Presuda Vrhovnog suda od sredine 2020. godine samo je jedan od primjera da je prethodna vlast krila dokumentaciju o emisiji obveznica i nakon završene transakacije.
Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) tražila je od Vrhovnog suda preispitivanje odluke Upravnog suda, koji je 2018. presudio da tadašnje Ministarstvo finansija nije u obavezi da omogući slobodan pristup informacijima o emisiji obveznica iz 2018. godine nakon okončane transakcije.
Upravni sud je tada, što je sredinom prošle godine podržao i Vrhovni, bio stava da je resor finansija imao pravo da ova dokumenta označi tajnom.
Vlada je krajem 2020. emitovala obveznice u vrijednosti od 750 miliona eura, a pojedinci iz vlasti i opozicije su svakodnevno kritikovali ministra finansija i socijalnog staranja Milojka Spajića, ocjenjujući da je proces bio netransparentan i tajni.
“Krajnje su licemjerne kritike bivšeg režima da je Ministarstvo finansija i socijalnog staranja na netransparentan način emitovalo državne obveznice. Nekoliko dana nakon emisije ti podaci su postali dostupni javnosti, dok su informacije o emisijama obveznica koje je sprovela bivša vlast i danas tajna“, kazali su „Vijestima“ iz MANS-a.
Test štetnosti
U presudi Vrhovnog suda piše da je Upravni 2018. pravilno tumačio Zakon o tajnosti podataka.
“lz spisa predmeta se utvrđuje da je rješenjem Ministarstva finansija od 30. 3. 2018. određen stepen tajnosti ‘interno’ za podatke sadržane u dokumentu – informacija o realizaciji emisije obveznica na međunarodnom tržistu u 2018. godini, kao i informacijama o polaznim osnovama za realizaciju refinansiranja obveznica koje dospijevaju 2019. godine, 2020. godine i 2021. godine, te da je provedenim testom štetnosti od 30. 3. 2018. utvrđeno da bi pristupom navedenoj informaciji bila ugrožena ekonomska politika Crne Gore”, piše u presudi Vrhovnog suda iz jula 2020. godine.
MANS smatra da građani imaju pravu da znaju pod kojim uslovima se država zadužuje u njihovo ime i očekujemo da nova Vlada objavi i sve podatke o zaduživanjima koja su nastala za vrijeme vladavine DPS-a
U presudi se navodi da je testom štetnosti utvrđeno da bi objelodanjivanje informacija, na osnovu kojih je Ministarstvo finansija sprovelo emisiju euroobveznica, bili otkriveni detalji koji se tiču transkacije.
“Što bi se moglo negativno odraziti na Crnu Goru u pogledu uspješne realizacije ovog aranžmana, da bi se objavljivanjem podataka otkrili aktueni uslovi koji bi poslužili kao osnov potencijalnim investitorima za određivanje uslova pod kojima bi bili spremni da kupe obveznice, pa bi se na taj način značajno otežala pozicija Ministarstva finansija, koje ima za cilj da osigura finansiranje pod povoljnim uslovima. Objavljivanje traženih podataka izazvalo bi štetne posljedice po navedeni interes, koji je od većeg značaja od interesa javnosti da zna predmetne podatke”, ocijenio je Vrhovni sud.
Kamatna stopa
Ministarstvo finansija emitovalo je u prvom kvartalu 2018. euroobveznice vrijedne 500 miliona eura.
Tada je saopšteno da je „pod izuzetno povoljnom kamatnom stopom od 3,375 odsto omogućeno refinansiranje obveznica koje su dospijevale na naplatu 2019. godine, 2020. godine i 2021. godine“.
Ministarstvo je podatke o tome označilo stepenom tajnosti “interno”.
„U tome ih je podržao i partijski Vrhovni sud koji je utvrdio da bi mogla nastati šteta po ekonomsku politiku države, ako bi te informacije bile objavljene i to godinu dana nakon emisije obveznica. Danas isti oni koji su te podatke proglašavali državnim tajnama, kritikuju novu vlast koja je te informacije objavila par dana nakon zaduženja. MANS smatra da građani imaju pravu da znaju pod kojim uslovima se država zadužuje u njihovo ime i očekujemo da nova Vlada objavi i sve podatke o zaduživanjima koja su nastala za vrijeme vladavine DPS-a“, poručili su iz MANS-a.
Skupštinski odbor za ekonomiju, finansije i budžet danas će održati kontrolno saslušanje ministra finansija Milojka Spajića o decembarskom zaduživanju države u iznosu od 750 miliona eura
Nova Vlada je u decembru emitovala državne obveznice po kamatnoj stopi od 2,875 odsto.
Ministar finansija Milojko Spajić je objasnio da je prema „pravilima Londonske berze obavezan interni karakter ovakvih transakcija dok one traju“.
„Međutim, po završetku – svi dokumenti su potpuno javni i dostupni svima na uvid, zbog čega se zaduženje ne može ni po kom osnovu okarakterisati kao tajno“, kazao je nedavno Spajić.
