Crna Gora ima pravo na dio hidroenergetskog potencijala Bilećkog jezera i konačno rješenje će se tražiti u odgovarajućem pregovaračkom postupku, kazali su iz Elektroprivrede Crne Gore na pitanje Vijesti da li Cma Gora ima pravo na dio proizvedene električne energije iz sistema hidroelektrana na Trebišnjici i na osnovu čega zasnivaju takav stav.
Iz Elektroprivrede Republike Srpske (ERS) koja gazduje sa dvije od četiri hidroelektrane iz ovog sistema koji koristi vodu iz Bilećkog jezera, nisu odgovorili na pitanja Vijesti u vezi sa ovim problemom. Treća hidroelektrana je Dubrovnik u kojoj ERS i Hrvatska elektroprivreda dijele proizvedenu struju, dok se četvrta Čapljina nalazi u Federaciji BiH.
Sve ove hidroelektrane, izgrađene u periodu od 1965. do 1981. godine, u potpunosti ili djelimično koriste vodu iz Bilećkog jezera čiji dio pripada i Crnoj Gori, koja tada nije učestvovala u njihov izgradnji, ali izgradnju nije ni odobrila, niti se odrekla svog prava.
Direktor ERS-a Luka Petrović za CIN-CG je u junu 2022. godine kazao da Crna Gora nema pravo na dio energije iz sistemaTrebišnjice kao i da je to neka inicijativa Vlade Crne Gore u tehničkom mandatu koja nema osnova.
Oni hoće da kažu da imaju pravo na to, a kad se pravio sistem nije ih bilo, poručio je tada Petrović.
IZ EPCG navode da se u raznim studijskim analizama, učešć sliva Crne Gore procjenjuje na 30 do 45 odsto, u zavisnosti od više kriterijuma.
Prema poslednjoj studiji, na povšinu Bilećkog jezera od 440 kvadratnih kilometara (hidrogeološki sliv), koji se nalazi na teritoriji Crne Gore, prosječno otekne u sliv Trebišnjice 20,55 metara kubnih u sekundi.
Od te količine vode, 14,22 kubna metra u sekundi se pojavljuje na vrelima Trebišnjice i na te količine Cma Gora ne može polagati pravo korišćenja jer su to domicilne vode Republike Srpske. Ostatak od 6,33 kubna metra u sekundi otiče u pravcu Bilećkog jezera i u pravcu Sušice. S obzirom na to da ne postoje podaci o količinama koje podzemno otiču u ovim pravcima, u Studiji je usvojen odnos 70%:30%. Na osnovu toga je određena količina vode koja sa teritorije Cme Gore otiče u bilećku akumulaciju, na dijelu međudržavne granice.
S druge strane, sračunata je podjela hidroenergetskog potencijal Bilećkog jezera na dvije susjedne države Crnu Goru i BiH. Po tom osnovu Crna Gora ima pravo korišćenja 20,21% potencijala, odnosno 13,60 kubnih metara u sekundi pa je ova vrijednost usvojena kao učešće Crne Gore u potencijalu Bilećkog jezera naveli su Vijestima” iz EPCG.
Prema podacima Studije Elektroprojekta Ljubljana 1973. godine, Crna Gora je izgubila pet milijardi KWh, a po podacima Energoprojekt-Hidroinženjeringa iz 2000. godine izgubljeno je tri milijarde kWh.
Ovdje je važno napomenuti da Crna Gora nije učestvovala u finansiranju izgradnje brana i drugih objekata sistema HET-a, i da se konačno rješenje mora tražiti u odgovorajućem pregovaračkom procesu, naveli su iz EPCG.
Opširnije u danšnjim Vijestima
