Uoči godišnjice ruske invazije na Ukrajinu, sve je više znakova da je velika nova ruska ofanziva već počela.
“Vidimo kako Rusija šalje više trupa, više oružja, više kapaciteta”, rekao je šef NATO-a Jens Stoltenberg.
Rusija je optužila vojni savez predvođen Sjedinjenim Američkim Državama za “direktnu i rastuću” umiješanost u sukob pružajući ukrajinskoj vladi desetine milijardi dolara vrijednu vojnu pomoć, uključujući i tenkove, tokom prošle godine.
U svojim izjavama novinarima uoči sastanka ministara obrane NATO-a, Stoltenberg je rekao da je pitanje snabdijevanja borbenim avionima na stolu, ali je naglasio da takav razvoj događaja neće učiniti zemlje članice učesnicama u ratu.
Istorija i širenje NATO-a
NATO, akronim za Sjevernoatlantski pakt, najveći je svjetski vojni savez.
Osnovalo ga je 1949. godine 12 država članica – Belgija, Kanada, Danska, Francuska, Island, Italija, Luksemburg, Holandija, Norveška, Portugal, Velika Britanija i SAD – sa ciljem obuzdavanja sovjetske ekspanzije i potdsicanja političke integracije u Evropi.
Između 1950. i 1999. još sedam zemalja – Grčka, Turska, Zapadna Njemačka, Španija, Češka, Mađarska i Poljska – pridružilo se savezu.
Širenje se nastavilo 2004. kada se vojnom bloku pridružilo sedam istočnoevropskih država – Bugarska, Estonija, Latvija, Litvanija, Rumunija, Slovačka i Slovenija. Od toga, sve države osim Slovenije bile su dio Varšavskog pakta – odbrambenog ugovora stvorenog 1955. između Sovjetskog saveza i sedam satelitskih država.
Danas NATO čini 30 država. Samo šest članica 27-člane Evropske unije (EU) nisu članice NATO-a: Austrija, Kipar, Finska, Irska, Malta i Švedska.
Ruski predsjednik Vladimir Putin često je spominjao proširenje NATO-a na istok kao razlog za sukob u Ukrajini.
Budžet NATO-a za 2023.
Svake godine NATO utvrđuje svoje vojne i civilne budžete, pri čemu se sve zemlje članice obavezuju da će doprinijeti budžetu na osnovu formule podjele troškova koja se izvodi iz bruto nacionalnog dohotka svake zemlje.
Članice NATO-a obavezale su se na izdvajanje najmanje dva posto svog bruto domaćeg proizvoda (BDP) za odbrambenu potrošnju kako bi osiguravale vojnu spremnost saveza, ali većina zemalja tokom godina nije ispunila cilj.
Za 2023. vojni budžet je postavljen na 1,96 milijardi eura (2,10 milijardi dolara), što predstavlja povećanje od 25,8 posto u odnosu na prošlu godinu.
SAD i Njemačka su se obavezale da će podjednako najviše uložiti i popuniti 30 posto sredstava alijanse.
Izvor: Aljazeera Balkan
