Kineski nekretninski div Evergrande ima čak 300 milijardi dolara duga. Ovog mjeseca dolaze ozbiljni testovi (posebno u vezi s plaćanjem obvezničkih kupona) koji će dati konačan odgovor hoće li morati u bankrot ili barem u neku vrstu restrukturiranja. Mnoge važne kompanije strahuju od lošeg scenarija.
Na primjer, britanska banka HSBC čak 84 posto svoje dobiti ostvaruje u Hong Kongu i Kini. Isto važi i za Standard Chartered. Obije su finansijske institucije jako izložene kineskom sektoru nekretnina sa svojim kreditima, HSBC -u sa 17 milijardi dolara ili 1,5 posto imovine, prenosi SEEbiz.
Koga bi još krah kineskog konglomerata “Evergrande” mogao da povuče sa sobom
“Evergrande” je jedna od najvećih kineskih kompanija koja se bavi izgradnjom i prodajom nekretnina a tu poziciju na tržištu ostvarila je, između ostalog, uzimajući velike kredite od domaćih banaka.
Prošle nedjelje postalo je jasno da taj konglomerat, koji zapošljava oko 200.000 radnika, neće moći da bankama isplati dospele dugove, što znači da mu preti velika opasnost od bankrota.
“Evergrande”, čije je sjedište u gradu Šendženu, trenutno radi na oko 1.300 projekata u čak 280 gradova širom Kine, zbog čega bi njegov slom mogao da bez doma i poslovnih prostorija ostavi više od milion ljudi.
Potpuno potonuće korporacije, koja je listirana na berzi u Hongkongu, bilo bi jak udarac za njene akcionare, građevinske kooperante i zajmodavce – oko 170 banaka (i više desetina drugih poverilaca), koje bi onda zbog pretrpljene štete bile prisiljene da racionalizuju svoje poslovanje i smanje kreditnu podršku privredi, što bi dovelo do njenog usporavanja. Zbog tog domino efekta, “Evergrande” je u medijima regiona već ponio nadimak “azijske Braće Liman”, zloglasne kompanije sa Volstrita čija je implozija pokrenula (svetsku) finansijsku krizu 2008. godine, piše RTS.
Za sada najviše trpe kineske građevinske firme, među kojima ima i onih čije su akcije proteklih dana izgubile i po 80 odsto vrijednosti. Brinu i moguće posljedice poremećaja na tržištu nekretnina po standard stanovništva, jer je oko tri četvrtine kapitala koji poseduju kineska domaćinstva uloženo u nepokretnosti.
Težak udarac i za kineski fudbal?
Interesantno je da propast “Evergrandea” može imati značajan uticaj na kineski fudbal, koji se posljednje dvije decenija ubrzano razvija, jer je ta korporacija većinski vlasnik i glavni sponzor jednog od najuspješnijih domaćih klubova Guangdžou Evergrandea, koji je dvostruki šampion azijskog kontinenta.
Štaviše, kompanija je vlasnik akademije fudbala, za koju se smatra da je najveća na svijetu, i u petnaestomilionskoj prestonici provincije Guandong, gradu Guangdžou, u kojem je bila osnovana, gradi atraktivni stadion u obliku cvjeta lotosa koji će biti najveći i najskuplji na svijetu, budući da je njegovim projektom predviđeno čak 100.000 sjedišta i trošak od 1,7 milijardi dolara. Taj objekat bi trebalo da bude završen krajem sljedeće godine – za šampionat Azije u fudbalu koji Kina treba da organizuje 2023.
Međutim, ni to nije sve što se tiče fudbala, jer je grupa “Evergrande”, koja je u najmnogoljudnijoj zemlji svijeta poznata i po tome što posjeduje više popularnih zabavnih parkova za djecu, planirala da izgradi još tri do pet monumentalnih fudbalskih stadiona sa 80.000 do 100.000 sjedišta, koji bi u budućnosti bili važan argument u kandidaturi Kine za održavanje Svjetskog prvenstva.
Otud, krah tog konglomerata, koji se bavi i proizvodnjom električnih vozila i flaširane vode, može u bitnoj mjeri da omete aspiracije Kine u fudbalu: razvoj infrastrukture i jačanje domaće fudbalske lige i reprezentacije u toj zemlji su projekti koji predstavljaju državni prioritet o kojem se javno izjašnjavao i sâm predsjednik Si Đinping.
Neizvjesna budućnost
Mnogi analitičari u Istočnoj Aziji smatraju da će, slično slučaju banaka sa Volstrita koje su pokrenule svjetsku finansijsku krizu 2008, kineska država stati iza posrnulog diva i spasti ga novcem poreskih obveznika kako bi stabilizovala finansijski sistem, građevinarstvo i tržište nekretnina, te pomogla građanima koji bi bili oštećeni u slučaju da “Evergrande” ode pod led. To je već poznata logika da su određene firme i banke suviše velike da bi se moglo dozvoliti da propadnu.
Ima, međutim, i onih koji tvrde da takav potez ne bi bio društveno prihvatljiv u Narodnoj Republici Kini, jer bi to značilo da se društvena imovina predaje privatnom preduzeću koje je u dugove zapalo iz sopstvene pohlepe, i koji zagovaraju samostalno vraćanje duga rasprodajom krupnih nekretnina koje u svom bogatom portfoliju ima “Evergrande”. (To će, međutim, biti težak zadatak, jer je već sada jasno da grupi prijeti stečaj, što znači da će zainteresovani uskoro te nekretnine vjerovatno moći da dobiju za mnogo manji novac.)
Slično tome, podijeljena su mišljenja i o uticaju eventualnog bankrota “Evergrandea”. Dok neki u njemu vide potencijalni okidač nove finansijske krize ne samo u Kini i istočnoj Aziji već, zbog značaja kineske ekonomije za svetsku privredu – u cijelom svijetu, drugi veruju da je reč samo o manjoj, prolaznoj oluji s kojom će kineska vlada umeti da izađe na kraj.
