Dok se mnoge zemlje eurozone teško nose sa inflacijom, Španija je već ispunila glavni cilj: uspjela je da je spusti na poželjnih “oko dva odsto”.
U julu jeinflacija u Španiji iznosila 2,1 odsto, a mjesec ranije tek 1,6 posto, podaci su Eurostata. Nekoliko faktora podstiče dezinflacijske trendove u Španiji, objašnjava ING Grupa, holandska finansijska grupacija, a prvi je značajan pad cijena gasa i električne energije.
Osim toga, Španija je od početka bilamanje zavisna od ruskih energenata, jer ima visok nivo obnovljivih izvora energije (oko 50 odsto od potreba) i nuklearne energije (oko 20 odsto). Dodatno, zbog blaže klime potrebno je manje energije za grejanje domova i zgrada tokom zime, piše Jutarnji list.
Vjerovatno još i važnije za pad inflacije pokazalo se obuzdavanje cena hrane i ugostiteljstva. U junu je hrana u Španiji bila 10,2 odsto skuplja nego godinu ranije, dok su cene u eurozoni rasle 12,6 odsto. Cijene hrane, naravno, diktiraju i troškove u ugostiteljstvu.
Tako su u Španiji u junu troškovi u ugostiteljstvu porasli šest odsto na godišnjem nivou, a cijene su i prije rasle vrlo umjereno, između šest i sedam odsto. Svakako, znatno sporije nego hrana.
Poput mnogih ekonomija svijeta, i španska je vlada donijela brojne mjere za ublažavanje udara inflacije, ali reklo bi se, implementirala ih je na mnogo efikasniji način. One su uključivale ograničavanje cijena energetika, snižavanje troškova javnog prevoza, oporezivanje ekstra dobiti i ograničenje rasta cijena najmova, kao i privremeno nenaplaćivanje PDV-a na prehrambene proizvode: hleb, brašno, određene vrste mlijeka, sir, jaja, voće, povrće, mahunarke, žitarice, maslinovo ulje – dok su cijene visoke. Konačni rezultat, reklo bi se, značajno niža inflacija od ostalih evropskih zemalja.
Popularna mjera – bez PDV-a
Mjera prema kojoj se ne naplaćaje porez na određene prehrambene proizvode u Španiji zbog visokih cijena i udara na kućne budžete je bila deo 10 milijardi eura vrednog paketa, usvojenog u decembru, a trebalo je da ostane na snazi do kraja juna.
Vlada nije krenula da naplaćuje PDV na osnovne namirnice ni nakon isteka tog roka, a analizira se i koje bi još mjere mogle ostati na snazi, izjavila je ministarka ekonomije Nadja Kalvino.
“Mogu potvrditi da ćemo zadržati mjeru obustave PDV-a na osnovne životne namirnice sve dok ne postignemo primjerenije nivoe cijena. Španija je zemlja s najsnažnijim padom (stope) inflacije, za pet bodova u pet mjeseci, i sada je među zemljama s najnižom inflacijom. Sada smo već na oko tri odsto, čak i niže kada uzmemo podatke usklađene s cijelom Evropom, a trend slabljenja inflacije nastaviće se, barem tako govore svi podaci, i u junu”, rekla je ministarka u junu.
Prema podacima španske centralne banke, vlada je uspjela da zadrži 90 odsto ciljanih cijena prehrambenih proizvoda na niskom nivou.
Kako piše Gardijan, upoređujući Španiju sa ekonomskom situacijom u Velikoj Britaniji koja je jedna od bogatih zemalja svijeta koja se i dalje bori sa upornom inflacijom, većina vlada bi trebalo da prate Španiju, tako što će zadržavati cijene energetika na niskom nivou i na taj način će naterati kompanije da igraju svoju ulogu. Španija pokazuje da inflacija može da se smanji a da privreda ne trpi. Velika Britanija bi trebalo da pokuša isto, navodi britanski list u kolumni Karstena Junga, višeg ekonomiste u Centru za ekonomsku pravdu Instituta za istraživanje javnih politika.
