Vlade članica eurozone, zabrinute zbog najlošijih globalnih ekonomskih izgleda u poslednjih deset godina te podstaknute biračkim tijelima, koja još osjećaju bolne posljedice višegodišnje štednje, počele su da povećavaju državnu potrošnju ne bi li podstakle ekonomski rast i inflaciju, no daleko je to od velikih investicionih programa nalik “Nju Dilu” (New Dealu).
Ne treba očekivati čak ni fiskalnu injekciju koju zagovara dosadašnji predsjednik Evropske centralne banke (ECB) Mario Dragi, barem dok se situacija ozbiljnije ne pogorša, piše Rojters u analizi, prenosi Jutarnji.
“Počelo se govoriti o fiskalnom stimulansu, ali nema dramatičnog skoka naprijed”, rekao je Filip Legrain, savjetnik Evropske komisije za vrijeme evropske dužničke krize 2009. i autor knjige “Evropsko proljeće”, u kojoj analizira evropske ekonomske probleme. “Za sada nema osjećaja hitnosti. To bi se moglo dogoditi kada eurozona uđe u recesiju”.
Ekonomisti smatraju da postoji 25 odsto izgleda da eurozona uđe u recesiju u narendoj godini. Mogućnost Bregzita bez sporazuma o razdruživanju u nedjeljama ili mjesecima koji dolaze takođe bi trebalo da da povod za razmišljanje u 19 članica eurozone.
Zagovornici politika koje potiču ekonomski rast polažu nade u to da će francuski predsjednik Emanuel Makron postati vodeći evropski političar i da će nova predsjednica Evropske centralne banke Kristin Lagard intenzivnije od Dragija lobirati pri sjevernoevropskim vladama da se dopusti veća potrošnja.
Evropski odgovor na krizu prije deset godina – dugogodišnja štednja u kombinaciji s velikim stimulansima centralne banke i još nedovršenim reformama bankarskog sektora – spasio je euro, ali rast mnogih evropskih ekonomija pritom je zamro. Rast u eurozoni iznosio je u drugom kvartalu 2019. svega 0,2 odsto, navodi portal.
I dok je stimulativni program ECB u vrijednosti od 2,6 biliona eura možda pridoneo svojevrsnom postkriznom oporavku, veliki rezovi državne potrošnje, smatra se, doprinijeli su sve većem siromaštvu i urušavanju evropske socijalne države. Neugodno iznenađene jačanjem protivsistemskih stranaka širom kontinenta i usporavanjem njemačke privrede najjače u Evropi, koje se nalazi na samom rubu recesije, vlade u eurozoni počele su da djeluju..
Ministri finansija eurozone saglasili su se ovog mjeseca da fiskalna politika mora da “ima ulogu” u zaustavljanju ekonomskog usporavanja, ali su jasno dali do znanja da ne planiraju nikakav koordinirani stimulans poput paketa dogovorenog 2008. nakon kolapsa Lehman Brothersa u vrijednosti od 200 milijardi eura. Kristian Odendahl iz Centra za evropsku reformu rekao je da se iz otpora zajedničkom proračunu unutar eurozone jasno može zaključiti da postoji tek ograničena spremnost da se “protrese” postojeći EU okvir.
Budući da se era njemačke kancelarke približava svom kraju, Makron bi se mogao pozicionirati kao de fakto evropski vođa, pa Francuska već gura ideju “pakta za rast” i otvoreno izražava zabrinutost zbog usporavanja njemačke ekonomije. Mnogi očekuju da će njegova sunarodnjakinja Lagard glasnije od Dragija zahtevati fiskalnu potporu kada preuzme dužnost na čelu ECB idućeg mjeseca.
“Ona će morati da učini puno više od obične monetarne politike da uvjeri vlade da igraju svoju ulogu”, rekao je Legrain, savjetnik EK.
