Odbor udruženja turizma i ugostiteljstva, na sjednici održanoj u zgradi Opštine Mojkovac razmotrio je odvijanje ljetnje turističke sezone sa posebnim osvrtom na sjever Crne Gore, kao i pripremu plana aktivnosti za odvijanje zimske sezone 2021/22. Diskutovano je o sivoj ekonomiji i početku primjene elektronske fisalizacije u turizmu, saopšteno je iz Privredne komore Crne Gore.
Kako su naveli, Sjednicu je vodio predsjednik Odbora Ranko Jovović, uz podršku sekretarke Sanje Marković, a radu su pored članova učestvovali predsjednik Opštine Mojkovac Ranko Mišnić, predstavnici Ministarstva ekonomskog razvoja, Nacionalne i lokalnih turističkih organizacija, Uprave za inspekcijski nadzor, Uprave prihoda i carina i drugi.
Za nove članove Skupštine Privredne komore Crne Gore Odbor je izabrao Andriju Pešića, Montenegrostars Group i Toma Kneževića, Lipska pećina.
Nastavljena je praksa da se tokom sjednica OU turizma i ugostiteljstva promovišu uspješni privredni subjekti. Ovoga puta riječ je bila o kompaniji Hiron iz Nikšića, prepoznatoj na crnogorskom tržištu po kvalitetu i jedinstvenom dizajnu proizvoda od drveta namijenjenih ugostiteljstvu, ali i umjetničkim djelima, te marketinškim uslugama.
Delegacija Privredne komore obišla je ovom prilikom i imanje „Rakočević“ – hotel & resort „Gacka“ i upoznala se luksuznom ponudom jedinstvenog turističkog kompleksa u gotovo netaknutoj prirodi. Imanje se nalazi se u podnožju Sinjajevine, sa dva nacionalna parka u najbližem susjedstvu. Turisti su na imanju smješteni u planinskim kolibama, a anaraspolaganju im je ukupno 27 smeštajnih jedinica, kapaciteta od 64 ležaja. Gostima organizuju veliki broj aktivnosti kao što su splavarenje Tarom, zip-line, paraglajding, jahanje, planinarenje, džip safari, lov i ribolov, vožnja quadom do Zabojskog jezera…
Riječ predsjednika Opštine
Predsjednik Opštine Mojkovac Ranko Mišnić ukazao je da se na ovom području realizuju značajne investicije koje doprinose turističkoj valorizaciji Bjelasice.
“Na području Mojkovca, tačnije Bjelasice, „troši se“ trenutno više od 30 miliona eura u radove na infrastrukturi, žičarama, stazama, baznoj stanici za napajanje električnom energijom. Nadam se da će aktuelna Vlada prepoznati potencijale Mojkovca i da će se nastaviti projekti njegovog intenzivnog razvoja”, kazao je Mišnić.
On je posebno apostrofirao unapređenje hotelskih kapaciteta na području opštine.
“Započela je izgradnja hotela visoke kategorije koji kompanija Čelebić gradi za grupu InterContinental. Opština je izdala urbanističke uslove za 30.000 kvadrata hotelskih kapaciteta na prostoru nekadašnjeg kombinata „Vukman Kruščić“, koji je ranije kupio investitor iz Rusije i danas imamo idejni projekat za saglasnost glavnog državnog arhitekte. Isti investitor je zainteresovan za izgradnju gondole Mojkovac-skijalište Bjelogrivac”, kazao je Mišnić.
Napominje da Opština Mojkovac je takođe posvećena i razvoju seoskog turizma i uvođenju domaćinstava koja se bave ovom vrstom usluga u legalne tokove. Na području Mojkovca je trenutno 19 registrovanih domaćinstava u seoskom turizmu. Opština je kroz agrobudžet opredijelila podršku agroturizmu, odnosno ovim domaćinstvima, vrijednu 50 hiljada eura.
Sjever spremno dočekuje turiste
Vršilad dužnosti direktorice Direktorata za razvojne projekte u turizmu Ministarstva ekonomskog razvoja Aleksandra Gardašević Slavuljica, istakla je značajne napore koje je Vlada uložila za pripremu i nesmetano odvijanje turističke sezone, pominjući između ostalog mjere podrške privredi, davanje turističkih vaučera i drugo. Prema njenim riječima, iako nije bilo očekivano, sada se može reći da su bile na mjestu hrabre prognoze dobrih rezultata tokom ove sezone, s obzirom na to da bilježimo posjetu na nivou od 80 odsto iz uporednog perioda 2019. godine, te da se oporavlja avio-saobraćaj.
“Dobri rezultati u avio-saobraćaju su naznaka oporavka turizma”,ocjenjuje ona, dodajući da je najvljeno da će 15 kompanija saobraćati prema Podgorici (pet novih), a 30 prema Tivtu (sedam novih).
Dodaje da će Evropska unija ovih dana objaviti da smo na njenoj zelenoj listi, pa se, smatra Gardašević Slavuljica, mogu očekivati „last minute“ dolasci u Crnu Goru sa tog veoma značajnog tržišta, jer je riječ o gostima velike platežne moći.
“Ne smijemo prokockati ovu stabilnu epidemiološku situaciju koja ima tendenciju daljeg poboljšanja. Obaveza svih nas je da podižemo svijest građana o značaju imunizacije, pridržavanja zdravstvenih mjera i odgovornog ponašanja naročito tokom sezone”, rekla je ona.
Prema njenim riječima, vidi se potreba za podrškom lokalnim turističkim organizacijama na sjeveru kako bi na najbolji način promovisali turističku ponudu ove oblasti.
“Čini mi se izvjesnom realizacija cilja uspješne turističke sezone. Mislim da je važno da se turistički poslenici fokusiraju i na post sezonu kako bismo imali dobre rezultate i u tom periodu”, zaključila je predstavnica Ministarstva ekonomskog razvoja.
Nela Vešović Dubak iz Nacionalnih parkova Crne Gore, kazala je da u posljednje dvije sedmice bilježe intenzivnije turističe posjete, naročito Durmitoru i Biogradskoj gori.
“Prošlog vikenda je u NP Durmitor bilo posjetilaca na istom nivou kao u istim danima 2019. godine, što je veoma ohrabrujuće”, kaže Vešović Dubak.
Turistima su izašli u susret jedinstvenom kartom za sve nacionalne parkove po cijeni od 13,5 eura, upola manjoj nego ranije. Nacionalni parkovi rade na diverzifikaciji ponude i zainteresovani su jačanje infrastrukture potrebne za širenje ponude za aktivni odmor gostiju.
Luka Bulatović – Eksplorer, smatra da su nacionalni parkovi najznačajniji resurs naše zemlje i najavio skoro otvaranje prvog ekološkog hotela u NP Durmitor. Ova kompanija je rekonstruisala stari hostel u hotel kategorije četiri zvjezdice, što prema Bulatoviću, predstavlja jednu od najvećih investicija u nacionalne parkove. Otvaranje hotela najavio je za desetak dana.
Vanja Krgović Šarović – LTO Žabljak, kazala je da je turistička sezona počela na ovom području prije desetak dana dolaskom prvih turista. Bilježe dobru posjetu iz Izraela, Rusije, Bjelorusije, Kazahstana, a očekuju Slovence i Poljake.
“Iako je ove godine izostao rani buking, očekivanja su da kapaciteti u julu i avgustu budu doboro popunjeni” rekla je Krgović.
Kako su istakli, značajan dio ponude čine i jednodnevni izleti za koje postoji veliko interesovanje, pa iz LTO očekuju prihode od izletničke takse koji će biti investirani u unapređenje kvaliteta ponude.
Intencija je, kaže, da Žabljak bude zelena odnosno destinacija održivog turizma, te da bude domaćin obilježavanja 30 godina od proglašenja Crne Gore ekološkom državom. Sve više je interesovanja za održavanje međunarodnih sportskih manifestacija na Žabljaku, pa će u drugoj polovini jula i početkom avgusta ugostiti triatlonce iz 150 zemalja.
Petar Vučinić – LTO Mojkovac, smatra da korona kriza nije obeshrabrila investitore, pa je veliki broj turističkih kapaciteta adaptiran ili je u izgradnji.
“Svi kapaciteti su spremni za turiste. Biće ovo godina stabilizacije turizma i u Mojkovcu, što je dobra osnova za njegov dalji razvoj”, kazao je Vučinić.
Prema njegovim riječima, posljednjih 15 dana primjetni su brojni strani gosti koji uglavnom dolaze na jednodnevne izlete u Mojkovac. On se nada da će okolnosti dozvoliti da se u Mojkovcu organizuju manifestacije koje privlače turiste, a po kojima je ovaj grad prepoznat.
Ivan Radević – LTO Berane, kaže da je vidljiv pomak u broju turista na tom području, te da je dan prije tamo boravila organizovana grupa iz Rusije.
“Fokus nam je i na lokal-patriotizmu, odnosno da Beranci koji su se odselili ljetuju u našem gradu”, rekao je Radević.
Tomo Knežević navodi da Lipska pećina bilježi dobre rezultate. Oni su svoju ponudu obogatili svojevrsnom atrakcijom – turističkim vozićem i apeluju da se olakša procedura kako bi i druge destinacije mogle to da učine.
Danilo Novaković – Skijališta Crne Gore, kazao je da nakon uspješne zimske sezone sa više od 60.000 posjetilaca, pripremaju ljetnju ponudu u partnerstvu sa turističkim agencijama.
“Ne želimo da budemo samo zimska destinacija, već centar planinskog turizma koji će raditi cijele godine”, rekao je Novaković.
On je kazao da su otpočeli radovi na drugoj fazi ski centra Kolašin 1600. U planu je nova 6-sjedna žičara koja će spajati Kolašin 1450 i 1600, kapaciteta 2.600 skijaša na sat. Već je izgrađeno 80 odsto staza uz ovu žičaru, a radovi će, nada se biti okončani do zimske sezone.
“Ovako spojeni ski centri će, moguće i sljedeće sezone, gostima nuditi 60 kilometara uređenih skijaških staza”, kazao je Novaković.
Na ovom području gradi se šest hotela, a jedan od njih je u blizini ski centra Kolašin 1600.
Predstavnica Ministarstva Aleksandra Gardašević Slavuljica smatra da turistički poslenici treba da unaprijede saradnju sa nadležnima i dostavljanjem adekvatnih inputa sa terena pomognu pripremu zimske turističke sezone. Prema njenim riječima, neophodno je staviti akcenat na digitalne kanale promocije turističke ponude sjevera.
Prema riječima Ljiljane Čukić, NTO je posljednjih mjeseci aktivno promovisala Crnu Goru privlačeći goste sa za nas najznačajnijih tržišta. Učestovali smo na sajmovima u Rusiji, Ukrajini, Njemačkoj, Dubajiu, a fokus je bio i na zemljama regiona. Nastavlja se digitalna kampanja prema zemljama EU, kao i organizovanje posjeta medijskih ekipa.
“Rezultati u zimskoj sezoni zavise od toga da li ćemo moći da organizujemo manifestacije, jer najveći broj turista dolazi za novogodišnje i božićne praznike”, rekla je ona.
Siva ekonomija
Sektor turizma, koji čini glavni stub ekonomskog razvoja Crne Gore, nije imun na negativne uticaje neformalne ekonomije. Siva ekonomija je prisutna u skoro svim segmentima turističke djelatnosti: usljed neregistrovanja obavljanja djelatnosti (privremeni objekti, plažni mobilijar, izdavaoci ski opreme, turističke agencije, privatni smještaj, usluge raftinga, avanturističke usluge, turistički vodiči, turistički zastupnici, usluge u nautičkom, seoskom, zdravstvenom, vjerskom, kongresnom turizmu); na tržištu rada, kao posljedica neprijavljivanja zaposlenih, plaćanje poreza i doprinosa na minimalnu zaradu ili kod zapošljavanja stranaca; kod obračuna zarada, usljed neadekvatnog, odnosno umanjenog obračuna zarada; kod obračuna prihoda odnosno izbjegavanja registrovanja prihoda ili umanjenja njihovog iznosa…
“Velik spektar problema koji opterećuju poslovanje u turizmu može se riješiti samo strateški, partnerskom saradnjom i sinhronizovanim djelovanjem privrede i državnih institucija. Neophodno je uložiti dodatne napore da bi se, koliko je moguće, suzbila siva ekonomija i zaustavilo nelegalno poslovanje u ovom sektoru koje dovodi do odliva novca iz naše zemlje, ali i devalvira turističku ponudu”, istakao je predsjednik Odbora Ranko Jovović.
Glavna turistička inspektorka Svetlana Šljivančanin najavila je da će 12 inspektora od 10. jula intenzivno kontrolisati poslovanje na primorju, a fokus će biti na suzbijanju sive ekonomije.
“Prema onima koji legalno posluju nastupaćemo preventivno, no takvog djelovanja neće biti prema sivoj ekonomiji, već ćemo kažnjavati i pečatiti objekte”, kazala je Šljivančanin.
Glavna inspektorka Angelina Međedović navodi da je Inspekcija rada spremna za sezonu.
“Gledaćemo da djelujemo preventivno ali efikasno”, rekla je Međedović i pozvala privrednike da budu odgovorni prema poštovanju zakonskih propisa.
Na primorju će angažovati 18 inspektora iz ovih opština i još šest iz drugih gradova.
Vanja Krgović Šarović – LTO Žabljak, ukazala je na ozbiljnost problema sive ekonomije, ujedno ističući da je snažnim djelovanjem u toj opštini znatno smanjen broj nelegalnog izdavanja smještaja. Međutim, kao problem vidi neregistovane pružaoce usluga raftinga, zip lajna, džip-tura…
“Veliki problem su i nelicencirani turistički vodiči”, kazala je ona.
Sa tim se saglasila Nela Vešović Dubak –Nacionalni parkovi Crne Gore,ističući da su licencirani vodiči deficitarni u Crnoj Gori. Ona smatra da su turističke agencije dužne da obezbijede vodiče sa područja koje posjećuju.
Elektronska fiskalizacija
Zakon o fiskalizaciji u prometu proizvoda i usluga stupio je na snagu 1. januara godine,a njegova puna primjena počela je 1. juna.
IZ PKCG ističu da projekat elektronske fiskalizacije sprovodi se kao četvrta komponenta projekta Reforme poreske administracije u Crnoj Gori i finansiran je kroz zajam Svjetske banke. Isti podrazumijeva centralizaciju sistema na način da se svaki račun koji se izda, gotovinski ili bezgotovinski fiskalizuje u Upravi prihoda i carina i smatra se validnim jedino ukoliko se dobije jedinstven kod računa koji dodjeljuje Uprava.
Elektronska fiskalizacija predstavlja jedan od najvažnijih projekata u oblasti javnih finansija realizovanih tokom prethodnih deset godina. Cilj elektronske fiskalizacije je efikasnija borba protiv sive ekonomije, praćenje regularnosti poslovanja poreskih obveznika, uspostavljanje većeg stepena poštovanja poreskih propisa, te modernizacija načina komunikacije državne uprave sa privredom u skladu sa tehnološkim razvojem i trendovima automatizacije poslovnih procesa.
“Uspješna implementacija ovog zakonskog i tehničkog rješenja imaće Informacija o procesu primjene efiskalizacije u turizmu značajne benefite i za državu i za privredu, te se očekuje značajan rast javnih prihoda, kako u oblasti poreza na dodatu vrijednost, tako i direktnih poreza, ali i unapređenje poslovnog ambijenta, kao i sankcionisanje nelojalne konkurencije za opstanak urednih obveznika na crnogorskom tržištu”, kazao je predsjednik Odbora Jovović.
Predstavnik Uprave prihoda i carina Ivan Bajić odgovarao je na brojna pitanja koja su upućivali turistički poslenici. Između ostalog je u fokusu bila upotreba order opcije, periodičnog i avansnih računa, fiskalizacije izdavaoca smještaja u seoskom turizmu, obračun PDV za diplomate, i sl. Predstavnik Uprave prihoda i carina smatra da eventualne nedoumice privrednici moraju najprije da riješe sa programerima koje su angažovali.
“Nemojte preskočiti u svojim zahtjevima programerske kuće od kojih ste kupili rješenja za elektronsku fiskalizaciju jer su oni adresa za rješavanje brojnih problema”, kazao je Bajić.
Prezentacija
David Delibašić prezentovao je rad kompanije Hiron koja ima tri cjeline.
Hiron Woodcraft u svojoj ponudi ima široku lepezu proizvoda predviđenih za potrebe ugostiteljskih objekata. Pod tim se podrazumijevaju: daske za hranu različite namjene, činije, poslužavnici, kusurnice, stolovi, police.. Bave se i izradom kuhinjskih elemenata, kao i proizvodima od pločastih materijala za enterijere.
Hiron Art Factory se zasniva na kreativnosti našeg tima, mladih crnogorskih umjetnika koji svoje ideje, posredstvom ličnog umjetničkog izraza, pretvaraju u jedinstvena djela. Riječ je o skulpturama, reljefima, slikama i crtežima.
Hiron Digital je, kako kaže, jedina FULL SERVICE marketinška agencija na crnogorskom tržištu. Nude usluge grafičkog i web dizajna, audio i video produkcije, snimanje promotivnih i korporativnih spotova, animacije i 3D vizuelizacije, copywriting, organizacija i supervizija raznih vrsta događaja, štampu svih formata i materijala.
