Najveća penzija isplaćena i u prošloj i u tekućoj godini iznosi 2.095,52 eura, a prima je jedan korisnik prava u Crnoj Gori, kazao je u intervjuu za ,,Dan” direktor Fonda PIO Dušan Perović.
Koliki je trenutno deficit u Fondu PIO?
– Fond PIO je početkom 2010. godine, shodno Zakonu o budžetu, uključen u sistem trezora i od tada posluje na principima trezorskog poslovanja, što podrazumijeva da se sve finansijske transakcije odvijaju preko Glavnog državnog računa trezora. Fond se dominantno finansira iz izvornih, odnosno namjenskih prihoda koje čine prihodi od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje i ostali izvorni prihodi, dok se nedostajuća sredstva obezbjeđuju iz opštih prihoda budžeta.
Za finansiranje rashoda Fonda PIO Crne Gore u 2013. godini, iz opštih prihoda budžeta obezbijeđeno je 144,03 miliona eura, što je za 12,21 odsto manje u odnosu na 2012. Ovaj podatak govori o smanjenju učešća ove vrste prihoda u ukupnim primicima, koji su u 2013. iznosili 37,16 odsto, što je za 5,65 odsto manje u odnosu na prethodni period. Smanjeno izdvajanje iz budžeta po osnovu opštih prihoda rezultat su značajnog rasta izvornih prihoda, kao i sporijeg rasta izdataka za prava iz oblasti PIO – kazao je Perović.
[widgets_on_pages id=”Baner”]
Da li je jedno od rješenja za rasterećenje Fonda PIO uplata u dobrovoljne penzione fondove?
– Usvajanjem Zakona o PIO u septembru 2003. godine i njegovom primjenom od 1. januara 2004. izvršeno je uvođenje trostubnog penzionog sistema u Crnu Goru, odnosno restrukturiranje obaveznog osiguranja po osnovu tekućeg finansiranja i stvaranje normativnih pretpostavki za uvođenje obaveznog osiguranja po osnovu kapitalizovane štednje osiguranika i dobrovoljnog osiguranja. Shodno navedenom, sistem penzionog osiguranja u Crnoj Gori čine: obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje na osnovu tekućeg finansiranja (prvi stub), obavezno penzijsko osiguranje na osnovu individualne kapitalizovane štednje (drugi stub) i dobrovoljno penzijsko osiguranje na osnovu individualne kapitalizovane štednje (treći stub).
Prvi stub se sprovodi u Fondu PIO, drugi još nije zaživio, dok su u okviru dobrovoljnog osiguranja osnovana dva privatna penziona fonda, koji imaju ukupno nešto preko dvije hiljade članova. Razlozi za ovako nizak stepen učešća osiguranika u privatnim fondovima jesu nedovoljna ekonomska moć za ulaganje u dodatno penziono osiguranje, stoga očekujemo da će se ovaj broj značajno povećati sa ekonomskim i privrednim razvojem u državi.
S obzirom na to da treći stub, dobrovoljno osiguranje, ne predstavlja obavezno penziono osiguranje, njegov dalji razvoj neće uticati na obavezno osiguranje u smislu njegovog rasterećenja, ali će svakako uvećati ukupna penziona primanja korisnika prava koji su u njemu bili osigurani.
Koliko trenutno ima penzionera?
– Prema poslednjim statističkim podacima, koji se odnose na isplatu penzija za mart tekuće godine, Fond PIO isplaćuje ukupno 124.711 korisnika prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja. Od tog broja, 116.751 je korisnik prava u Crnoj Gori, a 7.960 korisnika prava u inostranstvu.
Strukturu ukupnog broja penzija čine starosne, invalidske i porodične penzije. Od ukupnog broja penzija isplaćenih u Crnoj Gori, za mart mjesec 2014. godine, 57.078 čine starosne penzije, 23.092 invalidske i 28.939 porodične penzije. Struktura po vrstama penzija pokazuje porast broja korisnika starosne penzije u odnosu na isti mjesec prethodne godinu za 3,48 odsto, kao i blagi porast broja porodičnih penzija (0,44 odsto), dok je u istom periodu zabilježen pad broja korisnika invalidske penzije (1,46 odsto). Trend pada broja invalidskih penzija bilježi se od decembra 2003. godine, a rezultat je zakonom definisanih mjera koje su realizovane u cilju reforme penzionog sistema i njegove modernizacije i racionalizacije. Zakonom je uvedena nova definicija invalidnosti koja je sada utvrđena po konceptu opšte invalidnosti, a kao značajna mjera izdvojilo se i sprovođenje redovne revizije invalidskih penzija, koja se vrši svake tri godine nakon uspostavljanja prava. Struktura penzija po vrstama ovog prava smatra se povoljnom, s obzirom na višegodišnji trend porasta udjela starosnih penzija i smanjenja udjela invalidskih penzija u ukupnom broju korisnika ovog prava.
Od 7.960 korisnika prava u inostranstvu, njih 7.830 ostvaruje pravo na penziju, a 130 neko od ostalih prava (tjelesno oštećenje, tuđa pomoć i njega).
S obzirom na to da se u javnosti sve češće čuje da su neophodne reforme penzionog sistema zbog deficita u Fondu PIO, šta je to što bi trebalo mijenjati?
– Reforma penzionog sistema jedna je od prioritetnih aktivnosti Vlade, koja se sprovodi u okviru Ministarstva rada, a u kojoj učestvuje i Fond PIO. U današnjim uslovima demografskih promjena u smislu starenja stanovništva, kao i opštim ekonomskim i privrednim dešavanjima, reforma penzionog sistema predstavlja permanentan proces koji se sprovodi u mnogim državama, u cilju očuvanja njegove održivosti. Poslednja reforma penzionog sistema u Crnoj Gori započeta je stupanjem na snagu Zakona o PIO 2004. godine, a nakon toga nastavljena izmjenama zakona u 2011. godini, kojima je, između ostalog, granica za sticanje prava na starosnu penziju podignuta na 67 godina i kojom su izjednačeni uslovi za sticanje prava na starosnu penziju za žene i muškarce. Imajući u vidu deficit Fonda PIO, Vlada je inicirala dalji nastavak reforme penzionog sistema, koja će se sprovoditi uporedo sa reformom ukupnog ekonomskog sistema Crne Gore i u skladu sa politikom razvoja održivosti penzijskog sistema na državnom nivou, uz najveći stepen uvažavanja interesa korisnika prava.
