihoda za 2,9 odsto, dok bi u samim zemljama korisnicima kineskih kredita taj rast mogao da bude i do 3,4 odsto.
Istovremeno, porast obima kineskih kredita u svijetu povećao je bojazan od eventualnih dužničkih kriza u zemljama korisnicama. Iako se kinesko finansiranje odnosi na ceo svet, 60 odsto novca otišlo je u svega deset zemalja, i to Venecuelu, Pakistan, Rusiju, Brazil, Angolu, Ekvador, Argentinu, Indoneziju, Iran i Turkmenistan, a neke od tih zemalja zaista i imaju poteškoća sa otplatom kredita, navodi PS.
Prema zvaničnim podacima, kreditne obaveze koje u 2021. godini treba da budu otplaćene Kini, po visini su približno iste kao i obaveze prema Svjetskoj banci i svim ostalim multilateralnim kreditorima zajedno.
Kineska razvojna pomoć, piše PS, nosi sa sobom i rizik za biodiverzitet i klimatsku stabilnost. Bostonski unverzitet napravio je mapu na kojoj su precizno locirani projekti u svetu koji se finansiraju kineskim novcem, i njihova udaljenost od oblasti sa ranjivim biodivezitetom. Od 615 označenih projekata, 124 se nalaze na mestima koja imaju status nacionalnih zaštićenih područja, a 215 se nalazi u osjetljivim staništima, piše PS.
Uz to, dvije vodeće kineske banke su između 2006. i 2015. godine u svijetu kreditirale izgradnju pogona koji proizvode 59 gigavata energije, što je u velikoj mjeri povećalo svetske energetske potencijale, ali se 64 odsto tih energetskih postojenja zasniva na uglju i tokom svog radnog veka emitovaće više od 12 gigatona štetnog ugljen-dioksida.
PS piše da će Kina tokom 2021. godine imati tri prilike da bude predvodnik globalnih napora da se maksimalno povećaju koristi, i maksimalno smanje rizici toliko potrebnih međunarodnih razvojnih kredita. Prvo, Kina bi unutar grupe G20, koja je već donijela odluku da za najsiromašnije države suspenduje obavezu otplate dugova, kao najveći poverilac mogla da pokrene inicijativu da zemlje koje su profitirale od suspenzije novac iskoriste za postizanje ekoloških razvojnih ciljeva, smatra autor analize.
Zatim, Kina će u maju biti domaćin međunarodne konferencije o Konvenciji o biološkom diverzitetu i na tom kupu bi mogla da se obaveže da će svoju politiku dodele razvojnih kredita uskladiti sa novim globalnim ciljevima zaštite biodiverziteta.
I konačno, na klimatskom samitu COP 26, koji pod pokroviteljstvom UN treba da bude održan u novembru u Glazgovu, Kina bi svoje obećanje da će do 2060. postati ugljenično neutralna, mogla da proširi i na svoju kreditnu politiku.
PS podsjeća da je Kina već globalni lider u finansiranju i promovisanju enrgije sunca i vetra na domaćem tržištu, zbog čega bi te tehnologije, kako se navodi, veoma lako mogla da raširi i širom svijeta.
“Kina predvodi u snabdijevanju zemalja u razvoju dodatnim sredstvima koja su dugo tražile od Zapada. Kada bi kineski kreditori to finansiranje podržali i naporima da se obezbijedi finansijska i ekološka održivost, svijet bi imao mnogo veće izglede za ekološki i inkluzivan oporavak od krize sa kovidom 19 “, konstatuje se u analizi.
Izvor: EURACTIV.rs
